Motto
Dit artikel zou samengevoegd moeten worden met Lijst van heraldische deviezen, of er dient een duidelijker afbakening tussen beide artikelen te worden gemaakt (Overleg).
Onder een motto (kenspreuk) wordt een korte tekst verstaan, die de bedoeling van iets weergeeft.
- Onder het motto van "we maken plezier", begon het feest.
- In de oorlog gold het motto: horen, zien en zwijgen.
Inhoud |
[bewerk] Literair
Literair werk wordt soms voorafgegaan door een motto in de vorm van een (min of meer raadselachtig) citaat. De schrijver geeft hiermee een hint voor de interpretatie van zijn boek. Zo laat Harry Mulisch de roman De aanslag voorafgaan door een zin uit Plinius: "Overal was het al dag, maar hier was het nacht, neen, meer dan nacht."
[bewerk] Wapenspreuk
Onder sommige wapenschilden is een strook aangebracht waarop een motto, devies of wapenspreuk staat geschreven. Zo staat onder het Nederlandse wapen de tekst: Je Maintiendrai.
| wapenspreuk | vertaling | |
| L'union fait la force | Eendracht maakt macht | België |
| Je Maintiendrai | Ik zal handhaven | Nederland |
| Concordia parvae res crescunt | Eendracht maakt het kleine groot | Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden |
| Liberté, Egalité, Fraternité | Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap | Frankrijk |
| E pluribus unum | Uit velen één | Verenigde Staten |
| In varietate concordia | Eenheid in verscheidenheid | Europese Unie |
| Vis unita fortior | Vereende kracht is sterker | provincie Groningen |
| Luctor et emergo | Ik worstel en kom boven | Zeeland |
| Vigilate Deo Confidentes | Waakt, vertrouwende op God | Zuid-Holland |
| Alcmaria Victrix | Alkmaar Overwint | Alkmaar |
| Heldhaftig - Vastberaden - Barmhartig | Amsterdam | |
| Vis Temperata Fortior | Beheerste kracht is sterker | Baarn (van 1867 tot 1969) |
| Libertatis primitiæ | Eerstelingen der vrijheid | Den Briel |
| S.P.Q.B. (Senatus PopulusQue Brugensis) | Senaat en volk van Brugge | Brugge |
| Multis Periculis Supersum | Ondanks vele gevaren besta ik | Coevorden / Drenthe |
| Ex Undis | Uit de golven (ontstaan) | Eemsmond (voorheen Hefshuizen en Uithuizermeeden) |
| Fides et amor | Hou en (ge)trouw | Gent |
| Haec libertatis ergo | Dit omwille van de vrijheid | Leiden |
| In trouwen vast | Mechelen | |
| Aequitas Judicia tua Domine | Heer, Uw oordeel is gerechtigheid | Roermond |
| Honi Soit Qui Mal Y Pense | Wee hij, die er slecht over denkt Die arg denkt, vaar arg in 't hart |
Orde van de kousenband |
[bewerk] Lijfspreuk
Een motto van een persoon wordt lijfspreuk genoemd, bijvoorbeeld: "Mijn lijfspreuk is: niet zeuren, gewoon doen."
| lijfspreuk | titularis |
| Adversis major, par secundis | Edward George Bulwer-Lytton |
| Alterius non sit, qui potest esse sui | Paracelsus |
| Ama nesciri | Thomas a Kempis |
| Aut bene, aut non | Petrus Camper |
| Aut Caesar, aut nihil | Cesare Borgia |
| Bene vixit qui bene latuit | Wessel Gansfort |
| Constantia et labore | Christoffel Plantijn |
| Dieu et mon droit | Richard I |
| Door meten tot weten | Heike Kamerlingh Onnes |
| Dum spiro, spero | Franciscus Gomarus |
| Ende dispereert niet | Jan Pieterszoon Coen |
| Famam extendere factis | Carolus Linnaeus |
| Fato prudentia minor | Lamoraal, graaf van Egmond |
| Fiat justitia & pereat mundus | Ferdinand I |
| Invia virtuti nulla est via | Hendrik IV |
| Je maintiendrai Châlon | René van Châlon |
| Je maintiendrai Nassau | Willem I |
| Justus fide vivit | Joost van den Vondel |
| Men hoeft niet op succes te rekenen om tòch te trachten! | Willem van Oranje |
| Mens cujusque id est quisque | Samuel Pepys |
| Natura potentior arte | Titiaan |
| Nec spe, nec metu | Filips II |
| Nec temere, nec timide | Gustaaf II Adolf van Zweden |
| Oderint dum metuant | Caligula |
| Omnibus idem | P.C. Hooft |
| Palma sub pondere crescit | Emma der Nederlanden |
| Patere et abstine | Paus Adrianus VI |
| Plus ultra | Karel V |
| Pro rege, lege, grege | Willem I |
| Saevis tranquillus in undis | Willem I en Wilhelmina |
| Scio cui credidi | Blaise Pascal |
| Semper eadem | Elizabeth I |
| Simplex sigillum veri | Herman Boerhaave |
| Sursum corda | Thomas Morus |
| Tandem bona causa triumphat | Frederik August I |
| Tandem fit surculus arbor | Maurits van Oranje |
| Viribus unitis | Frans Jozef I |
| Vitam impendere vero | Jean-Jacques Rousseau |
