Waterval
Voor de onderwijsterm: zie watervalsysteem
Een waterval is een geologische formatie die ontstaat doordat water stroomt over een gesteentelaag die harder, en dus erosie-bestendiger is, dan een daaronder liggende laag. Als de bovenlaag door het water wordt doorbroken ontstaat een plotseling hoogteverschil.
Sommige watervallen ontstaan in bergachtige omgevingen met snelle erosie en stroombeddingen die aan snelle veranderingen onderhevig zijn. In deze gevallen is een waterval niet het gevolg van het langzaam uitschuren van een bedding door het water maar van een betrekkelijk snel geologisch proces als het verschuiven van platen in de ondergrond of van vulkanische activiteit.
De meeste watervallen zijn het resultaat van het uitslijpen van een rivierbedding gedurende vele jaren. Meestal is de ondergrond een behoorlijk harde steensoort met daaronder een zachtere. Het over de rand stortende water zal de zachtere onderlaag onder de harde laag wegslijpen. De harde bovenlaag zal veel langzamer afbreken. Hierdoor blijft steeds een scherpe rand bestaan die zich echter langzaam stroomopwaarts verplaatst.
De meeste rivieren worden vlak voor een waterval breder en ondieper en onderaan ontstaat meestal een diepe poel door de kinetische energie van het vallende water.
Watervallen zijn hinderpalen voor het scheepvaartverkeer. Daarom worden vaak kanalen aangelegd om de waterval te omzeilen. Een voorbeeld hiervan is het Welland Kanaal dat in 1829 werd aangelegd om het voor schepen mogelijk te maken de Niagarawatervallen te passeren en zo de Amerikaanse meren te bereiken.
[bewerk] Belangrijke watervallen
Enkele belangrijke watervallen zijn:
- Angelwaterval, 's wereld hoogste waterval, gelegen in het oerwoud van Venezuela in Zuid-Amerika
- Victoriawatervallen, 's werelds breedste, gelegen in de Zambezirivier, Afrika, op de grens tussen Zambia en Zimbabwe
- Boyomawatervallen, 's werelds grootste qua volume; gemiddeld 17.000.000 liter per seconde, in de Congorivier, Congo
- Yosemitewatervallen, de hoogste in Noord-Amerika, in het Nationaal park Yosemite, Californië, Verenigde Staten.
- Niagarawatervallen, de bekendste in Noord-Amerika, gelegen in de Niagararivier op de grens tussen de staat New York, Verenigde Staten en de Canadese provincie Ontario
- Iguaçúwaterval, in Zuid-Amerika, in de Iguaçurivier op de grens tussen Brazilië en Argentinië
- Waterval van Schaffhausen, de grootste in Europa, in de rivier de Rijn in Zwitserland
- Reichenbachwaterval, Zwitserland, met een totaal hoogteverschil van 250 meter en een hoogste vrije val van 90 meter is dit een van de hoogste watervallen in de Alpen. Het is de plaats waar (in het boek) de eerste ontmoeting tussen Sherlock Holmes en Professor Moriarty plaats vond.
- De St. Anthony-waterval, de hoogste in de rivier de Mississippi.
 Rijnval, Duitsland (grootste waterval van Europa) |
 Victoriawatervallen, Zambia en Zimbabwe |
 Nationaal park Krka, Kroatië |
|
