Heike Kamerlingh Onnes

Heike Kamerlingh Onnes (Groningen, 21 september 1853 – Leiden, 21 februari 1926) was een Nederlands natuurkundige.

Hij werd geboren in Groningen en studeerde onder Robert Bunsen en Gustav Kirchhoff aan de Universiteit van Heidelberg. Van 1882 tot 1923 was hij professor in de experimentele natuurkunde aan de universiteit van Leiden. Zeer jong, op dertigjarige leeftijd, werd hij verkozen tot lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In 1913 kreeg hij de Nobelprijs voor de Natuurkunde voor "zijn onderzoek naar de eigenschappen van materie bij lage temperaturen, hetgeen onder andere leidde tot de productie van vloeibaar helium.".

In 1901 richtte Kamerlingh Onnes de Leidse Instrumentmakers school (Lis) op. In die tijd was het gebruikelijk dat onderzoekers hun eigen meetinstrumenten vervaardigden. Omdat hierdoor tijd voor onderzoek verloren ging, haalde hij direct na zijn aanstelling als hoogleraar technisch opgeleide vaklieden uit het buitenland. Hun gaf hij de opdracht talentvolle jonge mensen op te leiden tot instrumentmaker. De Lis bestaat nog altijd als mbo-opleiding.

In 1908 slaagde Kamerlingh Onnes er als eerste in om helium vloeibaar te maken. Met dit doel voor ogen had hij in 1904 een speciaal cryogeen lab opgericht, dat nog geruime tijd als 'het koudste plekje ter wereld' gold. Gebruikmakend van het Joule-Thompsoneffect lukte het hem om een temperatuur van minder dan één graad boven het absolute minimum te bereiken (0,9 K). Op dat moment was de opstelling in zijn lab de koudste plaats op aarde.

Ehrenfest, Lorentz, Bohr en Kamerlingh Onnes in het Cyrogeen lab 1919

"Door meten tot weten" was de slagzin van zijn laboratorium.

In 1911 ontdekte Kamerlingh Onnes dat zuivere metalen - zoals kwik, tin en lood - bij extreem lage temperaturen supergeleidend worden.

Hij stierf in Leiden. De instrumenten die Kamerlingh Onnes voor zijn experimenten liet vervaardigen, zijn nog steeds te bezichtigen in Leiden, in het Boerhaave Museum.

Zijn student en opvolger als directeur van het lab Willem Hendrik Keesom slaagde er in 1926 als eerste in helium in vaste toestand te brengen.

Het natuurkundig laboratorium waar Kamerlingh Onnes zijn experimenten uitvoerde, is in 1932 naar hem Kamerlingh Onnes Laboratorium genoemd. Het gebouw is nu in gebruik bij de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden.

Er is in Groningen een school naar Kamerlingh Onnes genoemd. Dit was een oude rijks HBS.

Heike Kamerlingh Onnes is familie van de kunstenaars Menso Kamerlingh Onnes, Harm Kamerlingh Onnes en Floris Verster.

[bewerk] Literatuur:

Dirk van Delft: Heike Kamerlingh Onnes - een biografie, Uitg. Bert Bakker, 2005, ISBN 9035127390

Winnaars van de Nobelprijs voor de Natuurkunde (1901-1925)

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Heike Kamerlingh Onnes op Wikimedia Commons.

Categorieën: Nederlands natuurkundige | Winnaar van de Nobelprijs voor de Natuurkunde | Groninger | Akademielid

Heike Kamerlingh Onnes

[bewerk] Literatuur:

Views

Navigatie

Informatie

Zoeken

in andere talen