Kleine hersenen
De kleine hersenen (latijn: cerebellum) zijn een onderdeel van het centraal zenuwstelsel. Ze zijn ontwikkeld uit de achterhersenen en bestaan uit twee helften die ongeveer de grootte van een perzik hebben. Ze nemen ongeveer tien procent van het totale hersenvolume in. De kleine hersenen zijn onderdeel van de achterhersenen.
Inhoud |
[bewerk] Ligging en anatomische indeling
De kleine hersenen liggen in de achterste schedelgroeve. Het tentorium cerebelli, een uitstulping van het harde hersenvlies scheidt de kleine hersenen van de achterkwab van de grote hersenen. Aan de voorkant van de kleine hersenen bevindt zich het vierde ventrikel. Dit hersenventrikel ligt tussen pons van de hersenstam en de kleine hersenen in.
De buitenste lagen cellen van de kleine hersenen, ook wel cortex genoemd, is grijze stof. De grijze stof bevat de cellichamen van de zenuwcellen. Deze cortex is van buiten naar binnen in de volgende drie lagen te verdelen: de moleculaire laag, welke nauwlijks cellen bevat, de laag met purkinjecellen en een laag met korrelcellen. Verder naar de binnenkant is de witte stof te vinden. Hier liggen vooral gliacellen, andere ondersteunende cellen en zenuwbanen. Middenin de witte stof liggen echter een aantal gebieden met grijze stof en dus zenuwcellen. Dit zijn de nucleus dentatus, de nucleus emboliformis, de nucleus fastiguus en de nuclei interpositi.
De kleine hersenen zijn onderverdeeld in drie delen:
- de voorkwab
- de achterkwab
- de lobus flocculonodularis
De voorkwab en de achterkwab worden door een diepe groeve gescheiden: de primaire fissuur. De lobus flocculonodularis wordt van de achterkwab gescheiden door de posterolaterale fissuur. Het is niet mogelijk de kwabben vanaf de buitenkant van elkaar te onderscheiden. Hiervoor is het nodig het weefsel door te snijden. De voorkwab wordt onderverdeeld in vijf kwabjes. Deze zijn genummerd van één tot vijf. De achterkwab is onderverdeeld in kwabje zes tot en met negen. De lobus flocculonodularis bestaat geheel uit kwabje nummer tien.
Op de oppervlakte van de kleine hersenen zijn veel kleine plooien te zien. Deze worden folia genoemd (in het latijn is een folium een boomblad). Deze folia maken het mogelijk dat de kleine hersenen zeer dicht van stuctuur zijn. In dit deel van het centrale zenuwstelsel liggen hierdoor de helft van de zenuwcellen.
[bewerk] Functie
De kleine hersenen hebben de volgende soorten inkomende zenuwbanen:
- De mosvezels. Deze zenuwbanen komen uit het ruggenmerg en het verlengde merg en gaan naar de korrelcellen in de cortex.
- De klimvezels. Hebben hun oorsprong in de pons en gaan naar de purkinjecellen.
Deze zenuwbanen komen uit de volgende gebieden van het centrale zenuwstelsel. Tussen haakjes staat de soort informatie aangegeven.
- Uit het ruggenmerg informatie over de proprioceptie. (sensibel)
- Uit de hersenstam, bijvoorbeeld informatie over evenwicht. (sensibel)
- Uit de primaire somatosensibele cortex met als wetenschappenlijke code S1. In dit gebied van de grote hersenen komt informatie binnen met betrekking tot de tast en de positionering van ledematen. (sensibel)
- Motor cortex, code M1. (motorinformatie)
- Premotor cortex. (motorinformatie)
- Gehele cortex van de grote hersenen. (associatief)
Door deze informatie spelen de kleine hersenen een rol bij de volgende gedragingen:
- Bewegingscontrole
- Bewegingsplanning
- Balans
- Rotaties van de as van het lichaam
De kleine hersenen zijn voor de fijne afstelling tussen waarnemingen en bewegingen. Ze dienen als schakelcentrum voor de aansturing van spieren. Nieuw geleerde bewegingen worden in de kleine hersenen opgeslagen. Er zijn aanwijzingen dat mentaal leren gedeeltelijk in de kleine hersenen plaatsvindt.
[bewerk] Wat er mis kan gaan
Bij overmatig alcoholgebruik worden de kleine hersenen deels uitgeschakeld, wat leidt tot karakteristieke ongecoördineerde bewegingspatronen (dronkemansgang, zwalken).
Een simpele test om te zien of er sprake zou kunnen zijn van beschadigingen in kleine hersenen is te vragen of iemand met zijn wijsvinger het puntje van zijn neus kan aanraken met zijn ogen dicht. Indien het puntje van de neus wordt gemist kan dat duiden op beschadiging of intoxicatie van de kleine hersenen.
[bewerk] Zie ook
| {{{afb_links}}} | Zenuwstelsel | {{{afb_rechts}}} |  |
|---|---|---|---|
|
Hersenen - Grote hersenen (Telencephalon) - Kleine hersenen (Cerebellum) - Hersenstam - Ruggenmerg - Zenuw - Zenuwcel (Neuron) |
