Neus
De neus is een orgaan. Bij de meeste gewervelde dieren zit de neus centraal op het gezicht of aan het eind van de snuit. In een neus zitten bij de meeste dieren twee neusgaten. Ademhalen gebeurt voornamelijk door de neus. De neus heeft als functie de lucht te reinigen, te verwarmen en tevens dient de neus om te ruiken.
[bewerk] De menselijke neus
In de ingang van de neus zitten neusharen. Neusharen voorkomen dat grotere schadelijke deeltjes in de longen terechtkomen. De neus gaat over in de neusholte, die van het aangezichtsvlak tot achterin de keel doorloopt. In de neusholte bevinden zich links en rechts symmetrisch drie dunne, met slijmvlies beklede botplaten (conchae) die het inwendig oppervlak van de neusholte sterk vergroten. Deze plooien vangen de kleinere deeltjes die in de ingeademde lucht aanwezig zijn op. Ze zijn goed doorbloed en verwarmen zo de lucht die ingeademd wordt, maar zorgen ook voor een turbulentie in de luchtstroom die ervoor zorgt dat geurstoffen naar het reukslijmvlies, dat zich bovenin de neusholte bevindt (onder de schedelbasis, tussen de oogkassen) worden getransporteerd.
De linker- en rechterneusholte zijn van elkaar gescheiden door het neustussenschot of neusseptum. Dit bestaat uit een voorste deel van kraakbeen en een achterste gedeelte van bot. In het slijmvlies van het tussenschot lopen veel oppervlakkige bloedvaatjes en de meeste neusbloedingen vinden hier hun oorsprong. Het voorste deel van het tussenschot wordt locus Kiesselbachi genoemd.
Bij prikkeling van het neusslijmvlies treedt een beschermende reflex in werking, het niezen. Er treedt een onwillekeurige inademing op gevolgd door een explosieve uitademing door de neus, waardoor eventuele vastzittende of prikkelende deeltjes met het neusslijm naar buiten komen.
Sommigen hebben de gewoonte het neusslijm met een vinger te verwijderen. Dit wordt neuspeuteren genoemd.
[bewerk] Uitdrukkingen met betrekking op de neus
- Met de neus vooraan staan: hij is overal het eerst bij.
- Zijn neus in andermans zaken steken: hij is nieuwsgierig.
- Niet verder kijken dan zijn neus lang is: kortzichtig
- Met de neus in de boter vallen: ergens onverwacht voordeel van hebben.
- Ergens je neus voor ophalen: iets te min vinden.
- Doen alsof je neus bloedt: doen alsof er niets aan de hand is.
[bewerk] Trivia
- Een parfumeur wordt ook wel "neus" genoemd.
| {{{afb_links}}} | Uitwendige delen van het menselijk lichaam | {{{afb_rechts}}} |  |
|---|---|---|---|
|
