Stefan Starzyński

Z Wikipedii

Stefan Starzyński
Prezydent miasta Warszawy 1934-1939
Urodzony	19 sierpnia, 1893 Warszawa, Polska
Zmarł	ok. 17 października 1943 prawdopodobnie KL Dachau

Stefan Starzyński (ur. 19 sierpnia 1893 w Warszawie - zm. ok. 17 października 1943 prawdopodobnie w KL Dachau), polski polityk, ekonomista, publicysta, prezydent Warszawy.

Urodził się 19 sierpnia 1893 w Warszawie przy ulicy Długiej 33. Jego matka była nauczycielką języka francuskiego, zaś ojciec pochodził z zubożałej szlachty. Dzieciństwo spędził w Łowiczu. W tamtejszym gimnazjum brał udział w strajku szkolnym, przez co naukę musiał ukończyć w prywatnym gimnazjum im. E. Konopczyńskiego w Warszawie. Następnie studiował ekonomię na Wyższych Kursach Handlowych (obecnie SGH). Równocześnie działał w Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej i należał do Związku Strzeleckiego. Od sierpnia 1914 w Legionach Polskich, brał udział w całym szlaku bojowym I Brygady. Po kryzysie przysięgowym był internowany w Beniaminowie. Po uwolnieniu działał w POW. Od listopada 1918 w Wojsku Polskim jako szef sztabu 9 Dywizji Piechoty, a później oficer II (Wywiadowczego) Oddziału Sztabu Generalnego. Po przejściu do rezerwy m.in. członek Komisji Mieszanej Ewakuacyjnej w Moskwie, dyrektor Departamentu Ogólnego, a następnie wiceminister skarbu, poseł do sejmu z ramienia BBWR, wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego.

2 sierpnia 1934 został mianowany komisarycznym prezydentem m.st. Warszawy. Wiosną 1939 roku demokratycznie wybrana Rada Miejska przeprowadziła głosowanie w sprawie wyboru nowego prezydenta miasta. Starzyński nie uzyskawszy wymaganej przez ustawę liczby głosów radnych zatwierdzony został na stanowisko prezydenta miasta przez ministra spraw wewnętrznych.

Był inicjatorem planów rozwoju Warszawy. W wojnie obronnej 1939 po odmówieniu rozkazu ewakuacji ze stolicy, sprawował funkcję komisarza cywilnego przy Dowództwie Obrony Warszawy. Znakomity organizator, podtrzymywał ducha oporu ludności żarliwymi przemówieniami radiowymi. Zachowało się nagranie, w którym wypowiedział pamiętne słowa: "Chciałem, by Warszawa była wielka (...) I dziś widzę ją wielką ...". Po kapitulacji miasta był współtwórcą struktury administracji podziemnej. Aresztowany przez Niemców 27 października 1939, był więziony kolejno na Pawiaku w Warszawie, Moabicie w Berlinie, a następnie w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie został zamordowany (jako prawdopodobną datę podaje się 17 października 1943).

Autor wielu prac ekonomicznych, wykładowca Szkoły Głównej Handlowej.

[edytuj] Ciekawostki

Obecnie w Warszawie na Pradze, tuż za mostem Gdańskim, znajdują się ulica i rondo jego imienia.

W Warszawie znajdują się też dwa jego pomniki - jeden w Ogrodzie Saskim, drugi na pobliskim placu Bankowym, naprzeciwko obecnego ratusza. Oprócz tego pomnik w formie płyty z wizerunkiem prezydenta znajduje się w chodniku przy Al. Niepodległości na Mokotowie pomiędzy ulicami Dąbrowskiego i Madalińskiego.

Przy ul. Senatorskiej 16, w Warszawie, znajduje się tablica upamiętniająca Stefana Starzyńskiego, ufundowana przez banki - BRE i Citibank w 1999 roku.

Symboliczny grób prezydenta Warszaway znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim. W Łowiczu jego imieniem nazwano osiedle mieszkaniowe i ulicę. Na domu przy ulicy Zduńskiej, gdzie kiedyś mieszkał z rodzicami, umieszczono tablicę pamiątkową.