Mwalimu Nyerere
From Wikipedia
Mwalimu Julius Kambarage Nyerere alikuwa rais wa kwanza wa Tanzania. Alizaliwa Butiama, mkoani Mara pembezoni mwa Ziwa Nyanza tarehe 13 Aprili, 1922. Alifariki dunia 14 Oktoba, 1999. Aliiongoza Tanzania toka mwaka 1961 hadi mwaka 1985.
Yeye ni muasisi wa itikadi ya ujamaa na kujitegemea. Kabla ya kuingia kwenye siasa alikuwa ni mwalimu. Kazi hii ndiyo ilimpatia jina ambalo lilimkaa maisha yake yote la "Mwalimu." Mwalimu Nyerere ni kati ya viongozi wachache wa Afrika ambao wameacha madaraka kwa hiyari baada ya kutawala kwa muda mrefu. Alipostaafu urais mwaka 1985 alirudi kijijini kwake Butiama ambako aliendesha shughuli za kilimo. Aliendelea kuwa na athari kubwa katika siasa ya Tanzania hadi kifo chake.
Contents |
[edit] Maisha yake
Julius Kambarage Nyerere alizaliwa mwaka 1922 ( katika kijiji cha Butiama, wilaya ya Musoma, mkoa wa Mara, Tanzania (wakati ule: Tanganyika). Alikuwa mojawapo kati watoto 26 wa Nyerere Burito, chifu wa kabila la Wazanaki. Alipokuwa mtoto Nyerere alichunga mifugo ya babake; katika umri wa miaka 12 aliingia shule akitembea kilomita 30 hadi Musoma. Baada ya kumaliza shule ya msingi aliendelea kusoma shule ya wamisionari Wakatoliki huko Tabora. Katika umri wa miaka 20 alibatizwa akawa mkristo Mkatoliki hadi mwisho wa maisha yake.
Mapadre wakaona akili yake wakamsaidia kusoma ualimu huko Makerere, Kampala, Uganda kuanzia 1943 - 1945. Makerere akaanzisha tawi la Umoja wa wanafunzi Watanganyika pia amejihusisha na tawi la Tanganyika African Association (TAA). Baada ya kumaliza masomo ya ualimu alirudi Tabora akifundisha shule ya St.Mary´s. Mw. 1949 amepatiwa msaada kutoka kwa serikali ya kikoloni kusoma kwenye Chuo Kikuu cha Edinburgh huko Uskoti / Uingereza akasoma B.A. ya historia na uchumi. Aliporudi mw. 1952 akawa mwalimu katika shule ya St. Francis huko Dar-es-salaam.
Daressalaam akajishughulisha tena na kazi za TAA akawa mwenyekiti wake mw. 1953. Akaendelea kubadilisha umoja huu kuwa chama cha kisiasa.
Tar. 07.07.1954 TAA ikawa chama kipya cha Tanganyika African National Union TANU. Katiba ya TANU ililenga kwa uhuru ya Tanganyika ikipinga ukabila na ubaguzi wa rangi. Mw. 1954 Nyerere akaitwa kuwa mjumbe wa Baraza la Kutunga Sheria za Tanganyika. Uchaguzi wa kwanza wa 1958 ulikuwa na Waafrika 28.500 walioruhisiwa kupiga kura. TANU ilichukua nafasi 28 ya 30. Mafanikio haya yamerudiwa mw. 1960 TANU ilipochukua nafasi 70 ya 71. Nyerere akawa Waziri wa Kwanza chini ya Gavana wa Uingereza.
Tanganyika ilipopata madaraka ya kujitawala tar. 01.05.1961 Nyerere alikuwa Waziri Mkuu akaongoza taifa kupata uhuru wake tar. 09.12.1961. Tar. 22. 01. 1962 alijiuzulu akamwachia Rashidi Kawawa nafasi ya waziri mkuu akiendelea kujenga chama cha TANU nchini.
Miezi michache baadaye amechaguliwa kuwa Raisi ya kwanza wa Jamhuri ya Tanganyika akipewa 97% ya kura katika uchaguzi wa Disemba 1962. Mwaka 1964 aliunga mkono na kiongozi wa mapinduzi ya Zanzibar Abedi Amani Karume wakiunda Jamhuri ya Muungano wa Tanzania; Nyerere akawa raisi yake.
05.02.1977 aliongoza chama cha TANU katika tendo la kuungana na chama tawala cha Zanzibar ASP na kuanzisha chama kipya cha CCM (Chama cha Mapinduzi) akiwa mwenyekiti wake.
Nyerere aliendelea kuongoza Taifa hadi 1985 alipomwachia nafasi raisi wa pili Ali Hassan Mwinyi. Aliendelea kuongoza Chama cha CCM hadi 1990 na kuwa na athari kubwa katika siasa ya Tanzania hadi kifo chake. Inasemekana ya kwamba ni bado yeye alishuri Benjamin Mkapa ateuliwe kugombea urais 1995 kwa upande wa CCM badala ya Jakaya Kikwete. Nyerere alikaa muda mwingi kwake Butiama akilima shamba lake. Pamoja na haya alianzisha taasisi yenye jina lake; mwaka 1996 alionekana akiwa mpatanishi wa pande mbalimbali wa vita vya wenyewe kwa wenyewe huko Burundi. Tar. 14.10.1999 aliaga dunia katika hospitali ya St Thomas London baada ya kupambana na kansa ya damu.
[edit] Mafanikio na kasoro
- Makala hii bado inahitaji maelezo na utathmini zaidi kuhusu kazi ya Mwalimu Nyerere; labda hivi:
[edit] mafanikio
(kujenga umoja wa Taifa na utamaduni wa Kiafrika pamoja na lugha ya Kiswahili, kushinda ubaguzi wa rangi, kutetea usalama wa taifa vitani vya Idi Amin)
Kutoa mchango kwa vyama vya ukombozi kwa ajili ya kudai uhuru wa nchi za kusini mwa Afrika kama; Zimbabwe {ZANU), Afrika Kusini (ANC na PAC), Namibia (SWAPO), Angola (MPLA) na Msumbiji (Frelimo)
[edit] Kutofanikiwa
(katika siasa ya uchumi, kujenga Umoja wa Afrika, kujenga ujamaa, siasa ya kujitegemea)
[edit] Ukosoaji dhidi yake
(wapenzi wa haki za binadamu waliomshtaki kutumia nguvu za kidikteta na kufunga wapinzani wengi gerezani; Waislamu kadhaa waliomshtaki kuendesha kwa siri siasa ya Kanisa Katoliki na kuzuia nafasi kwa Waislamu)
Mwalimu Nyerere hajawapa watu uhuru wowote wa Kibinadamu. Aliendesha Tanzania kama nchi yake, kama vile dikteta yoyote pale duniani. Watu wengi walikufa njaa kwa kuwa hajawaruhusu matajiri walete chakula kutoka nje, fedha ya kigeni hajaruhusu kuingi kwenye mikono ya watu binafsi. Wananchi wengi waliteseka lakini walisahau mateso yao yote alipokufa. Sasa anaonekana tu kama shujaa wa Kiafrika aliyesaidia nchi za Kiafrika kupata uhuru. Watu wengi wanampenda ,wameshasahau kuwa siasa yake ya ujamaa na kujitegemea iliiweka nchi katika njaa kali na kuuwa watu wengi. Watu pia walisahau kuwa hawajapewa uhuru wowote wa Kibinadamu na Mwalimu Nyerere. Hata kusafiri nje ilikuwa taabu kwa kuwa pesa za kigeni zilikuwa hamna rukhsa kuwa nazo. Mistari ya kutafuta chakula madukani imeshasahaulika. Kidumu chama cha Mwalimu, wanasema.
[edit] Sifa zake
(kuacha uraisi kwa hiari yake; kuwa mwaminifu na kutoiba mali ya taifa; kuelewa na kukubali ya kwamba hali ya dunia ilikuwa imebadilika tangu 1989 na kushawishi chama chake ipasavyo)
