Rac-cheol

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

Is seanra ceoil é rac-cheol, (nó rock and roll), agus is é ceann de na saghsanna is coitianta sa dhomhan inniu. Tá rac-cheol comhdhéanta de ghuthanna agus uirlisí, agus is iad an ghiotár, an dhordghiotár agus na drumaí na huirlisí is coitianta. D'éirigh rac-cheol amach as na stáit deisceartach SAM mar stíl nua sna 1950í, ach bhí na fréamhacha éagsúla le fáil i bhfad níos luaithe. De gnáth, is comhchiallacha iad na téarmaí rac-cheol agus rock and roll. Bhí rock and roll níos faiseanta sna 1950í, ach thosaigh na bannaí móra sna 1960í ag úsáid an téarma rac-cheol. Inniu, is téarma ginearálta é rac-cheol do go leor saghsanna seanraí.

[athraigh] Stair

Is fír a rá gur rugadh rac-cheol i Stáit Aontaithe Mheiriceá, áit sa domhain ina bhfuil daoine ó ngach saghas tíortha eile ina gcónaí le chéile. Nuair a tháinig na muintire éagsúla go Meiriceá, thóg siad a gceol traidisiúnta leo, agus meascadh iad trína chéile tar éis tamall.

Tá stair rac-cheoil fada agus casta, cosúil le ceol féin. Go bunúsach, rinneadh é as na fréamhacha éagsúla a bhí ag fás i Meiriceá, agus cruthaíodh fuaimeanna nua. Mar shampla rhythm and blues, bluegrass, gospel, ceol tíre, snagcheol agus rudaí eile.

[athraigh] 1950í

Thosaigh cuid de na céad rac-cheoltóirí sa deichniúr seo. Bhí na príomh-cheoltóirí lonnaithe don chuid is mó sna stáit deiscearta Meiriceá. Ar dtús, ba iad na pobail Afra-Mheirceánach na háiteanna ina raibh na céad ceoltóirí ag seinm, mar shampla Chuck Berry, Bo Diddley, Fats Domino agus Little Richard. Bhí rath ag na rac-cheoltóirí Afra-Mheirceánacha ina bpobail féin, agus roinnt rath sna réigiúin eile. Ach, i ndáiríre, d'éirigh an seanra i bhfad níos coitianta nuair a thosaigh daoine óg geala ag seinm. Mar thoradh, bhí an-rath ag na rac-cheoltóirí Buddy Holly, Elvis Presley, Bill Haley, Jerry Lee Lewis agus daoine mar seo le linn na 1950í.

[athraigh] 1960í

Ag tús an deichniúr seo, bhí rac-cheol ag fás go tapa i Meiriceá agus ar fud an domhain. Bhí tionchar mór ag an seanra ceoil nua seo sa Bhreatain, agus thosaigh daoine óga ag bunadh a rac-bhannaí féin. Ba ghairid, bhí a lán grúpaí nua le fáil, mar shampla The Beatles, The Rolling Stones, The Who, The Kinks, The Animals, Jimi Hendrix agus rac-bhannaí eile. Nuair a thosaigh na bannaí Sasanach seo ag dul ag seinm i Meiriceá, tugtar an Briotanach don ghluaiseacht. I Meiriceá féin ag an am céanna, bhí The Doors, Beach Boys, Neil Young coitianta. Thosaigh daoine cosúil le Bob Dylan agus Simon And Garfunkel ag seinm ceol tuaithe sa ré sin freisin.

[athraigh] 1970í

Ar thaobh amháin, thosaigh rac-cheol ag éirí níos crua sna 1970í. Ba iad Led Zeppelin agus Deep Purple cúpla de na bannaí sa chatagóir seo. Meastar gurb é Black Sabbath an céad banna a sheinn miotal trom, seanra nua a bhí níos callánach, dorcha agus feargach. Tosaíodh nós nua sa deichniúr seo, nuair a thosaigh na bannaí móra ag seinm i staideanna. Tugtar an t-ainm rac airéineach ar an seanra seo. Ba iad Pink Floyd agus Queen bannaí móra eile sa tréimshe seo. Ag deireadh an deichniúr, bhris amach saghas rac-cheol nua tábhachtach - punc-rac. Rac-cheol sciobtha, feargach agus salach a bhí ann agus bhí cáil mór ar Sex Pistols agus The Clash as Sasana, agus na The Ramones as S.A.M.

Ar an taobh eile, bhí a lán suim i bhfunc agus ansin dioscó.

[athraigh] 1980í

Lean punc-rac ar aghaidh sna 1980í, agus tar éis tamaill bhí sé roinnte i seánraí nua eile, mar shampla croí crua (Black Flag, Hüsker Dü, Minor Threat, Dead Kennedys) agus rac nua-tonntach (Blondie, Talking Heads agus Television). D'athraíodh miotal troime freisin, agus tugtar an t-ainm miotal gruaige ar na mbannaí Kiss, Aerosmith, Motley Crue, Def Lepard, Bon Jovi agus bannaí eile.

Ag an am céanna, bhí roinnt bannaí a bhí ag seinm ceol a bhí níos slachtmhar agus cliste. Tháinig The Smiths ar an tsaol agus an príomhcheoltóir Morrissey ag scríobh na liricí ghalánta. Is léir go raibh an ceol ab fhearr i Sasana ag teacht ó Manchain, agus tháinig Stone Roses, Happy Mondays agus The Charlatans as an gcathair seo freisin. Trasna na dtonnta, bhí rud ar an gcuma céanna ag dul síos le Dinosaur Jr, Pavement, R.E.M., Pixies agus Sonic Youth i Meiriceá. Is téarma leathan é, ach tugtar rac neamhspleách do na bannaí seo.

Ba iad na bannaí rac neamspleácha a chuir síolta an phléascadh rac malartach sna 1990í.

[athraigh] 1990í

Bhí na seanraí eile beo fós, ach d’aithraíodh an suíomh go mór mór i 1991 leis an phléascadh rac malartach. Tugtar an t-ainm gruinse ar na bannaí a bhí ag teacht amach as Seattle, mar shampla Nirvana, The Melvins, Pearl Jam, Soundgarden, Alice In Chains, Mudhoney agus daoine mar seo. Tréimhse olc a bhí sé do na bannaí miotal gruaige agus miotal troime. Ba iad bannaí malartacha a bhí rathúil sa ré seo, mar shampla Smashing Pumpkins, Foo Fighters, Stone Temple Pilots, Creed, Hole. I lár an deichniúr, tugtar an ainm Britpop ar bannaí cosúil le Oasis, Blur, Pulp, Catatonia, Cast agus Verve.