Axis mundi
De axis mundi (as van de wereld of "wereldas"), is in bepaalde metafysica, religies en mythologieën het oeroude begrip dat aangeeft dat er een centrale verbindingslijn loopt tussen het zichtbare en het onzichtbare, de wereld en de hemelse sfeer of sferen. Het is de centrale lijn waar alles om draait, zowel letterlijk als figuurlijk.
Het begrip axis mundi komt in vrijwel alle culturen op aarde voor, maar schijnt vooral een uitdrukkelijke rol te spelen in wereldculturen waar sjamanisme en animismse de boventoon houden, dus de oudste. Men neemt aan dat het concept door Eurazië is verbreid als onderdeel van een Proto-Indo-Europese religie. Het gaat dan meer in het bijzonder om de levensboom, die in zijn essentiële vorm van stam wordt weergegeven. In de mythologie van Noordwest-Europa is dit Yggdrasil. Vandaag is het begrip nog steeds bekend in de vorm van de esculaap, de staf van Asklepias, en de vergelijkbare caduceus.
De staf is daarin de as zelf en het slangensymbool of de slangen vormen de begeleidende bewakers van en naar de andere wereld. In het sjamanisme zal de sjamaanse genezer zelf over de wereldas reizen om kennis en kracht van de andere wereld aan te voeren. De axis mundi is dus niet enkel een verbinding maar ook een verbindingspad voor wie de techniek beheerst om het te bereizen.
In de Tantrische Yoga wordt hiervan een inwendige replica gezien in de kundalini. Dat is een pad langs de ruggenwervelkolon waarlangs de oerkracht, gesymboliseerd als slang, moet oprijzen naar de hoofdchakra om verlichting te bereiken.
Vaak wordt de axis mundi verzinnebeeld als een touw naar de hemel, of een ladder (zoals de Jacobsladder), een pilaar of staf, een wijnrank of een boom. Jaïnistische tempels hebben een heel smalle hoge zuil in het binnengedeelte staan, die de axis mundi verzinnebeeldt.
Afhankelijk van de context van het geloofssysteem wordt de axis mundi hetzij als typisch vrouwelijk hetzij typisch mannelijk beschouwd. In het laatste geval raakt het concept ook met het fallussymbool vereenzelvigd.
