Groot Zimbabwe

Groot Zimbabwe (Great Zimbabwe) is de ruïne van een oude stad in Zimbabwe, die ooit de hoofdstad was van een rijk dat zich mogelijk uitstrekte over wat nu Zimbabwe en Mozambique is. Het staat op de lijst van werelderfgoed locaties van Unesco.

Overzicht van Groot Zimbabwe, hierop is duidelijk The Great Enclosure te zien.

De stad dateert van de periode tussen ca. 400 en ca 1450 na Christus, en bood in zijn glorietijd misschien plaats aan ongeveer 18.000 inwoners, andere bronnen schatten 10.000. De ruïnes liggen verspreid over een groot gebied en zijn vooral geconcentreerd in drie centra, het heuvelcomplex, het valleicomplex en de beroemde grote omheining (Great Enclosure). Deze laatste is ca 0,4 hectare groot en bevat meer dan 300 structuren.

Waarom de stad uiteindelijk verlaten werd is niet bekend. De weinige aanwijzingen die zijn gevonden wijzen in de richting van een groot handelscentrum. Behalve de muren zelf is er weinig meer te vinden omdat het gebied in de negentiende eeuw uitvoerig is geplunderd door gelukzoekers en schatgravers. Zelfs de toeschrijving van de bouw aan een bepaalde stam of bevolkingsgroep (shona, zulu) is volstrekt onzeker. Vroege rapporten van (blanke) ontdekkingsreizigers (16e eeuw) gewagen van een stad die zo mooi is dat hij 'onmogelijk door de negers kan zijn gebouwd'. (De stad is echter wel zo oud dat deze hypothese inmiddels allang is verworpen).

In de stad zijn een aantal stenen huizen te vinden. In het Shona wordt grote stenen huizen vertaald met dzimba dza mabwe, wat vermoedelijk de oorsprong is van de naam Zimbabwe.

In de bouwstijl zijn geen invloeden terug te vinden van andere culturen. Wel zijn er voorwerpen opgegraven die waarschijnlijk door handel met andere volkeren hier terecht zijn gekomen. Zo zijn Chinees porselein, aardewerk uit Perziëen kralen uit India gevonden.

Door goudhandel met de Swahili groeide de stad uit tot religieus en politiek centrum. Onduidelijk is waarom de stad is opgehouden te bestaan. Aangenomen wordt dat door de groeiende bevolking en aanhoudende droogte de mensen op zoek moesten gaan naar groenere gebieden.

[bewerk] De gebouwen

De ruïnes kunnen worden onderverdeeld in drie sectoren: het heuvelcomplex, het valleicomplex en de The Great Enclosure (Grote Insluiting).

Het heuvelcomplex

Het heuvelcomplex is waarschijnlijk niet gebouwd als vesting, maar als koninklijke en religieuze gebouwen. Vermoedelijk waren er geen vastomlijnde plannen hoe de gebouwen er uit moesten zien. De bouwstijl is te omschrijven als organisch en in het terrein liggende rotsblokken zijn opgenomen in de gebouwen.

The Great Enclosure is een in ovale vorm gebouwde muuur, ongeveer 225 meter in omtrek en 11 meter hoog. Op sommige plaatsen is de muur 5 meter dik. De muur is tegen de klok in gebouwd. Het begin van de muur is rommelig in elkaar gezet, maar naarmate de bouwers vorderden werd hun techniek beter en is de muur mooier afgewerkt. Net als bij het heuvelcomplex wordt aangenomen dat er niet echt een bouwplan was. De muur wordt op het eind steeds dikker en hoger. Er wordt vanuit gegaan dat The Great Enclosure bedoeld was als woningcomplex voor de koning, zijn vrouw en de oudste vrouwen van de stam.

Conische toren

Het grootste raadsel van The Great Enclosure is de conische toren. Theorieën variëren van bewaarplaats voor waardevolle spullen tot graanopslagplaats.