Kazuifel
| deel van de serie over Kerkelijk Gerei |
|
|
Waaronder de: |
|
 |
|
| Gebruikt in de Liturgie |
|
|
Liturgisch vaatwerk |
|
|
Paramenten |
|
|
Kelkgerei |
|
|
Kerklinnen |
|
|
Kerkinterieur |
|
|
Liturgische boeken |
|
|
Overige |
|
Een kazuifel is een mouwloos opperkleed dat gedragen wordt door de priester als hij de mis opdraagt.
Het woord "kazuifel" komt van het Latijnse woord "casula," dat "huisje" betekent.
De kazuifel draagt de priester over de andere liturgische kleding (albe, stola en cingel) heen.
Er zijn verschillende kleuren kazuifels. De kleur van de kazuifel wordt bepaald aan de hand van de kalender van het kerkelijk jaar.
- Groen wordt gedragen in de tijd door het jaar. Het is de kleur van de hoop.
- Rood wordt gedragen op feestdagen van de Heilige Geest, bijvoorbeeld Pinksteren, en op feestdagen van martelaren (bloed), bijvoorbeeld op tweede kerstdag (26 december): St.-Stefanus.
- Paars wordt gedragen in tijden van boete: de vastentijd en de advent. Ook wordt paars vaak tijdens uitvaarten gedragen.
- Zwart wordt (door jongere priesters weer steeds vaker) gedragen tijdens uitvaarten en op Allerzielen.
- Wit is de kleur van Maria en alle andere (hoog)feesten.
- Goud kan worden gedragen als vervanging van wit, om een extra feestelijk tintje te geven.
- Roze hoort te worden gedragen op de derde zondag van de advent en de vierde zondag van de veertigdagentijd. Roze is een mengsel van wit en paars en de priester kan deze kleur kazuifel dragen om (in het midden van een een boetetijd) te kunnen laten zien dat het paars binnenkort wit zal worden. Omdat een kazuifel voor maar twee dagen per jaar voor veel parochies te kostbaar is wordt roze niet overal gedragen.
De kazuifel heeft in de loop van de jaren sinds de twaalfde eeuw een zekere ontwikkeling ondergaan (zie afbeelding hiernaast). In het begin bestond hij uit een volmaakte cirkel van stof met een halsopening in het midden, later werd hij steeds kleiner en stijver, maar met meer borduurwerk. Deze ontwikkeling begint met het "klokmodel" en eindigt met het "Romeinse model" (in het klerikaal dialect ook wel "vioolkist" of "plank" genoemd). Tegenwoordig worden er in Nederland weer vooral gotische modellen gedragen en soms zelfs klokmodellen. De versiering en materiaal van de moderne modellen kazuifels zijn echter modern en leunen niet aan bij de Middeleeuwse kazuifels. Onder conservatievere jonge priesters kent de "vioolkist" echter een bescheiden revival, in het bijzonder in de bisdommen beneden de grote rivieren.
