Małopolska
Z Wikipedii
Małopolska – historyczna kraina Polski, obejmująca południowo-wschodnią część kraju, w górnym i częściowo środkowym dorzeczu Wisły. Nazwa Małopolska (łac. Polonia Minor – Młodsza Polska) powstała w XIV-XV wieku jako przeciwstawienie Wielkopolski.
Rozciąga się od Karpat na południu, po Pilicę i Liwiec na północy. Region ten jest wyżynno-górski (Karpaty, Wyżyna Małopolska, Góry Świętokrzyskie, Kotlina Sandomierska, Wyżyna Lubelska).
Graniczy na zachodzie ze Śląskiem i ziemią wieluńską, sieradzką i łęczycką, na północy – z Mazowszem i Podlasiem, na wschodzie – z Rusią Czerwoną. Prowincja Małopolska to w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów jednostka administracyjna, która obejmowała również Podlasie, Ruś Czerwoną, Podole, Wołyń, ziemię czernihowską, bracławską i kijowską.
Stolicą regionu jest Kraków. Ważniejsze miasta: Sandomierz, Lublin, Częstochowa, Dąbrowa Górnicza, Jaworzno, Będzin, Kielce, Rzeszów, Stalowa Wola, Sosnowiec, Tarnów, Nowy Sącz, Tarnobrzeg, Wieliczka, Bochnia, Radom, Zakopane, wschodnia część Bielska-Białej (kiedyś Biała Krakowska), Łuków, Siedlce.
Spis treści |
[edytuj] Historia w skrócie
- IX wiek – państwo Wiślan i innych mniejszych plemion słowiańskich – Lędzianie,
- koniec X wieku – włączenie do państwa Polan: prowincja krakowska i sandomierska
- około 1040 – Kraków stolicą Polski piastowskiej
- 1138 – rozbicie dzielnicowe – księstwa krakowskie i sandomierskie – dzielnica senioralna
- XIII-XV w. – tendencje separatystyczne Małopolski wobec Wielkopolski
- XV w. – sejmik generalny w Nowym Korczynie
- 1340 przyłączenie Ziemi sanockiej i lwowskiej do Polski
- XVI w. – włączenie ziem ruskich (aż po Kijów) pod administrację małopolską
- XVI-XVII w. – Małopolska głównym ośrodkiem kultury polskiej
- 1545 – sejmik generalny woj. ruskiego w Sądowej Wiszni
- okres rozbiorów: Galicja, Wolne Miasto Kraków
- 1918 – powrót do Polski
- II wojna światowa – Generalne Gubernatorstwo
- obecnie województwa: małopolskie, lubelskie, podkarpackie, świętokrzyskie, śląskie i część mazowieckie, łódzkie
[edytuj] Turystyka
- muzea biograficzne
- muzea i skanseny etnograficzne
-
- Sądecki Park Etnograficzny w Nowym Sączu
- Muzeum Wsi Góralskiej w Chochołowie
- Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, skansen w Sanoku
- Szlak naftowy historyczny transgraniczny szlak pól naftowych
- skansen w Zawoi
- skansen w Szczawnicy
- park etnograficzny w Babicy
- Muzeum Zakopiańskie Stanisława Witkiewicza w Zakopanem
- Muzeum Wsi Lubelskiej w Lublinie
- Skansen Kultury Łemkowskiej w Zyndranowej, Zyndranowa
- zamki
- Wawel Kraków
- zamek Stanisława Krasickiego w Krasiczynie
- zamek w Dębnie
- Zamek w Łańcucie
- Zamek z Kaplicą Zamkową w Lublinie
- Zamek Kmitów i Lubomirskich w Nowym Wiśniczu, Nowy Wiśnicz
- Zamek Królewski w Niepołomicach, Niepołomice
- Zamek w Pieskowej Skale, Pieskowa Skała
- Zamek Królewski w Sanoku
- zamek Kmitów w Lesku
- Zamek w Oświęcimiu
[edytuj] Zobacz też
- dialekt małopolski
- krainy geograficzne w Polsce, krainy historyczne w Polsce
- województwo ruskie
- Zagłębie Krakowskie
