Contrareformatie
De Contrareformatie was de rooms-katholieke reactie op de protestantse Reformatie, die was ingezet door de Duitser Luther en de Zwitsers Calvijn en Zwingli, en op de ontwikkelingen in Engeland (de Anglicaanse Kerk en het puritanisme).
Het was deze beweging die aanzette tot een meer verfijnde definiëring van de rooms-katholieke leer en de verbetering van het kerkelijk functioneren (bijv. door het tegengaan van allerlei misstanden en het herstructureren van de administratie). Dit leidde tot het Concilie van Trente, onder andere bekend geworden door de vastlegging van de Tridentijnse ritus voor de Mis die eeuwenlang, tot aan het Tweede Vaticaans Concilie in de Rooms-Katholieke Kerk algemeen in gebruik bleef. De Tridentijnse mis wordt tegenwoordig nog maar zelden gecelebreerd.
De Nederlandse paus Adrianus VI, paus in de jaren 1522 en 1523, voerde het eerste pontificaat waarin de opkomst van de contrareformatie te bespeuren viel. De gezanten die hij in 1522 naar de rijksdag te Neurenberg stuurde hadden de opdracht de misstanden in de Kerk te erkennen. Zodoende werd de noodzaak om te komen tot een katholieke hervorming voor het eerst na de hervorming officieel uitgesproken. Daarna zette Paulus III (1534-1549) het proces voort door het bijeenroepen van het concilie van Trente.
De Contrareformatie ving in het begin van de 16e eeuw aan en duurde voort tot in de 18e eeuw.
