Tlenek

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Tlenki - związki chemiczne tlenu z innymi pierwiastkami.

Tlenki mają bardzo różne własności chemiczne i fizyczne, które zależą od wartości elektroujemności pierwiastka łączącego z tlenem: od prawie niereaktywnych substancji stałych o bardzo wysokich temperaturach topnienia (np. tlenek wolframu), przez dość reaktywne ciecze (woda), po bardzo reaktywne gazy (np. podtlenek azotu).

Tlenki wykazują też pełną gamę właściwości kwasowo-zasadowych. Są więc:

tlenki kwasowe - np. dwutlenek węgla czy tlenek siarki (VI), reagują z zasadami i z wodą:
tlenki o charakterze kwasowym - np dwutlenek krzemu, reagują z mocnymi zasadami ale nie z wodą
tlenki zasadowe - np. tlenki metali I i II grup głównych (oprócz Berylu), reagują z kwasami i z wodą
tlenki o charakterze zasadowym - np tlenek manganu (II) czy tlenek chromu (II), reagują z kwasami ale nie z wodą
tlenki amfoteryczne - np. tlenek glinu, nie reagują z wodą a reagują z kwasami i z zasadami

Innym, często stosowanym podziałem tlenków jest fakt występowania lub nie wiązań chemicznych tlen-tlen i inny pierwiastek - inny pierwiastek.

podtlenek - to zwykle tlenek, w którym występują wiązanie inny pierwiastek - inny pierwiastek, lub na jeden atom tlenu przypada więcej niż jeden atom innego pierwiastka
nadtlenek - to tlenek, w którym występują wiązania tlen-tlen np: nadtlenek wodoru
ponadtlenki - tlenek, w którym występuje rodniko anion $O^-_2$ np: KO₂

[edytuj] Kwasowo-zasadowy charakter tlenków nieorganicznych

Najbardziej znaną reakcją chemiczną tlenków jest reakcja z wodą, w czasie której powstają kwasy i zasady. Tlenki metali alkalicznych i ziem alkalicznych w reakcji z wodą tworzą zasady:

Na₂O + H₂O → 2NaOH - powstaje wodorotlenek sodu

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ - powstaje wodorotlenek wapnia

Tlenki większości niemetali w reakcji z wodą tworzą kwasy:

CO₂ + H₂O → H₂CO₃ - powstaje kwas węglowy

SO₂ + H₂O → H₂SO₃ - powstaje kwas siarkowy(IV)

SO₃ + H₂O → H₂SO₄ - powstaje kwas siarkowy(VI)

Oprócz grup tlenków opisanych wyżej istnieje jeszcze grupa tlenków, która słabo albo wcale nie reaguje z wodą. Są to tlenek węgla CO, tlenek azotu(I) - N₂O i tlenek azotu(II) - NO.

Tlenki, które słabo reagują z wodą mogą jednak posiadać charakter kwasowy lub zasadowy, co się ujawnia w reakcjach z silnymi kwasami i zasadami. Na przykład tlenek wapnia reaguje z kwasem solnym:

CaO + 2HCl --> CaCl₂ + H₂O

Tlenki amfoteryczne to takie, które posiadają własności kwasowe lub zasadowe w zależności od środowiska, w którym się znajdują. Na przykład tlenek glinu (Al₂O₃) reaguje z kwasami:

Al₂O₃ + 6HCl --> 2AlCl₃ + 3H₂O

jak i zasadami: Al₂O₃ + 6NaOH --> 2Na₃AlO₃ + 3H₂O

[edytuj] Ważniejsze tlenki nieorganiczne

Do najbardziej znanych tlenków zaliczyć można:

H₂O - tlenek wodoru, czyli woda
N₂O - czyli podtlenek azotu znany jako gaz rozweselający
SO₂ - czyli dwutlenek siarki (poprawnie: tlenek siarki(IV)) - obecny w spalinach
CO - tlenek węgla (poprawnie: tlenek węgla(II)) - toksyczny gaz obecny w spalinach
CO₂ - dwutlenek węgla (poprawnie: tlenek węgla(IV)) - obecny w tzw. wodzie gazowanej
MgO - tlenek magnezu - czyli inaczej magnezja
CaO - tlenek wapnia - czyli inaczej wapno palone
TiO₂ - czyli dwutlenek tytanu, składnik bieli tytanowej
SiO₂ - krzemionka
Cr₂O₃ - tlenek chromu(III), czyli zieleń chromowa
CrO₃ - tlenek chromu(VI)