Homoseksualiteit
Homoseksualiteit is een seksuele voorkeur die wordt gekenmerkt door een romantisch of seksueel verlangen naar mensen van dezelfde sekse ( ὁμοιος (homoios) is Grieks voor gelijk). Mensen met deze seksuele voorkeur worden homoseksueel genoemd (zowel bijvoeglijk als zelfstandig naamwoord). Een vrouw met romantische of seksuele voorkeur voor andere vrouwen wordt ook wel lesbisch genoemd. De term homoseksualiteit wordt ook gebruikt voor seksuele gedragingen tussen mensen van dezelfde sekse. Indien enkel het verlangen, maar niet de gedraging wordt bedoeld, wordt soms de term homofilie gebruikt.
Inhoud |
Algemeen
Seksuele voorkeur voor de andere sekse wordt heteroseksualiteit genoemd. Aantrekking tot beide seksen (in meerdere of mindere mate) wordt biseksualiteit genoemd. In Vlaanderen is sinds midden jaren '90 het assemblagewoord holebi (homo, lesbisch of bi) in opmars, ook in samenstellingen: holebiseksueel, holebiseksualiteit.
Mensen met sterke homoseksuele voorkeur en activiteiten vormen een minderheid van de totale populatie. In het verleden is de grootte van deze minderheid geschat op waarden tussen 1% en 37% van de bevolking, maar doordat het onderwerp nog steeds moeilijk ligt in de samenleving, is het moeilijk om oncontroversiële waarden te vinden. Veel van de willekeurige onderzoeken in zowel de Verenigde Staten als Europa lijken aan te geven dat 8% van de mensen ooit een homoseksueel contact heeft gehad, en dat 2% van de mensen daar een sterke voorkeur voor heeft. In België en Nederland wordt door sommigen beweerd dat één op tien inwoners homoseksueel is.
Homoseksuele gevoelens
Sommige mensen die over het algemeen heteroseksueel zijn, kunnen bij gelegenheid gevoelens voor mensen van de eigen sekse hebben. Andersom is het ook zo dat veel mensen die zichzelf als homoseksueel zien of de voorkeur geven aan homoseksuele contacten, ook heteroseksuele contacten of zelfs langdurige heteroseksuele relaties hebben gehad. Traditioneel was het onderhouden van een heteroseksuele relatie voor homoseksuelen een methode om de werkelijke seksuele geaardheid voor de maatschappij te verbergen. In veel landen (China, Egypte) werd en wordt seksuele activiteit met de eigen sekse oogluikend getolereerd als deze persoon wel trouwt en kinderen krijgt. Hij of zij geldt dan officieel nog steeds als hetero. Het is mogelijk dat dit met het toenemen van de acceptatie van homoseksualiteit in de maatschappij minder vaak zal voorkomen.
Homoseksueel gedrag
Anderzijds komt het voor dat personen met een heteroseksuele aanleg die geen toegang tot personen van de andere sekse hebben, om hun seksuele instincten te kunnen "uitleven" homoseksuele handelingen aangaan. Dit komt bijvoorbeeld zeer veel voor in gevangenissen. Het wordt ook wel "noodhomoseksualiteit" genoemd.
Seksuele activiteit met een persoon van dezelfde sekse op zich wordt niet altijd homoseksualiteit genoemd; het wordt gezien als "homoseksueel gedrag". Niet iedereen die homoseksueel gedrag vertoont, ziet zichzelf als een homoseksueel of zelfs als biseksueel. Sommige mensen hebben frequent homoseksueel contact en omschrijven zichzelf toch duidelijk als heteroseksueel. Het is daarom belangrijk onderscheid te maken tussen homoseksueel gedrag, homoseksuele aantrekking, en homoseksuele identiteit; deze hoeven niet altijd gezamenlijk voor te komen. Homoseksualiteit is de dag van vandaag aanvaarbaarder geworden.
Ontstaan van homoseksualiteit
De ontwikkeling van neuronen en dendrieten in de amygdala en delen van de hypothalamus zijn per sekse verschillend. Dit komt doordat deze hersendelen tijdens de ontwikkeling van de foetus bij de aanwezigheid van testosteron anders ontwikkelen dan bij de afwezigheid ervan.
Het betreft overigens niet de gehele hypothalamus of amygdala, maar slechts bepaalde kernen ervan. Deze kernen noemt men seksueel dimorfe kernen. Zo is in de hypothalamus het mediale preoptische gebied bij mannen over het algemeen groter dan bij vrouwen. In de amygdala is de corticomediale kern ook groter bij mannen. Deze kern is verbonden aan het mediale preoptische gebied van de hypothalamus.
Het lijkt erop dat dit verschil in ontwikkeling zorgt voor de geslachtsgerelateerde verschillen in het denken, seksuele oriëntatie, agressie en cognitieve functies. Men vermoedt dat homofilie komt doordat tijdens de embryonale ontwikkeling er wèl testosteron vrijkomt maar bij de foetale ontwikkeling niet.
Outing/Uit de kast
Veel homoseksuelen hebben het besluit genomen om voor hun geaardheid of voor hun homoseksuele levensstijl uit te komen. Naar het Amerikaans/Engels, 'coming out of the closet', wordt het 'uit de kast komen' genoemd. En niet: 'uit het toilet', zoals een naïeve Nederlandse correspondent in de VS het vertaalde.
Het is enigszins in zwang (geweest) om roddelgewijs, of geïnstitutionaliseerd door roddelbladen, of nog agressiever, tegen de wil of zonder toestemming van de betrokkenen, echte of vermeende homoseksuelen 'te outen'. Zo is bekend dat de volgende, een tot in het oneindige uit te breiden lijst, homoseksuelen uit de kast gekomen -of gedwongen- zijn: Elton John, Jo De Poorter, Rob Halford (zanger van Judas Priest), Michael Jordan, Freddy Mercury, Jos Brink, Jan Lenferink, Paul de Leeuw, de oud-'mister Eurovisiesongfestival' Willem van Beusekom, de burgemeester van Leeuwarden Geert Dales, de oud-minister van Binnenlandse Zaken Ien Dales, 'de onderkoning van Nederland': de vicevoorzitter van de Raad van State, Herman Tjeenk Willink, en zo vele, vele anderen.
Non-acceptatie
Homoseksueel gedrag wordt niet door iedereen geaccepteerd. Onder andere diverse religieuze richtingen wijzen homoseksualiteit als zondig af. Dit brengt in bepaalde landen en culturen met zich mee dat homoseksualiteit daar als een misdaad wordt beschouwd.
Religieuze bezwaren
Christenen en joden die homoseksualiteit afwijzen doen dit vanuit het Bijbelse gegeven dat God de mens als man en vrouw heeft geschapen en dat alleen deze beide binnen het huwelijk seksuele gemeenschap met elkaar mogen hebben. Op grond daarvan staan er bepalingen in de Bijbel die homoseksualiteit uitdrukkelijk verbieden (Leviticus 18:22 en 20:13 en Romeinen 1:24-27).
De ondergang van de Oudtestamentische steden Sodom en Gomorra (Genesis hoofstuk 18 en hoofdstuk 19) uit de tijd van aartsvader Abraham zou mede te wijten zijn geweest aan homoseksuele activiteiten van de stedelingen aldaar.
Ook veel moslims wijzen homoseksueel gedrag af omdat dat in strijd zou zijn met het islamitisch geloof. Soms wordt wel onderscheid gemaakt tussen de "verschaffende, actieve" en "ontvangende, passieve" partij in homoseksueel contact (anale en orale seks). Slechts de laatste wordt in dit geval gestigmatiseerd ("manjuk") omdat hij de rol van de vrouw speelt. Wie een "gevende, actieve" rol speelt geldt nog steeds als hetero, mits zich in het openbare leven maar als hetero gedraagt en een gezin sticht.
Acceptatie
Sinds 1990 is homoseksualiteit niet meer opgenomen in de lijst van geestesziekten van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).
Veel westerse landen hebben inmiddels homoseksualiteit (zowel de geaardheid als de activiteit) gelegaliseerd. Enkele staten van de Verenigde Staten vormen hierop een uitzondering.
In Nederland is het sinds 1 april 2001 mogelijk om een huwelijk te sluiten tussen twee personen van hetzelfde geslacht. In België werd in juni 2003 het eerste officiële homohuwelijk gesloten. In 2005 zijn Spanje en Canada gevolgd. Andere landen overwegen soortgelijke wetten. Een steeds groeiend aantal landen laat geen homohuwelijk toe, maar voorziet wel in een geregistreerd partnerschap.
Vervolging van homoseksuelen
Het christendom stond vanouds zeer vijandig tegenover de homoseksualiteit. In het Oude Testament wordt ondubbelzinnig verklaard dat homoseksualiteit een "gruwel" is in de ogen des Heeren en dat personen die zich hieraan schuldig maken gestenigd dienen te worden.
In het Nieuwe Testament worden er door Jezus Christus hierover geen uitspraken gedaan. Uit Zijn bekende parabels over het vergeven van zondaars en het niet over anderen oordelen, kan worden afgeleid dat Jezus het zondige homoseksuele gedrag als dusdanig verwierp, maar dat de homoseksuele persoon zelf desondanks met respect bejegend dient te worden. Dat is ook de huidige opvatting van o.a. de Rooms-Katholieke Kerk. Logica dicteert echter dat indien Jezus geen uitspraken daarover heeft gedaan het mogelijk is dat Hij homoseksualiteit - in tegenstelling tot het gestelde in het Oude Testament - niet als zondig beschouwde.
Vele eeuwen lang hebben zowel de Rooms-Katholieke Kerk, de Orthodoxe Kerk, als de meeste protestantse kerken hun standpunt op de Bijbel gebaseerd en een vijandige houding ingenomen tegenover met name de mannelijke homoseksuelen. In vele gevallen werden betrapte homoseksuelen ter dood gebracht. Een beruchte affaire deed zich omstreeks 1730 voor in Utrecht, waar een circuit van notabele "sodomieten" en hun "schandknapen" werd opgerold. Zeker een dozijn personen werd naar aanleiding van deze affaire geëxecuteerd (zie: Utrechtse homoseksuelen-affaire). Er spoelde daarop een golf van homofobie over de Republiek, waarvan de climax bereikt werd in een proces in het Groninger dorp Faan, dat uitliep op de executie van ruim 20 homoseksuelen. Zie het artikel over Rudolf de Mepsche.
Tegenwoordig wordt er in de kerk verschillend gedacht over homoseksualiteit. Sommige kerken wijzen homoseksualiteit nog steeds af, maar in andere is homoseksualiteit geaccepteerd en kan een homohuwelijk worden gezegend.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden homoseksuelen door het nazi-regime van Hitler vervolgd onder paragraaf 175. Er was echter geen gecoördineerd protocol om alle homoseksuelen uit te roeien (zoals dat wel voor de Joden en de zigeuners het geval was), waardoor deze vervolging meer een incidenteel dan een systematisch karakter had. De roze driehoek, naast de regenboogvlag een van de homoseksuele symbolen, gaat terug op de vervolging in de nazitijd: personen die vanwege hun homoseksualiteit in een Duits concentratiekamp terechtkwamen, droegen op hun kleding een roze driehoek om aan te geven tot welke categorie gevangenen zij behoorden. Overigens werden lesbiennes niet op deze manier vervolgd omdat vrouwen volgens Hitler seksueel passief waren.
In bepaalde delen van de wereld worden ook heden ten dage nog homoseksuelen vervolgd. Anaal verkeer (meer algemeen, sodomie) blijft op veel plaatsen een serieuze misdaad.
Op homoseksualiteit staat de doodstraf in Iran, Jemen, Mauritanië, Saoedi-Arabië, Soedan en de Verenigde Arabische Emiraten. Levenslange gevangenisstraffen kunnen worden gegeven in Bangladesh, Bhutan, Guyana, India, de Malediven, Nepal, Singapore en Oeganda.
Terminologie
Begripsdefinities
|
- Hotero, door Jan Rot gepopulariseerde term voor Homo en Hetero samen.
- Holebi, in Nederlandse taalgebied meer en meer gebruikte 'politiek correcte' term voor Homo, Lesbienne en Bi samen.
- GLBT (uit Engels: Gay, Lesbian, Bisexual, Transgender), internationaal meer en meer gebruikte 'politiek correcte' term voor Homoseksueel, Lesbisch, Biseksueel en Transgender samen.
- GLBTQ (GLBT plus Questionables), nog nieuwere internationale term waarbij GLBT wordt uitgebreid met (jonge) mensen die nog vraagtekens hebben ('Questioning youth'); niet weten wat hun voorkeuren zijn. Deze letterreeks wordt echter ook gebruikt als voor Q "queer" wordt bedoeld: mensen die zich verzetten tegen de hokjesgeest en de normaliteit van heteroseksualiteit.
- GLTBIQ (GLBTQ plus Intersexuals). Interseksuelen zijn mensen van wie de uiterlijke geslachtskenmerken bij de geboorte onduidelijk waren. Ze worden vaak gedwongen om zich als meisje, soms als jongen, te ontwikkelen. Meestal heeft dus de omgeving, vanuit de overtuiging dat iemand óf man óf vrouw kan zijn, een keus gemaakt hoe ze zich zouden moeten ontwikkelen. Interseksuelen kunnen op latere leeftijd daar erg mee in de knoop komen. De meesten beschouwen interseksualiteit als een medisch probleem en wijzen de coalitie resoluut af.
Belangenorganisaties voor homoseksuelen
In Nederland en Vlaanderen gaat het om de volgende instellingen:
- COC Nederland - oudste homo-organisatie ter wereld, opgericht in 1946
- Homo LesBische Federatie Nederland (HLBF.NL) - opgericht in 2004
- Holebifederatie Vlaanderen en Brussel (in 2002 vernieuwde naam van de in 1977 opgerichte Federatie Werkgroepen Homofilie (later: - Homoseksualiteit)
- Het Roze Huis - Antwerpen
- Stichting PANN - organisatie voor homo- en biseksuele jongeren in Nederland
- Wel Jong Niet Hetero (holebi-jongeren in Vlaanderen en Brussel)
- GOC Vlaanderen
- Stichting de Kringen
- Stichting Outway - organisatie voor homo- en biseksuele jongeren in Nederland.
- CHJC Christelijke Vereniging voor homo's en lesbo's [1]
- LKP Landelijk KoordinatiePunt groepen kerk en homoseksualiteit
Veel organisaties voor lesbiennes, homo-, bi- en transseksuelen werken internationaal samen in de International Lesbian and Gay Association (ILGA), zie [2].
Media voor, door, over homoseksuelen en homoseksualiteit op internet
(notitie: ook alleen homo-media!)
- kwartaaluitgave van COC Nederland
- O radio Antwerpen - Antwerps radiostation met speciale aandacht voor holebi's
- Expreszo - Tweemaandelijks verschijnende No-budget glossy voor holebi-jongeren in Nederland en Vlaanderen. Oorspronkelijk een kwartaaluitgave van de Rotterdamse Jongerengroep Apollo. Uitgegeven vanaf 1988 door Stichting Hoezo/Expreszo en sinds 1995 gelieerd aan COC Nederland en ook het internetplatform voor jonge holebi's sinds 1998
- FemFusion - lesbisch platform met als missie "het creëren van een (multi)cultureel platform voor lesbische vrouwen, lesbische activiteiten en de lesbische levensstijl."
- Holebi.net - nieuwssite voor holebi's
- De GayKrant - tweewekelijks verschijnende Nederlandstalige uitgave in de Benelux, ontstaan in Eindhoven/Best in 1999; uitgegeven door Best Publishing Group
- ZiZo - Vlaams magazine voor holebi's uitgegeven door de Holebifederatie
- Vroom en Vrolijk - Kwartaalblad van Landelijk KoordinatiePunt groepen kerk en homoseksualiteit.
Intermediaire organisaties
- Gay & Lesbian Switchboard van oorsprong Engels-Amerikaanse voorlichtings en hulporganisatie die sinds 1986 ook in Nederland anoniem via telefoon en inmiddels meer en meer via internet een ieder bedient.
- Schorerstichting zorgt sinds 1967 opgericht als 'Consultatiebureau voor Homofilie' ervoor dat homo- en biseksuele vrouwen en mannen en transgenders toegang hebben tot informatie, kennis en faciliteiten die nodig zijn om optimale gezondheid en welzijn te bewerkstelligen.
Zie ook
- Biseksualiteit
- Christendom en homoseksualiteit
- Islam en homoseksualiteit
- Genderstudies
- Geregistreerd partnerschap
- Heteroseksualiteit
- Homohuwelijk
- Homomonument
- Homoseksualiteit in Rusland
- Lijst van bekende homoseksuelen
- Queer
- Transgender
- Lesbienne
- Aids
Externe links
- About Gay Movies Engelstalige informatieve site over films en tv-series met een homothema
- Homogeschiedenis
- Online studies over (homo)seksualiteit
- Database van bekende homoseksuelen, lesbiennes en biseksuelen
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden op de pagina Homosexuality op Wikimedia Commons. |
