Vasten
Vasten is het zich geheel of gedeeltelijk onthouden van eten of drinken voor een bepaalde periode. Vasten is een praktijk die in verschillende religies beleefd wordt. Zowel het jodendom, het christendom, de islam als het bahá'í-geloof kennen vastenrituelen. In de natuurgeneeskunde wordt vasten gebruikt als reinigingsmiddel. Wanneer men in het Nederlands spreekt over de vasten duidt men op de vastentijd tussen Aswoensdag en Pasen waarin christenen vasten. De vastenperiode in de islam is de ramadan.
Inhoud |
[bewerk] Religieus vasten
De beweegredenen om te vasten kunnen divers zijn. Het kan een periode zijn van bezinning op het dagelijks leven, maar ook kan het gebruikt worden om een godheid iets af te dwingen. Ook kan het worden toegepast als teken van rouw. Naast bezinning wordt het vasten ook wel gebruikt als sponsoractie. Een deel van de christelijke jeugd doet jaarlijks mee aan de landelijke actie zip your lip, waarbij er 24 uur lang gevast wordt om sponsorgeld op te halen voor een goed doel. Ook sommige andere christelijke organisaties die zich op jongeren richten houden soms van dit soort acties.
[bewerk] Bahá’í-geloof
De vastenperiode voor de bahá’ís beslaat de laatste periode van negentien dagen voor het begin van het nieuwe jaar op de lentedag. Vasten houdt in dat men van zonsopkomst tot zonsondergang niet eet, drinkt of rookt. “Vasten is een symbool. Vasten betekent het zich onthouden van zinnelijke lusten. Het fysieke vasten is een symbool voor die onthouding en zet ons tot nadenken, hetgeen betekent dat wanneer iemand zich van fysieke begeerten onthoudt, hij zich ook van zelfzuchtige begeerten en lusten onthoudt. Maar onthouding van voedsel op zichzelf heeft geen invloed op de geest. Het is alleen maar een symbool, een waarschuwing. Anders heeft het geen betekenis.” De wet geldt voor alle bahá’ís van 15 tot 70 jaar oud. Ontheffing geldt voor mensen die reizen, ziek zijn, zwanger, een kind zogen of tijdens de maandstonden, en mensen die zware arbeid verrichten.
[bewerk] Islam
Zie ook Ramadan
De belangrijkste vastenperiode in de islam is de Ramadan, die een maand duurt, tijdens welke gelovigen tussen dageraad, dus vóór de feitelijke zonsopgang, en zonsondergang niet mogen eten, drinken en geslachtsgemeenschap hebben. Het beginmoment van de vastendag wordt daarbij bepaald als het moment dat je in natuurlijk licht een witte draad garen van de nacht kunt onderscheiden.
[bewerk] Christendom
In de vroeg-christelijke tijd vastte men tot zonsondergang. Onder andere koning David en de profeet Daniël vastten in voor-christelijke tijden al, om Gods hulp en steun te zoeken (2 Samuël 12:16; Daniël 9:3). Ook Jezus Christus ging direct na zijn doop vasten (Mattheüs 4:2). Rond het jaar 250 werd dit vasten uitgebreid naar alle dagen van de Goede Week, terwijl het Concilie van Nicaea in 325 getuigt van een 40-dagen vasten.
De vastentijd voor de christenen begint op Aswoensdag, wanneer het askruisje gehaald wordt. De periode eindigt met Pasen. De vastenperiode duurt in totaal 46 dagen; op 40 dagen wordt gevast, alleen op de 6 zondagen hoeft niet gevast te worden. Vasten wordt voorafgegaan door de vastenavond en het carnaval. De Rooms-Katholieke Kerk heeft in de loop der eeuwen de regels omtrent het vasten versoepeld. In de 9de eeuw verschoof men de enige maaltijd van zonsondergang naar 3 uur, vanaf de 14de eeuw naar de middag. De vastenwet in Nederland gebiedt op Aswoensdag en Goede Vrijdag dat men bij twee van de drie maaltijden slechts ongeveer tweederde eet van wat men zou willen nemen. Vlees is bovendien in het geheel niet toegestaan.
Binnen het protestantisme is er geen expliciete gezamenlijke traditie van vastenperioden. Wel zijn er individuele protestanten die vasten in de 40 dagen voor pasen. Op individuele basis of in kleine groepen wordt er door sommige protestanten ook elders in het jaar gevast. De precieze inhoud van het vasten is niet helder gedefinieerd. Zo zijn er mensen die meerdere dagen achter elkaar in het geheel niet eten, terwijl anderen zich onthouden van een bepaalde gewoonte, zoals roken, televisie kijken of alcohol nuttigen.
[bewerk] Medisch vasten
Mensen kunnen ook om medische redenen vasten. Dit wordt vooral in de natuurgeneeskunde gepraktiseerd, maar ook in de reguliere geneeskunde wordt vasten gebruikt. Een reden kan zijn als voorbereiding voor chirurgie of andere medische procedures waarbij anesthesie nodig is. Omdat de aanwezigheid van voedsel in het lichaam complicaties kan veroorzaken tijdens de anesthesie, adviseren medici vaak minimaal enkele uren te vasten voorafgaand aan de procedure. Een langere vastenperiode duurt vaak een week of langer, waarbij meestal wel enig voedsel, zoals fruit of fruitsappen wordt ingenomen als deel van een zuiveringskuur. In de natuurgeneeskunde wordt vasten gezien als een manier om het lichaam te zuiveren van gifstoffen, van dood of ziek weefsel en een manier om het maagdarmstelsel enige tijd rust te geven. Dergelijke vastenkuren duren meestal een week (of soms langer) en maken deel uit van een zuiveringskuur, waarbij ook de darm gespoeld wordt door het innemen van zogenaamd 'zuiveringszout' of door het toepassen van klysma's. Van deze vorm van vasten bestaan verschillende vormen:
[bewerk] Theevasten
Bij theevasten wordt dagelijks niets anders gegeten of gedronken dan enkele liters thee van verschillende kruiden, gedurende meestal één week. De kruiden waarvan thee getrokken wordt stimuleren de uitscheidingsfuncties van het lichaam. Dit is één van de strengste vormen van vasten die het beste onder deskundige begeleiding kan worden gedaan.
[bewerk] Sapvasten
Sapvasten is de meest toegepaste vorm van natuurgeneeskundig vasten in Nederland. In een sapvastenkuur wordt circa een liter groentensap per dag gedronken, met daarnaast vaak ook vruchtensap. De sappen kunnen zelf geperst worden met een sapcentrifuge, maar kunnen ook kant-en-klaar gekocht worden. Groentensappen die een melkzuurfermentatie hebben ondergaan, hebben de voorkeur gezien de positieve invloed op de darmflora.
[bewerk] Fruitvasten
Tijdens een fruitvastenkuur wordt driemaal daags een portie van 200-300 gram fruit gegeten, tussendoor wordt kruidenthee of water gedronken. Extra aandacht is voor het goed kauwen en langzaam eten van het fruit. Doordat er toch enig gevoel van verzadiging optreedt, is deze vorm van vasten gemakkelijker vol te houden.
[bewerk] Rijstvasten
Deze vorm van vasten komt oorspronkelijk uit China en Japan. Daarbij wordt één kopje zilvervliesrijst met twee kopjes water gaargekookt en deze hoeveelheid rijst wordt verdeeld over de dag ingenomen. Iedere rijstkorrel moet lang gekauwd worden tot deze vloeibaar wordt. Voor de vochtbehoefte wordt water en kruidenthee genomen.
