Jozef de Ferraris
Jozef Jean François Graaf de Ferraris (Lunéville 20 april 1726 - Wenen 1 april 1814) was een generaal bij de Oostenrijkse artillerie.
Tussen 1771 en 1778 leidde hij op last van keizerin Maria Theresia en keizer Jozef II het opstellen van de zogeheten Kabinetskaart (Carte-de-Cabinet) van de Oostenrijkse Nederlanden, aan de hand van opmetingen en waarnemingen ter plaatse. De gebruikte schaal was 1:11.520 (vgl. de hedendaagse stafkaarten van het Belgische Nationaal Geografisch Instituut, die op schaal 1:10.000, 1:25.000 en 1:50.000 beschikbaar zijn), wat leidde tot een werk van 275 kaarten van 0,90 × 1,40 m, met de hand getekend en ingekleurd, en nog twaalf delen handgeschreven commentaar in het Frans, aangaande economisch en vooral militair nut (waterlopen, bruggen, bossen en mogelijkheden voor inkwartiering).
Er zijn 3 originelen van, bewaard in het Kriegsarchiv te Wenen, het Rijksarchief te Den Haag, en de Koninklijke Bibliotheek van België te Brussel. Het Haagse exemplaar wordt bewaard bij de Topografische Dienst in Emmen. Het Brusselse exemplaar was origineel bestemd voor Karel van Lotharingen, en werd in 1922 in het kader van de compensaties voor de Eerste Wereldoorlog vanuit Oostenrijk naar België overgedragen. In het Nationaal Geografisch Instituut wordt ook nog een calque bewaard, door de Nederlandse overheid ter beschikking gesteld in 1859.
De kaarten werden tussen 1965 en 1976 heruitgegeven door het Gemeentekrediet van België Pro Civitate als Kabinetskaarten van de Oostenrijkse Nederlanden opgenomen op initiatief van Graaf de Ferraris (Koninklijke Bibliotheek van België). Buiten hun historische waarde als eerste topografische kaart van België, is de de Ferraris-kaart zeer populair bij natuurbewegingen wanneer ze willen refereren aan de oorspronkelijke toestand van een gebied.
Reeds in 1777-1778 gaf de Ferraris nog een reductie van zijn kabinetskaart tot schaal 1:86.400 uit in 25 kaartbladen, bestemd voor de verkoop. Deze uitgave staat dan ook bekend als de carte marchande. De carte marchande werd gegraveerd te Mechelen, onder leiding van de gebroeders Tardieu en later van L.A. Dupuis; zij kan tot vandaag nog gekocht worden via het Nationaal Geografisch Instituut.
