Depotplicht
Depotplicht is een wettelijk geregelde deponeer- of bewaarplicht van alle geregistreerde documenten in een land.
Deponering wordt geregeld opdat:
- er een bewaring gebeurt van (schriftelijk of anderszins) vastgelegde cultuur- en kennisproductie
- er een archief is om het copyright vast te kunnen stellen
- de documenten centraal geregistreerd worden
- (bij verplichting) de overheid een middel in handen heeft om censuur te kunnen handhaven.
Voor de uitvoering van een depotplicht richten overheden een Nationale bibliotheek op.
Inhoud |
[bewerk] Vormen
Er bestaan twee vormen:
- een verplicht depot
- een vrijwillig depot.
[bewerk] Verplicht depot
[bewerk] België
België kent een verplicht depot: elke uitgever moet sedert 1 januari 1966 tegen onkostenvergoeding één exemplaar van al zijn uitgaven leveren aan de Koninklijke Bibliotheek van België. Meestal zullen echter twee exemplaren worden aangeleverd, zodat de bibliotheek, indien ze dit nuttig acht, het tweede exemplaar in haar publieke collectie zal opnemen. De Belgische uitgever is ook verplicht op een duurzame manier vooraan of achteraan in het boek een depotnummer aan te brengen. In gedrukte vorm worden de documenten beschreven in de Belgische Bibliografie.
[bewerk] Frankrijk
Frankrijk is de uitvinder van het wettelijk depot voor boeken. Sedert 1537 is een uitgever hier verplicht een of twee exemplaren van elke publicatie neer te leggen. Deze verplichting werd tijdelijk afgeschaft van 1790 tot 1794, in de geest van de Franse Revolutie die verplichtingen wilde afschaffen. Sedert 1925 zijn in Frankrijk naast de uitgevers ook de boekdrukkers verplicht hun boeken neer te leggen.
[bewerk] Vrijwillig depot
Nederland kent een vrijwillig depot, het Depot van Nederlandse Publicaties: alle erkende uitgevers (dus aangesloten bij de Vereniging ter Behartiging van de Belangen des Boekhandels en der Uitgeverij) worden geacht van alle uitgaven één exemplaar tegen onkostenvergoeding te leveren aan de depotbibliotheken:
- de Koninklijke Bibliotheek (Nationale Bibliotheek van Nederland) te Den Haag (alle humaniora)
- de bibliotheek van de Technische Universiteit te Delft (alle bêta-informatie)
- de bibliotheek van de Landbouwuniversiteit (tegenwoordig: Wageningen Universiteit) te Wageningen (alle werken betreffende landbouw).
De beschrijving van de documenten is in druk terug te vinden in de nationale bibliografie: de Brinkman's Cumulatieve Catalogus.
[bewerk] Grijze literatuur
Documenten die niet officieel geregisteerd worden ontberen een ISBN- of ISSN-nummer. Men noemt deze documenten (rapporten, vlugschriften etc.) grijze literatuur. Teneinde deze infomatie niet verloren te laten gaan specialiseren universiteitsbibliotheken en andere wetenschappelijke bibliotheken, archieven en speciale bibliotheken zich in het vergaren en ontsluiten van deze documentaire informatie.
[bewerk] Beroemde depotbibliotheken
- de Library of Congress in Washington DC in de Verenigde Staten
- de bibliotheek van het Smithsonian Institute in dezelfde plaats
- de British Library in Londen in het Verenigd Koninkrijk
- de Bibliothèque nationale de France te Parijs in Frankrijk.
[bewerk] Externe links
[bewerk] Regelgeving
[bewerk] Depotcentra
- Website van alle 43 Europese nationale bibliotheken
- Koninklijke Bibliotheek te Den Haag
- Technische Universiteit Delft
- Wageningen Universiteit
- Fries Historisch en Letterkundig Museum
- Nationale Bibliotheek van Aruba
- Koninklijke Bibliotheek van België
- Library of Congress
- British Library - voor het Verenigd Koninkrijk en Ierland
- Bibliothèque nationale de France
[bewerk] Nationale bibliografie online
- Catalogus Koninklijke Bibliotheek (NL)
- Catalogus TU Delft
- Catalogus Wageningen Universiteit
- Library of Congress
- British Library
- Gallica - Bibliothèque nationale de France
