Salzburg (stad)
| Basisgegevens | |
|---|---|
| Deelstaat: | Salzburg |
| Bezirk: | Zelfstandige stad |
| Oppervlakte: | 65,678 km² |
| Bevolking: | 149.997 (2006) |
| Bevolkingsdichtheid: | 2284 inwoners per km² |
| Hoogte: | 424 m boven NAP |
| Geografische ligging: | 47° 47' N 13° 04' O |
| Kenteken: | S |
| Website: | www.stadt-salzburg.at |
Salzburg (Latijn: Salisburgium) is een stad in Oostenrijk en is de hoofdstad van de gelijknamige deelstaat. De stad telt bijna 150.000 inwoners en is daarmee de vierde van het land. De stad ligt aan de Salzach in de streek Flachgau nabij de grens met Duitsland. Salzburg is beroemd als de geboortestad van Mozart en organiseert 's zomers de Salzburger Festspiele. De veelbezochte binnenstad staat in haar zijn geheel op de Werelderfgoedlijst van de Unesco. Ze wordt gedomineerd door barokgebouwen, waaronder de dom, en door de vesting Hohensalzburg, een middeleeuwse burcht op een heuvel 120 m boven de stad. Salzburg is sinds het einde van de achtste eeuw de hoofdplaats van een aartsbisdom, waarvan de invloed zich tot ver in Beieren en Oostenrijk uitstrekte.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Aan de Salzach bevond zich op de plaats van het huidige Salzburg, die al in het neolithicum bewoond was, aan het begin van de jaartelling de Romeinse nederzetting Iuvavum. Deze kreeg in het jaar 45 de status van municipium en werd een van de belangrijkste Romeinse steden ten noorden van de Alpen.
De resten van deze stad werden in 699 door de hertog van Beieren aan Rupert van Salzburg geschonken. Deze missionaris geldt als de stichter van de stad, die in 755 voor het eerst onder de naam Salzburg in schriftelijke bronnen opduikt. Het bisdom Salzburg werd in 739 gesticht en werd in 798 verheven tot aartsbisdom. Het omvatte het grootste deel van het huidige Oostenrijk en Beieren. De bouw van de dom was toen al begonnen.
Gaandeweg maakte Salzburg zich binnen het Heilige Roomse Rijk los van Beieren: in 1328 kreeg deze verzelfstandiging definitief zijn beslag en was Salzburg een prinsaartsbisdom, wat het tot 1803 zou blijven.
Vanaf 1520 kwam Salzburg onder invloed van de reformatie. Aan het eind van de 16de eeuw werd onder prins-aartsbisschop Wolf Dietrich von Raitenau de contrareformatie ingezet. Aan deze prins-aartsbisschop is ook het barokke uiterlijk van de stad te danken: hij was degene die Italiaanse bouwmeesters uitnodigde de in 1598 afgebrande dom in de nieuwe stijl te herbouwen. De oprichting van de universiteit in 1622 door prins-aartsbisschop Paris von Lodron paste ook in de contrareformatie. Paris von Lodron wist Salzburg ook buiten de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) te houden. Onder prins-aartsbisschop Leopold Anton von Firmian werden in 1731 op grond van het Emigrationspatent de ruim 20.000 protestanten die hun geloof niet opgaven uit de stad uitgewezen. De meesten van hen werden uiteindelijk gehuisvest door de Pruisische koning Frederik Willem I: ze kwamen terecht in het door de pest ontvolkte Oost-Pruisen, maar ook elders in Europa kwamen ze terecht.
De laatste prins-aartsbisschop van Salzburg was Hieronymus von Colloredo-Mannsfeld, een steun en toeverlaat van de verlichte keizer Jozef II. In 1803 volgde de secularisering van het prins-aartsbisdom. Het Keurvorstendom Salzburg kwam aanvankelijk aan Ferdinand III van Toscane ([[Verdrag van Parijs (1802)|Verdrag van Parijs]]) en kwam in 1805 aan Oostenrijk (Vrede van Pressburg) - (Bratislava). Dat keizerrijk moest de stad in 1809 (Vrede van Schönbrunn) alweer afstaan aan de Franse vazal Beieren. In 1816 kwam de stad na het Congres van Wenen opnieuw aan Oostenrijk, maar werd het gescheiden van het naburige en thans nog steeds Beierse Berchtesgaden. In 1850 kreeg Salzburg binnen Oostenrijk de status van kroonland: tot dan toe was het vanuit Linz bestuurd.
Een referendum in 1921 wees uit dat de stad Oostenrijks wilde blijven en niet koos voor aansluiting bij Duitsland. Na de Anschluss van 1938 werd eind dat jaar tijdens de Kristallnacht de Salzburgse synagoge verwoest. De stad had in 1944/45 te lijden onder geallieerde luchtbombardementen, waarbij veel gebouwen (waaronder de dom) en de bruggen verwoestten of beschadigden. Toch bleef het grootste deel van de barokarchitectuur behouden. Op 5 mei 1945 namen de geallieerden zonder strijd te hoeven leveren de stad in. Salzburg werd het centrum van de Amerikaanse bezettingszone, die tot 1955 bleef bestaan.
[bewerk] Bezienswaardigheden
Het oudste monument van Salzburg is de benedictijnerabdij St. Peter (Stift Sankt Peter), dat uit 696 dateert en werd gesticht door de missionaris Rupert van Salzburg. Het geldt als het oudste klooster van Oostenrijk en herbergt de oudste bibliotheek van het land. De romaanse stiftskerk heeft een rococo-interieur.
De geschiedenis van de dom van Salzburg gaat terug tot 774, toen de eerste basiliek werd voltooid. De romaanse dom brandde in 1598 echter af en werd vervangen door de huidige barokke kerk uit 1611, die werd ontworpen door Vincenzo Scamozzi en Santino Solari. De 71 meter hoge koepel werd in de Tweede Wereldoorlog door een vliegtuigbom getroffen. De restauratie was in 1959 voltooid. De dom is gewijd aan de missionarissen Rupert en Virgilius.
De bouw van de vesting Hohensalzburg begon in 1077. Deze omvangrijke vesting is het symbool van de stad. Ze werd slechts één keer belegerd (in 1525/26) en is in goede staat bewaard gebleven. Sinds 1900 is het complex met een kabeltrein te bereiken.
Het geboortehuis van Mozart staat aan de Getreidegasse en is een museum.
Verder zijn er het rococoslot Leopoldskron uit 1740 in het stadsdeel Leopoldskron-Moos, het barokke slot Mirabell uit 1606 en de Franciscanerkerk, een romaanse kerk met een barokke façade.
[bewerk] Salzburg als muziekstad
Salzburg was in 1756 de geboortestad van Wolfgang Amadeus Mozart, aan wie in het bijzonder in 2006 veel aandacht wordt besteed. 's Zomers vinden in Salzburg sinds 1920 de Salzburger Festspiele plaats, een van de bekendste klassiekemuziekfestivals in Europa. Voor eigentijdse muziek is aandacht in het Musikfest Salzburg.
Salzburg was het decor van de door Robert Wise geregisseerde film The Sound of Music.
[bewerk] Geboren in Salzburg
- Maria Anna Mozart (30 juli 1751), zuster van Wolfgang Amadeus Mozart
- Wolfgang Amadeus Mozart (27 januari 1756), componist
- Joseph Wölfl (24 december 1773), pianist en componist
- Christian Doppler (29 november 1803), wis- en natuurkundige
- Otto I (1 juni 1815), koning van Griekenland
- Louise van Toscane (2 september 1870), kroonprinses van Saksen
- Georg Trakl (3 februari 1887), apotheker en dichter
- Herbert von Karajan (5 april 1908), dirigent
- Wilhelm Holzbauer (3 september 1930), architect
- Benita Ferrero-Waldner (5 september 1948), Europees commissaris voor externe relaties
- Roland Ratzenberger (4 juli 1960), autocoureur
- Gerrit Glomser (1 april 1975), wielrenner
[bewerk] Zie ook
- Aartsbisdom Salzburg
- Keurvorstendom Salzburg
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Salzburg (Stadt) op Wikimedia Commons. |
| {{{afb_links}}} | Districten en zelfstandige steden in de Oostenrijkse deelstaat Salzburg | {{{afb_rechts}}} | {{{afb_groot}}} |
|---|---|---|---|
|
Hallein - Salzburg - Salzburg-Umgebung - St. Johann im Pongau - Tamsweg - Zell am See |
