Euclides
De Uiquipedia
Euclides (en griegu Ευκλείδης, Eukleides) foi un matemáticu griegu, que vivió alredor del añu 300 edC, ~(325 edC) - (265 edC).
La so vida ye poco conocida, salvo que vivió n'Alexandría, Exipto. Proclo, l'últimu de los grandes filósofos griegos, quien vivió alredor del 450 d. C. ye la so principal fonte. Esisten dellos otros datos poco fiables. Dalgunos autores árabes afirmen qu'Euclides yera fíu de Naucrates y baraxense trés hipótesis:
- Euclides foi un personax hestóricu qu'escribió Los Elementos y otres obres atribuyíes a él.
- Euclides foi'l llíder d'un equipu de matemáticos que trabayaba n'Alexandría. Toos ellos contribuyeron a escribir les obres completes d'Euclides, inclusu escribiendo llibros a nome d'Euclides depués de la so muerte.
- Euclides nun foi un personax hestóricu. Les obres completes d'Euclides foron escrites por un equipu de matemáticos d'Alexandría quienes tomaron el nome Euclides del personax hestóricu Euclides de Megara que viviera un cientu d'años enantes.
La so obra Los elementos, ye una de les obres científiques más conocíes del mundiu, y yera una recopilación del conocimientu impartíu nel cientru académicu. Nella presentase de mena formal, partiendo únicamente de cinco postulaos, l'estudiu de les propiedaes de llinies y planos, círculos y esferes, triángulos y conos, etc.; ye dicir, de les formes regulares. Probablemente nengún de los resultaos de "Los elementos" fuera amosáu por primera vegada por Euclides pero la organización del material y la so esposición, ensin dulda dala debense a él. De fechu hai muncha evidencia de qu'Euclides usó llibros de testu anteriores cuando escribía los elementos yá que presenta un gran númberu de definiciones que nun son usaes, tales como la d'un oblongu, un rombu y un romboide. Los teoremes d'Euclides son los que de vezu deprendense na escuela moderna. Por citar dellos de los más conocíos:
El llibru
- La suma de los ángulos interiores de cualisquier triángulu ye 180°.
- Nún triángulu rectángulu'l cuadráu de la hipotenusa ye igual a la suma de los cuadraos de los catetos, que ye'l famosu teorema de Pitágoras.
La xeometría d'Euclides, amás de ser un poderosu instrumentu de razonamientu deductivu, foi perútil en munchos campos de la conocencia; por exemplu na física, l'astronomía, la química y delles inxenieríes. Dende llueu ye mui útil nes matemátiques. Inspiraos pola armonía de la presentación d'Euclides, nel sieglu II formulóse la teoría ptolemaica del Universu, según la cuala la Tierra ye'l cientru del Universu, y los planetes, la Lluna y el Sol dan vueltes al so rodiu en llinies perfeches, oseya círculos y combinaciones de círculos. Por embargu, les idegues d'Euclides constitúin una considerable abstracción de la realidá. Por exemplu, supón qu'un puntu nun tien tamañu; qu'una llinia ye un conxuntu de puntos que nun tienen nin anchu nin gruesu, namái llonxitú; qu'una superficie nun tien anchu, ya eso. En vista de qu'el puntu, d'alcuerdu con Euclides, nun tien tamañu, se-y asigna una dimensión nula o de ceru. Una lliniaa tien solamente llonxitú, polo qu'alquier una dimensión igual a ún. Una superficie nun tien anchu, polo que tien dimensión dos. A la fin, un cuerpu rixíu, como un cubu, tien dimensión trés.
Euclides intentó resumir tol saber matemáticu nel so llibru Los elementos. La xeometría d'Euclides foi una obra que perduró ensin variaciones fasta'l sieglu XIX.
De los asiomes d´entamu, solamente'l de les paraleles paecía menos evidente. Dellos autores intentaron ensin ésitu prescindir de dichu asioma. Ver Xeometría euclidiana.
A la fin, dellos autores creyaron nueves basándose n'invalidar o sostituyir l'asioma de les paraleles, dando orixe a les "xeometríes non euclidianes". Diches xeometríes tienen como carauterística principal qu'al camudar l'asioma de les paraleles los ángulos d'un triángulu yá nun sumen 180 graos.
