Normaal Amsterdams Peil

De referentie in het gemeentehuis van Amsterdam

NAP-niveau in gemeentehuis Amsterdam

Kustlijn volgens NAP

NAP bij Woerden

NAP bij 's-Hertogenbosch

Het Normaal Amsterdams Peil (meestal afgekort tot NAP) is de referentiehoogte waaraan hoogtemetingen in Nederland worden gerelateerd. Voor het gemak wordt het NAP gelijkgesteld aan het gemiddeld zeeniveau, in werkelijkheid is het hoger (zie hieronder). Van oorsprong kwam het NAP overeen met de geoïde, maar nu komt dit niet meer geheel overeen.

[bewerk] Peilmerken

Het NAP wordt zichtbaar gemaakt door ongeveer 35.000 peilmerken zoals boutjes in gebouwen, bruggen en viaducten. Eens in de 10 jaar bepaalt Rijkswaterstaat opnieuw de hoogte van de meeste peilmerken.

[bewerk] Geschiedenis

Het NAP is het genormaliseerde Amsterdams Peil (AP).
Dit AP was het Stads Peijl dat in 1684 was bepaald en was afgeleid aan het gemiddelde zomervloedniveau van het IJ en dus het hoogwaterniveau. Dit peil werd vastgesteld op negen voet 5 duym (= 2,67689 meter) beneden de Zeedijks Hooghte die was aangeven door middel van een groef in een merksteen. De stenen werden in opdracht van burgemeester Hudde aangebracht in de Eenhoornsluis, Nieuwe Haarlemmersluis, Oude Haarlemmersluis, Nieuwe Brugsluis, Kolksluis, Kraansluis, West-Indische sluis en de Scharrebiersluis in Amsterdam. Van deze stenen is alleen die in de Eenhoornsluis (Korte Prinsengracht ter hoogte van de Haarlemmerdijk) nog over. De steen en de sluis zijn in 2005 tot monument verklaard.[1]

In 1860 werd ter vergelijking het AP overgebracht naar andere gebruikte peilen. Hierbij bleek echter een fout te zijn ontstaan. Dit werd van 1885 tot 1894 gecorrigeerd (genormaliseerd). Ter vergelijking werd het verbeterde peil NAP genoemd. AP en NAP zijn dus hetzelfde. De aanduiding 'Normaal' gaf in de tussenliggende periode alleen aan of het om een niet- of wel-gecorrigeerde hoogte ging.

In 1879 werd Pruisen aangesloten op het NAP. Het peil heet hier Normalnull (NN = NAP). In 1973 volgden andere Europese landen.

Ter verzekering van het NAP is een bronzen bout op een 22 meter lange heipaal onder de Dam in Amsterdam aangebracht. Dit punt geldt als 1,43 meter boven NAP.

[bewerk] Extremen

Het laagste punt van Nederland ligt op 6,76 meter onder het Normaal Amsterdams Peil in Nieuwerkerk aan den IJssel.
Dicht bij het drielandenpunt op de Vaalserberg bevindt zich het hoogste punt van Nederland (NAP + 322,20 m). In de Lijst van hoogste punten in Nederland staan de hoogste punten per provincie.

[bewerk] Opmerkelijke verschillen

Binnen 1 kilometer van elkaar af liggen de ENCI-groeve NAP + 5 meter (diepste punt), de Maas stroomt op NAP + 45 meter en d'n Observant steekt 170,8 meter boven NAP uit.