Behaviorisme
Het behaviorisme is een stroming binnen de psychologie. Het behaviorisme onderscheidt zich van andere stromingen doordat het observeerbare, respectievelijk registreerbare, gedrag als enige geldige onderzoeksobject voor psychologische theorievorming wordt beschouwd. Het stelt zich daarbij uitdrukkelijk tegen allerlei richtingen die gedachten en emoties tot object van onderzoek nemen (via introspectie) zoals bijvoorbeeld ook de psychoanalyse.
Het is een theorie waarin de gedragsreacties verklaard worden door leerprocessen. Alle gedragingen worden gezien als (ketens van) reflexen. Het model waarin een reflex kan worden voorgesteld is S-R. Zodra de prikkel of stimulus (S) er is, ontlokt deze de reactie of respons (R). Er is dus een koppeling tussen de S en de R. Men kan dus de reactie voorspellen. Sommige reflexen zijn aangeboren, maar de meeste gedragingen worden aangeleerd. Dit leerproces dat mechanistisch verloopt, zonder tussenkomst van het individu zelf noemen de behavioristen conditionering.
Het behaviorisme maakt deel uit van het logisch positivisme, dat het idee promoot dat alle kennis moet worden uitgedrukt in uitspraken die empirisch verifieerbaar zijn. Het behaviorisme is geruime tijd de populairste stroming binnen de (Amerikaanse) psychologie geweest en pas sinds enkele decennia voorbijgestreefd door modernere stromingen, welke samengevat worden onder het begrip cognitieve revolutie.
[bewerk] Geschiedenis
In 1901 begon Watson met onderzoek naar apen, katten, honden, kippen, kikkers, vissen en voornamelijk ratten. Hij merkte dat er enorm veel informatie uit het gedrag van deze dieren te halen was, zonder verder te hoeven speculeren over de innerlijke representaties (cognities) van deze dieren. Enkel de uiterlijk waarneembare acties waren meetbaar en dus interessant voor het onderzoek.
[bewerk] Belangrijke vertegenwoordigers van het behaviorisme
[bewerk] Oppositie
Belangrijkste critici van het behaviorisme zijn:
- Abraham H. Maslow
- J. J. Gibson
- Noam Chomsky
- Brand Blanshard
- Gordon Clark
- Walker Percy
- Ayn Rand
- Tibor Machan
In Nederland was de leerpsycholoog Carel van Parreren een overtuigd tegenstander van het behaviorisme.
