Sijs

Sijs IUCN-status: Veilig
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Aves (Vogels) Orde: Passeriformes (Zangvogels) Familie: Fringillidae (Vinkachtigen) Geslacht: Carduelis
Soort
Carduelis spinus Linnaeus, 1758

De sijs (Carduelis spinus) is een zangvogel van de familie der Vinkachtigen. In Nederland is de sijs vooral een wintergast, maar tegenwoordig broedt hij ook in Nederland.

In de winter kunnen we de Sijs regelmatig aantreffen op vetbollen en netjes met pinda’s die we in de tuin hebben opgehangen. Sijzen opereren dan veelal in kleine troepjes, en gedragen zich enigszins als mezen: ondersteboven aan de vetbollen hangend. Ze zijn zo groot als een pimpelmees, maar veel duidelijker geelgroen gekleurd, vooral de volwassen mannetjes, die een zwarte kruin hebben. De vlucht is opvallend: gele vleugelstreep en gevorkte zwarte staart, met geel aan de zijden.

[bewerk] Veldkenmerken

De lengte van kop tot staart is ongeveer 12 centimeter.
Volwassen mannetje zijn geelgroen met een zwarte kruin en kin, de rug is geelgroen zwartgestreept. De streep achter het oog en de stuit zijn geel. De gevorkte staart is zwart met geel aan zijden. De vleugel heeft een gele vleugelstreep.
Het volwassen vrouwtje is veel minder geelgroen en de onderzijde is lichter en meer gestreept, de kop heeft geen zwart.
De juveniel is qua kleur gelijk aan het volwassen vrouwtje.
Ze leven meestal in troepjes, dikwijls samen met Barmsijs en Putter.

[bewerk] Voedsel

Zoekt voedsel op mezenmanier, hangt dikwijls ondersteboven. Slaapt soms ook zo. Zaden van naaldbomen, elzen, berken en andere bomen, knoppen en insecten.

[bewerk] Vlucht

De sijs heeft een korte golvende vlucht. Een troepje maakt een warrelende indruk.

[bewerk] Geluid

Hij roept voortdurend. In vlucht ‘pie-ip’. In zit helder ‘tsie-si’ of ‘trii-u’. Alarmroep, vóór opvliegen ‘tje-klie’. Zang lang, vlug en muzikaal gekwetter.

[bewerk] Biotoop

In broedtijd naaldbossen met veel sparren, maar ook in gemengde bossen en parklandschap. In de winter vooral in elzen.

[bewerk] Broedgegevens

In goede voedseljaren (veel sparrenkegels) broedt de Sijs in maart en april; in slechte jaren later, tot in juni. Het nest van fijne takjes, mos en haar zit hoog in naaldhout en is moeilijk te vinden. De broedduur bedraagt 11 – 13 dagen. Het vrouwtje broedt alleen en wordt door het mannetje gevoerd. Beide vogels verzorgen de jongen, die na 13 – 15 dagen het nest verlaten. Twee broedsels per jaar. Het legsel bestaat gewoonlijk uit 4 – 5 eieren. Lichtblauw met zeer veel fijne roodbruine stipjes en streepjes en een enkel donker vlekje. Gemiddeld 16 x 12 mm.

[bewerk] Broedgebied

Het broedgebied bevindt zich voornamelijk ten noordoosten van de Alpen, maar ook Schotland, Ierland en in delen van Servië.

[bewerk] Voorkomen in Nederland

In de zeventiger jaren broedden in Nederland enkele tientallen exemplaren. Rond 1990 was dit aantal 1800 -2400 paren.

[bewerk] Trek

Doortrek van midden september, vooral in oktober en november. Een groot deel blijft in de winter. Terugtrek van einde januari tot in mei. De aanwezigheid in de winter is wisselvallig, waarschijnlijk speelt voedsel hierbij wel een belangrijke rol. Voorkomen draagt soms invasieachtig karakter.

[bewerk] Trivia

• België heeft een postzegel met een sijs uitgegeven.
• In het plat Amsterdams spreekt men van sijsjes, de 'gewone' vogels, en drijfsijsjes (spreek uit: drèèfsèèsjes), de zwemmende vogels

[bewerk] Externe links

• SoortenBank.nl beschrijving, afbeeldingen en geluid
• Aardige foto’s van Sijzen in de tuin op de website van Tuinsafari.
• Recente waarnemingen van Sijs in Nederland

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Carduelis spinus op Wikimedia Commons.