Julius Nyerere

Julius Kambarage Nyerere (Butiama, maart 1922 – Londen, 14 oktober 1999) was een Tanzaniaans staatsman en president (1962-1985).

Inhoud

1 Vroege carrière
2 President
3 Het Ujaama-stelsel
4 Aftreden als president
5 Zie ook

[bewerk] Vroege carrière

Nyerere was de zoon van Wa-Zanaki stamhoofd Nyerere Burite. Hij volgde onderwijs aan een rooms-katholieke missieschool en was sindsdien een devoot katholiek. Daarna werd hij in 1948 onderwijzer. Hij won een studiebeurs en studeerde geschiedenis, politiek en rechten aan de Universiteit van Edinburgh. Na zijn terugkeer in Tanganyika (thans: Tanzania), werkte hij bij de koloniale overheid. In 1954 richtte hij de Tanganyika Afrikaanse Nationale Unie (TANU) op. De TANU streefde naar Tanganyikaanse onafhankelijkheid. Nyerere werd haar voorzitter. In 1958 werd de TANU de grootste partij in de Raad van Afgevaardigden (geen werkelijk parlement, meer een raadplegend orgaan).

[bewerk] President

In mei 1961 werd Tanganyika autonoom met dr. Nyerere als premier. In december 1961 werd Tanganyika volledig onafhankelijk en een jaar later een republiek binnen het Britse Gemenebest. Nyerere wisselde het ambt van premier in voor dat van president.

In januari 1962 werd er op de eilandengroep Zanzibar en Pemba voor de kust van Tanganyika een staatsgreep gepleegd die de linkse president Abeid Karume aan de macht bracht. In april 1962 verenigden de Republiek Tanganyika en de Volksrepubliek Zanzibar en Pemba zich tot de Federale Republiek Tanzania. Nyerere werd president van de federale republiek en Abeid Karume van Zanzibar vicepresident van federale republiek. (Overigens bleef de laatste ook president van Zanzibar en Pemba).

[bewerk] Het Ujaama-stelsel

In 1967 nam het Uitvoerende Comité van de TANU de Verklaring van Arusha aan dat de grondslag legde voor Nyereres Afrikaans socialisme en de zelfwerkzaamheid. Na een bezoek aan Mao's China in 1971, ontvouwde hij een grootscheeps landbouwplan, dat voorzag in de zogenoemde Ujaama-dorpen. Deze Ujaama's bestonden uit traditioneel Oost-Afrikaanse dorpsgemeenschappen in communiaal verband. De nieuwe toevoeging aan deze dorpsgemeenschappen was echter een sociaal stelsel van voorzieningen (ziekenhuizen, water- en voedselvoorzieningen, scholen enz.). De Ujaama-dorpen kwamen echter nooit goed van de grond.

De buitenlandpolitiek van president Nyerere was neutraal en weinig dogmatisch. Nyerere was een gelovig katholiek en onderhield goede relaties met zowel het Westen als bijv. China Als gevolg van de neutrale politiek van Nyerere waren er in de jaren zeventig zowel West-Europese als Oost-Europese adviseurs te vinden in Tanzania. De betrekkingen met Groot-Brittannië, die in de jaren zestig en zeventig lauw waren, verbeterden na een staatsbezoek van Nyerere aan Groot-Brittannië aan het einde van de jaren zeventig.

In 1977 fuseerden de TANU van Nyerere met de Afro-Shirazi Partij van de president van Zanzibar, Aboud Jumbe, tot de Partij van de Revolutie (CCM). Nyerere werd tevens voorzitter van de CCM.

[bewerk] Aftreden als president

In 1985 trad Nyerere als president terug en werd opgevolgd door Ali Hasan Mwinyi. Nyerere bleef echter als voorzitter van de CCM op de achtergrond een rol van betekenis spelen. Mede omdat Benjamin Mkapa van de CCM zijn steun genoot, werd deze in 1995 als presidentskandidaat naar voren geschoven.

Julius Nyerere overleed op 77-jarige leeftijd in Londen aan leukemie.

Zijn gedachtegoed was gebaseerd op de uitgangspunten van het christendom en het gematigde socialisme en Afrikaans nationalisme. Dankzij zijn gematigde ideologie en zijn ondogmatische persoonlijkheid, kon Tanzania in 1992 gemakkelijk haar overgang maken van een gematigd autoritaire staat tot een meerpartijendemocratie.

Hij werd door de bevolking mwalimu genoemd, Kiswahili voor 'leraar'.