Pacifistisch Socialistische Partij
De Pacifistisch Socialistische Partij of PSP was een linkse Nederlandse politieke partij, die is opgegaan in GroenLinks.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
[bewerk] Beginjaren
De partij werd opgericht in 1957 als een partij van "politiek daklozen." De oprichters voelden zich noch thuis bij de sociaaldemocratische PvdA, noch bij de communistische CPN. De groep had een pacifistische inslag, en wenste geen partij te kiezen voor één van de twee blokken van de Koude Oorlog, het "Vrije Westen" onder leiding van de VS of het Oostblok onder leiding van de Sovjet-Unie. Om deze reden noemde de PSP zich ook wel een partij van de Derde Weg.
De partij was niet zozeer gericht op arbeiders, zoals CPN en PvdA, maar eerder op intellectuelen. Het electoraat was zeer heterogeen. Veel leden waren lid geweest van de PvdA of geroyeerd uit de CPN, maar ook progressieve protestanten, anarchisten en voormalige leden van de Socialistische Unie steunden de partij.
[bewerk] De jaren '60
In de jaren '60 steunden vele studenten en jongeren de PSP. Zij was de enige acceptabele partij voor groeperingen als Provo. De partij had toen de grootste electorale steun. In 1965 stapten vele leden van de Socialistische Werkers Partij, een afsplitsing van de CPN, over naar de PSP.
[bewerk] De jaren '70
In de jaren '70 leed de partij echter onder interne twisten tussen gematigde en radicale leden. De andere linkse partijen waren op voet van oorlog met de partij. De CPN zag dat veel prominente PSP'ers uit de CPN waren geroyeerd. De PvdA wilde begin jaren '70 wel met de PSP samenwerken. De PSP vond de partij echter noch socialistisch noch pacifistisch. Doordat de PvdA radicaliseerde verloor de PSP leden. Hier en daar was de partij sterker, ook op gemeentelijk vlak. Zo had ze bijvoorbeeld in Bussum een opvallend grote aanhang bij de raadsverkiezingen onder leiding van de latere GroenLinks-senator Leo Platvoet. Ook in sommige Friese gemeenten, in Goirle, in Hoorn, in studentensteden en bijvoorbeeld in de toenmalige Westfriese gemeente Midwoud (1974) scoorde de partij soms opvallend. In Amsterdam had ze korte tijd (1974/1975) een wethouder (Huib Riethof), evenals in de kleine Groningse gemeente Zuidbroek.
[bewerk] De jaren '80
Begin jaren '80, toen de protesten rond atoomwapens de Nederlandse politiek beheersten, groeide de aanhang van de PSP weer. Toen echter de dooi in de koude oorlog intrad, verloor de PSP bijna al haar zetels en werd ze gedwongen samen te werken. In 1984 werkte ze samen met de CPN, de PPR, en de Groenen in het Regenboogakkoord om een zetel in het Europees parlement te krijgen. In 1989 richtte ze met de CPN, de PPR en EVP GroenLinks op. In 1991 hief de PSP zich zelf op. Een groep van leden die het niet eens was met deze fusie richtte in 1992 PSP'92 op. Deze partij leidt nu een marginaal bestaan.
[bewerk] Ideologie
De ideologie van de partij was gebaseerd op pacifisme, socialisme en democratie. Deze werden gezien als ondeelbaar. Zowel in het kapitalistische systeem als in de oorlog worden mensenrechten onderdrukt. De partij was tegen alle vormen van onderdrukking. De partij verzette zich tegen het kolonialisme en de monarchie. De partij was betrokken bij zowel de vrouwen- als de homo-beweging van de jaren '70. Het was een van de eerste partijen die het probleem van vervuiling aankaartten. De partij werkte niet samen met andere partijen en had de voorkeur voor de positie van 'getuigenispartij', net als de SGP. Er zijn internationaal weinig partijen die op de PSP lijken. Alleen kleine Scandinavische linkse partijen als de Deense Socialistische Volkspartij komen in de buurt.
[bewerk] Algemeen secretarissen
- 1973-1981 Henk Hoogen Stoevenbeld
- 1981-1983 Huup Dassen
- 1983-1983 John Hontelez
- 1983-1985 Jos Eilert
- 1985-1986 Ineke van Rosmalen
- 1987-1987 Paul Denekamp
- 1987-1989 Ietje van de Pol
- 1989-1990 Marcel van de Koppel
- 1990-1991 Hannah van Wijngaarden en Jos van Remundt (waarnemend; niet officieel gekozen)
[bewerk] Voorzitters
- 1957-1959 Henk van Steenis
- 1959-1960 Hannes de Graaf
- 1960-1963 Piet Burggraaf
- 1963-1964 Gerard Slotemaker de Bruïne
- 1964-1965 Joop Vogt
- 1965-1969 Hans Wiebenga
- 1969-1973 Piet Burggraaf
- 1973-1975 Paul Hoogerwerf
- 1975-1981 Lambert Meertens
- 1981-1983 Bram van der Lek
- 1983-1987 Marko Mazeland
- 1987-1989 Saar Boerlage
- 1989-1991 Joop Vogt
[bewerk] Leden
| Jaar | Aantal leden | Jaar | Aantal leden |
|---|---|---|---|
| 1956 | 308 | 1974 | 4802 |
| 1957 | 858 | 1975 | 4333 |
| 1958 | 1986 | 1976 | 4543 |
| 1959 | 2497 | 1977 | 6506 |
| 1960 | 2561 | 1978 | 8797 |
| 1961 | 2852 | 1979 | 9018 |
| 1962 | 3624 | 1980 | 8703 |
| 1963 | 3786 | 1981 | 9595 |
| 1964 | 3779 | 1982 | 9979 |
| 1965 | 3888 | 1983 | 8853 |
| 1966 | 4857 | 1984 | 7767 |
| 1967 | 4849 | 1985 | 6450 |
| 1968 | 4462 | 1986 | 5560 |
| 1969 | 4325 | 1987 | 4992 |
| 1970 | 4228 | 1988 | 4478 |
| 1971 | 4445 | 1989 | 3969 |
| 1972 | 4581 | 1990 | 3591 |
| 1973 | 4871 | 1991 | (opgeheven) |
| 1974 | 4802 |
[bewerk] Zetels
| Jaar | Zetels | Jaar | Zetels |
|---|---|---|---|
| 1960 | 2 | 1977 | 1 |
| 1964 | 4 | 1981 | 3 |
| 1967 | 4 | 1982 | 3 |
| 1971 | 2 | 1986 | 1 |
| 1972 | 2 | 1989 | (in GroenLinks) |
