Staten-Generaal van de Nederlanden
|
Oorspronkelijk bestonden de Staten-Generaal van de Nederlanden uit vertegenwoordigers van de Staten of standen van de zeventien provincies, die door de Bourgondische hertogen werden samengeroepen wanneer zij in geldnood zaten en een bede moest worden toegekend. De allereerste Nederlandse Staten-Generaal werd op 9 januari 1464 in het graafschap Vlaanderen in Brugge samengeroepen. Later in de 15e en de 16e eeuw werd Brussel in het hertogdom Brabant de vaste zetel voor de bijeenkomsten. Deze gelegenheden werden vaak benut om nieuwe vrijheden te bepleiten; een reden waarom de heersers van de Lage Landen niet happig waren de Staten-Generaal bijeen te roepen en zich eerder richtten tot de Staten van iedere provincie.
Met de Unie van Utrecht gevolgd door het Plakkaat van Verlatinghe verklaarden de Staten-Generaal in 1581 de koning vervallen (verlaten) van zijn macht. Toen Brussel weer in handen viel van de koning hadden de Staten-Generaal zich naar Antwerpen en later naar Den Haag verplaatst. Maurits van Oranje en Johan van Oldenbarnevelt besloten in 1587 tijdens de Tachtigjarige Oorlog geen pogingen meer te ondernemen om een soevereine vorst voor de Nederlanden te vinden en in de Justificatie of Deductie werd bepaald dat de politieke macht bij de Staten-Generaal zou komen te liggen. Dit is in feite het begin van de Republiek.
Vanaf de onafhankelijkheid van de Republiek van de Verenigde Nederlanden vormden de Staten-Generaal in feite de confederale regering waarin zaken werden behandeld die voor alle provincies van belang waren. Men kan hun rol in de unie vergelijken met die van de huidige Europese Raad, waarin alle deelstaten één stem hebben. De Staten-Generaal voerden destijds ook het bestuur over de generaliteitslanden en hadden het toezicht op de VOC en de WIC.
In de Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden bleven de Staten-Generaal ook bestaan in hun oude rol van representatieve vergadering ten overstaan van de koning, en later de keizer. Tot de Zuidelijke Staten in 1790 ook hun keizer vervallen verklaarden van de macht (zie Verenigde Nederlandse Staten).
De moderne Staten-Generaal verschillen vooral met de oude vormen in het feit dat de vertegenwoordiging van de drie standen (adel, clerus en burgerij) er is vervangen door een algemene vertegenwoordiging van een standenloze burgerij.
Zie ook:
