Radio Veronica (zeezender)
| Radio Veronica | |
| Basisgegevens | |
| Volledige naam | |
| Lancering | 15 mei 1960 |
| Einde | 31 augustus 1974 |
| Land | |
| Uitzendgebied | gericht op Nederland vanaf de Noordzee |
| Frequenties | 192 meter (1960-1972), 538 meter (1972-1974) |
| Overig | |
Radio Veronica was een zeezender die van 1960 tot en met augustus 1974 uitzond vanaf de Noordzee met programma's gericht op Nederland.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis van Radio Veronica
[bewerk] Begin
Naar het voorbeeld van Radio Mercur in Denemarken werd op 15 oktober 1959 in het Krasnapolsky Hotel te Amsterdam besloten met radio-uitzendingen vanaf een schip op de Noordzee te starten. Het station ging werken onder de naam Vrije Radio Omroep Nederland, afgekort VRON. Uit deze afkorting werd de naam Veronica afgeleid, dat ook refereerde aan het gedicht Het schaap Veronica van Annie M.G. Schmidt. Op 18 april 1960 vond een eerste testuitzending plaats. Radio Veronica ging definitief van start op 15 mei 1960 vanaf het voormalige lichtschip Borkum Riff dat in de haven van het Duitse Emden werd omgebouwd tot zendschip, op 192 meter of 1562 kHz. In november 1964 werd de Borkum Riff vervangen door de IJslandtrawler Norderney.
Radio Veronica werd enorm populair bij de jeugd, omdat zij populaire en popmuziek uitzond in een vanaf 1969 vast programmaschema. Vanaf 2 januari 1965 werd een wekelijkse hitparade van de populairste nummers, de Nederlandse hitparade, al snel de Veronica Top 40 geheten, uitgezonden. Destijds werd popmuziek nauwelijks op de reguliere radiozenders (Hilversum I en II) uitgezonden. Deze formule was voor Nederland uniek. Vernieuwend voor Nederland waren ook de jingles, waarmee de luisteraar zijn meest favoriete diskjockey direct kon herkennen. Een nieuw gebeuren aan land waren de drive-in-shows, waarbij de luisteraars hun favoriete dj bij het draaien van plaatjes konden bewonderen. Deze Veronica-drive-in-shows kenden een groot succes en kregen veel navolging bij de omroepen, andere stations en discotheken.
Bekende dj's waren onder meer:
- Rob Out, afkomstig van de NCRV, de latere eerste directeur van de VOO, met onder andere zijn programma Goud van Out,
- Tineke de Nooij, de eerste vrouwelijke dj in Nederland, met 'Koffietijd' en de jingle 1-2-3-4-5-6-7-8-9-Tíéíéneke!.
- Cees van Zijtveld, verliet in 1966 Veronica voor de Avro.
- Frans Nienhuys (de oudste Nederlandse dj ooit, met zijn programma - Men vraagt en wij draaien), ex-VARA.
- Joost den Draayer (Joost mag het weten), ging in 1970 over naar Radio Noordzee Internationaal en in 1973 naar de NOS.
- Lex Harding, eerder bij Radio Dolfijn,
- Tom Collins,
- Stan Haag (met zijn Jukebox),
- Will Luikinga (met zijn programma Will wil wel),
- Hans Mondt,
- Klaas Vaak, als Tom Mulder vanaf 1974 bij de TROS
- Chiel Montagne (heeft in 1971 bij de TROS het televisieprogramma gehad met Nederlandstalige liedjes Op losse groeven / Op volle toeren opgericht),
- Jan van Veen, vanaf 1971 bij Radio Noordzee en later bij de Avro
- Bart van Leeuwen, ging in 1975 naar Radio Mi Amigo.
- Robbie Dale (heeft nog een tv programma JAM bij de TROS).
- Eddy Becker, vertrok in 1970 naar de NCRV.
- Krijn Torringa (als Bob van Bob & Brenda), later bij de Avro.
[bewerk] Concurrentie op zee
Niettegenstaande de goede luisterrapporten bleven de inkomsten achterwege. De gebroeders Verweij namen het bestuur over en Veronica werd alsmaar populairder, zodanig dat er andere kapers op de kust verschenen zoals in 1967 Radio 227 en Radio Dolfijn, in 1970 Capital Radio en Radio Noordzee Internationaal, in 1972 Radio Caroline en in 1974 Radio Mi Amigo en Radio Atlantis.
Er kwam in 1964 zelfs korte tijd een televisiepiraat, die van een speciaal hiervoor gebouwd artificieel eiland (het REM-eiland) uitzond. Van hieruit werden Radio Noordzee en TV Noordzee uitgezonden. Deze Radio Noordzee startte op 19 juli 1964 en stopte op 17 december 1964. TV Noordzee begon op 1 september 1964; het testbeeld was al vanaf 12 augustus in de lucht. TV Noordzee hield op te bestaan op 14 december 1964. Aan alles werd echter door ingrijpen van de Rijkspolitie een eind gemaakt. TV-Noordzee dat in een minimum van tijd zo populair geworden was, kreeg zijn vervolg aan land als een nieuwe omroep, de TROS.
Een andere, latere, concurrent moest op een andere manier bijna de activiteiten stopzetten. Op 15 mei 1971 werd de rust verstoord aan boord van de Mebo II (het zendschip van Radio Noordzee Internationaal) door een bomaanslag die gepleegd was in opdracht van de directie van Veronica. Het was de bedoeling geweest dat het uit te branden schip een haven binnengesleept zou worden en aldus de concurrentie het zwijgen opgelegd zou worden. Veronica had geprobeerd met de eigenaren van Radio Noordzee een akkoord te sluiten om tegen betaling de Nederlandstalige uitzendingen te staken. Maar Radio Noordzee wilde hiervan niet weten, met de bomaanslag als gevolg. Eén van de drie Veronica-directeuren, Bull Verweij, en aandeelhouder Norbert Jurgens, worden later beiden veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf.
[bewerk] Tegenwind vanaf de wal
De roep naar Den Haag om een wettelijke verbod op de zeezenders werd daardoor luider en zo werd het voortbestaan van Veronica bedreigd door de in aantocht zijnde anti-piratenwet. Tot overmaat van ramp strandde het schip, de toen gebruikte Norderney (die in 1964 de kleinere Borkum Riff had vervangen) op 4 april 1973 op het strand van Scheveningen. Twee weken later zond Veronica reeds opnieuw uit vanaf de MV Mi Amigo, het zendschip van Radio Caroline, dat zijn diensten aanbood in ruil voor nieuwe studio-apparatuur. Op 18 april 1973 werd het Veronicaschip weer vlot getrokken, terwijl op dat ogenblik tienduizenden jongeren in Den Haag een grote manifestatie hielden voor het behoud van hun geliefde muziekzender terwijl in de Tweede Kamer in die weken de debatten over de ratificering van het Verdrag van Straatsburg gaande waren.
De massabetoging was tevens het moment waarop Veronica een ledenwerfcampagne startte om een legale status als commerciële zender aan de wal te krijgen. Men zocht hiervoor donateurs voor de Veronica Omroep Stichting (VOS). De VOS zou een eigen radiozender, een Hilversum 4, op non-commerciële basis, beginnen. Omdat er nog geen wettelijke mogelijkheden waren om buiten het omroepbestel om een zelfstandig radiostation op te richten, richtte men voor de zekerheid ook alvast een Veronica Omroep Organisatie (VOO) op, naar het model van de legale omroep TROS, niet toevallig een omroep met 'zeebenen'. Indien de VOS niet toegestaan zou worden, zouden de donateurs automatisch overgeschreven worden naar een VOO-lidmaatschap.
Het Openbaar Ministerie verbood op voorspraak van minister van Doorn de VOS echter wegens het nastreven van een illegaal doel. De constructie die was bedacht voor de donateurs werd in eerste instantie nietig verklaard omdat de donateurs niet konden afzien van het lidmaatschap noch hun geld gerestitueerd konden krijgen. Bij een hogere rechter werd die uitspraak herzien: op de inschrijf- en omroepkaart stond duidelijk dat het lidmaatschap van de VOO was maar dat tevens de VOS gesteund werd. Niettemin was het, naast het programma-aanbod dat Veronica presenteerde, een reden voor van Doorn om geen C-status aan de omroep te verlenen. Veronica besloot het besluit bij de Raad van State aan te vechten.
Op 31 augustus 1974 om 18 uur stopte Radio Veronica de uitzendingen vanwege het van kracht worden van de anti-piratenwet.
Alleen Radio Mi Amigo en Radio Caroline, vanaf hetzelfde zendschip (de MV Mi Amigo) uitzendend, zouden hierna de zeezendergeschiedenis voortzetten, door op 29 augustus 1974 de ankerplaats voor de Nederlandse kust te verlaten en de volgende dag voor anker voor de kust van Engeland te gaan.
Na 31 augustus 1974 zorgden de juridische sores ervoor dat alle Veronica-medewerkers werkloos werden. Stan Haag ontsprong als eerste de dans door in 1975 naar het Spaans-Catalaanse Platja d'Aro[1] te verhuizen en voor Radio Mi Amigo te gaan werken.
[bewerk] Strijd op de vaste wal
Veronica, vanaf dan de VOO, vocht daarna een lastige strijd om een officiële zendvergunning te krijgen. Minister van Doorn betoogde aanvankelijk succesvol dat de omroep geen aanvulling op het bestaande aanbod vormde. In 1976 kreeg de omroep toch, dankzij een motie in de Tweede Kamer, een aspirantstatus en:
- een uur zendtijd op Hilversum III, waarin vanaf mei 1976 een overzicht van de Nederlandse Top 40 en Tipparade gegeven werd, toen de TROS vond dat de komende C-status (zou in oktober 1976 ingaan) perspectief op voldoende zendtijd gaf,
- een uur zendtijd op Hilversum I: de 3600 seconden Veronica, eerst gepresenteerd door Lex Harding, later door Tom Collins,
- een uur verzoekplatenprogramma Goud van oud op Hilversum II,
- cynisch genoeg was het ook de VOO (bij monde van Hans Mondt) die met hun enige uurtje zendtijd op die zender, het klassieke Hilversum IV op 28 december 1975 mocht openen. Hij liet dat door André van Duin presenteren!
- een uur TV-zendtijd.
De aanvraag voor de C-status ging weer door dankzij een positieve uitspraak van de Raad van State. Zie verder: Veronica Omroep Organisatie.
[bewerk] Scheepsjouraal
De Norderney lag jarenlang in de buurt van het Amsterdamse Centraal Station aan het IJ. Later werd het Veronicaschip eerst naar Maastricht en later naar Kempisch Dok in het Vlaamse Antwerpen versleept alwaar het gebruikt werd als discotheek en voor privé-feestjes. Voor de (her)opening van "Radio Veronica 103 FM" op 31 augustus 2003 is het schip naar Monnickendam gesleept om het feest luister bij te zetten. Daarna is het direct weer terug gekeerd naar Antwerpen.
De Norderney is te vinden op Google Earth op de coordinaten 51°13'55.89" N 4°24'58.01" E . Het schip is verbouwd maar nog steeds is te zien dat het de Norderney is.
[bewerk] Noot
- ↑ Playa de Aro heet in het Catalaans Platja d'Aro. Aangezien Catalonië autonomie heeft verkregen op het gebied van taalkwesties is die naam ook de officiële naam.
