ეთიოპია

ვიკიპედიიდან

ეთიოპია ეთიოპიის ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა Yeityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik
ეთიოპიის დროშა	ეთიოპიის გერბი
ფართობი: 1.127.127 კმ² მოსახლეობა: 67,673,031 (2005) დედაქალაქი: ადის-აბება სახელმწიფო ენა: ამჰარული პრეზიდენტი: გირმა ვოლდე გიორგისი სახელმწიფო ჰიმნი: ”Ethiopia” ვალუტა: ბირი დროის ზონა: UTC + 3 ინტერნეტის დომენი: ET სატელეფონო კოდი: 251

[რედაქტირება] სახელწოდება

ოფიციალური: ეთიოპიის ფედერაციული დემოკრატიული რესპუბლიკა.
ეროვნული: Ityopiya, Yeityop'iya Federalawi Demokrasiyawi Ripeblik.
ეტიმოლოგია: სახელი მომდინარეობს ლათინური „Aethiopia“-დან (სიტყვის ძირები ბერძნულია: aithein „გარუჯვა“ და ops „სახე“) და ნიშნავს „შავების, გარუჯულების ქვეყანას“. იგივე აბისინია, ძველქართულად “აბაშეთი”. ამ სახელს არაბული წარმოშობა აქვს: „ჰაბაშ“ ნიშნავს „შერეულს“, რაც ქვეყნის მოსახლეობის ეთნიკურ სიჭრელეზე მიანიშნებს.

[რედაქტირება] გეოგრაფია

ქვეყანა მდებარეობს აღმოსავლეთ აფრიკაში. მისი მოსაზღვრე ქვეყნებია: სუდანი, ერიტრეა, ჯიბუტი, სომალი, კენია. ფართობი: 1.127.127 კვ.კმ.

[რედაქტირება] სახელმწიფო

სახელმწიფო სისტემა : ფედერაციული რესპუბლიკა.
სახელმწიფოს მეთაური : პრეზიდენტი GIRMA Woldegiorgis (2001).
საკანონმდებლო ორგანო: ორპალატიანი პარლამენტი (108+548 წევრი).
ადმინისტრაციული დაყოფა: 9 ეთნიკური რეგიონი (kilil - აფარები, ამჰარელები, გამბელები, ჰარარები, ორომელები, სომალელები, ტიგრაები და სხვა) და 2 თვითმმართველობის ადმინისტრაცია (asterdader).

[რედაქტირება] დემოგრაფია

მოსახლეობა - 66,6 მლნ (2003), მათ შორის 32% ამჰარელი და ტიგრე, 40% ორომო, 9% სიდამო, 6% შანკელა, 6% სომალელი, 4% აფარელი.
სახელმწიფო ენა : ამჰარული. სხვა ენები: ტიგრინია, ორომინია, გურაგინია, სომალური, არაბული. ინგლისური სწავლების ძირითადი უცხო ენაა.
რელიგია : ისლამი 50%, ქრისტიანობა 40%, ანიმიზმი 10%.
დედაქალაქი : ადის-აბება (2.716 ათასი).
ქალაქები : დირე დავა (215), ნაზრეთი (167), გონდარი (146).

[რედაქტირება] ეკონომიკა

რესურსები : ოქროს პლატინის, სპილენძის მცირე მარაგები, ბუნებრივი აირი, ჰიდროენერგია.
ექსპორტი : ყავა, ტყავეულობა, ზეთოვანი კულტურების თესლები.
ეროვნული შემოსავალი: ერთ სულზე 100 $.
ვალუტა : ბირი (ETB).

330 წლიდან ქრისტიანული სახელმწიფოა. [XIX საუკუნე|XIX]] საუკუნეში, აფრიკული კოლონიზაციის პერიოდში იგი დამოუკიდებლობას ინარჩუნებს. 1930-იან წლებში ოკუპირებული იყო იტალიის მიერ. 1974 წლამდე ქვეყანას მართავდა ჰაილე სელასიე. ამის შემდეგ სამხედრო რეჟიმის, სახალხო მღელვარებებისა და კონფლიქტების პერიოდი. 1991 წელს მას გამოეყო ერიტრეა.

[რედაქტირება] მემკვიდრეობა

ადის-აბება - იმპერატორის სასახლე (XVIII ს.) და „აფრიკის სახლი“ (XX ს.);
აქსუმი - ნაქალაქარი და სტელა (II ს.);
სიმენის ეროვნული პარკი,
ლალიბელა - კლდეში ნაკვეთი ტაძარი (XI ს.),
გონდარი - ციხე-კოშკი (XVII ს.)..

რედ. აფრიკის ქვეყნები და ტერიტორიები (გაეროს სუბრეგიონები)
ჩრდილოეთ აფრიკა	ალჟირი · ეგვიპტე · ლიბია · მაროკო · სუდანი · ტუნისი · დასავლეთი საჰარა	დასავლეთ აფრიკა	ბენინი · ბურკინა ფასო · მწვანე კონცხის კუნძულები · სპილოს ძვლის ნაპირი · გამბია · განა · გვინეა · გვინეა-ბისაუ · ლიბერია · მალი · მავრიტანია · ნიგერი · ნიგერია · სენეგალი · სიერა ლეონე · ტოგო
ცენტრალური აფრიკა	ანგოლა · კამერუნი · ცენტრალური აფრიკის რესპუბლიკა · ჩადი · კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა · ეკვატორული გვინეა · გაბონი · რესპუბლიკა კონგო · სან-ტომესა და პრინსიპის კუნძულები	აღმოსავლეთ აფრიკა	ბურუნდი · კომორის კუნძულები · ჯიბუტი · ერიტრეა · ეთიოპია · კენია · მადაგასკარი · მალავი · მავრიკი · მოზამბიკი · რუანდა · სეიშელის კუნძულები · სომალი · ტანზანია · უგანდა · ზამბია · ზიმბაბვე
სამხრეთ აფრიკა	ბოტსვანა · ლესოთო · ნამიბია · სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა · სვაზილენდი	სამფლობელოები და სხვა ტერიტორიები:	დიდი ბრიტანეთი: ინდოეთის ოკეანის ტერიტორია · წმ. ელენეს კუნძულები · საფრანგეთი: მორონი · რეუნიონის კუნძულები · პორტუგალია: მადეირა · ესპანეთი: კანარის კუნძულები · Plazas de soberanía