An Scairp

Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.

an Scairp
gliogáil le híomhá níos mó a fheiceáil
Ainm Laidine	Scorpius
Ginideach Laidine	Scorpii
Nod	Sco
Siombalaíocht	an Scairp
Dronairde	17 h
Diallas	−40°
Achar	497 céim cearnach Rangú: 33ú
Líon na réaltaí (amharcmhéid < 3)	9
Réalta is gile	Antares (α Sco) (méid 0.96)
Dreigecheathanna	Alfa Scairpidí Omega Scairpidí
Réaltbhuíonta ar theorainn leis	an Saighdeoir Fear na bPéisteanna an Mheá an Faolchú an Riail an Altóir Coróin an Deiscirt
Infheicthe sna leithid idir +40° agus −90° Sárfheicthe i rith na míosa seo: Iúil

Ceann de réaltbhuíonta an stoidiaca is ea an Scairp(♏). Scorpius, a chiallaíonn scairp, an t-ainm Laidine a thugtar go coitianta uirthi. De réir astralaíochta thiar, gairtear "Scorpio" di. Tá sí suite idir an Mheá, atá ar an taobh thiar di, agus an Saighdeoir, atá ar an taobh thoir di. Is réaltbhuíón mhór í, lonnaithe ar an leathsféar neamhaí theas in aice lár Chóras Bhealach na Bó Finne.

[athraigh] Príomhghnéithe

Is iomaí réalta gheal ata ar an Scairp, ina measc Antares (α Sco), Graffias (β¹ Sco), Dschubba (δ Sco), Sargas (θ Sco), Shaula (λ Sco), Jabbah (ν Sco), Grafias (ξ Sco), Alniyat (σ Sco), Alniyat (τ Sco) agus Lesath (υ Sco).

[athraigh] Réada suntasacha domhainspéire

De bharr shuíomh na Scairpe ar Bhealach na Bó Finne, is iomaí réad domhainspéire atá le feiceáil ar an réaltbhuíon seo, ina measc na réaltbhraislí oscailte M6 (Braisle an Fhéileacánaigh) agus M7 (Braisle Tholamaes), agus na réaltbhraislí cruinneogacha M4 agus M80.

[athraigh] Miotaseolaíocht

Tá sárchosúlacht ag an Scairp leis an araicnid atá ar aon ainm léi; is furasta ruball na Scairpe a thabhairt i ngrinneas, agus corp doiléir a aithint leis [1]. De réir mhiotaseolaíocht na Gréige, léiríonn an réaltbhuion seo an scairp a chuir Gaia (nó an bandia Héire, b'fhéidir) chun an sealgaire [[Oiríon (miotaseolaíocht|]] a mharú; tháinig an scairp aníos ón talamh ar ordú an bhandé. Cé go bhfuil an Scairp agus Oiríon le chéile sa mhiotas seo, is beag nach bhfuil réaltbhuíon an Bhodaigh (.i. Oiríon) díreach os comhair na Scairpe ar spéir na hoíche. Deirtear go ndearna Séas an réamh-aire seo nuair a d'ardaigh sé an dá cheann ar an spéir ionas nach dtoseofaí arís ar an naimhdeas ar neamh.

De réir leagain eile, áfach, ba é Apalló a chuir an scairp ar lorg Oiríon, ar mhéad a éada tar éis d'Artaimís a bheith ag giollamas leis an sealgaire. Níos déanaí, chun leorghníomh a dhéanamh sa choir, thug Apalló cúnamh d'Artaimís íomhá Oiríon a chrochadh ar spéir na hoíche. Crochadh an scairp ar an spéir chomh maith, áfach, agus gach uair a éiríonn sí thar an léaslíne, téann Oiríon faoi ar an taobh eile den spéir, ag rith go síoraí óna ionsaitheoir.

Tá an Scairp páirteach chomh maith i leagan amháin de mhiotas Faetón, mac amaideach Héilias (nó Apalló) ar thug a athair cead dó carbad na gréine a thiomáint ar feadh lae. Bhí na capaill ó smacht cheana féin nuair a scanraigh siad roimh an scairp mhór neamhaí agus a ruball ainlithe ar an aer ar tí cealgtha. D'imigh an carbad ó smacht ar an ngasúr neamhchleachtadh agus d'imigh an ghrian i bhfiáin trasna na spéire. Faoi dheireadh, leag Séas le saighneán é chun stop a chur leis an scrios a bhí á dhéanamh ar an Domhan aige, agus thit Faetón isteach san Eirideanas (.i. réaltbhuíon na hAbhann).

De réir mhiotaseolaíocht na Síne, is leis an Dragan Gormghlas na réaltaí seo de chuid na Scairpe; créatúr cumhachtach dea-mhéineach a bhí sa dhragan sin, a bhfógraíodh a éirí teacht an earraigh.

[athraigh] Astralaíocht

Ní hionann comhartha astralaíoch na Scairpe a nglacann an Domhan Thiar leis agus an réaltbhuíon réalteolaíoch is an comhartha astralaíoch Hiondúch atá ar aon ainm leis. Tá an chéad cheann ar an stoidiaca trópaiceach (Deireadh Fómhair 23 - Samhain 21) agus tá an dara ceann ar an stoidiaca réaltach (Samhain 23 - Nollaig 19).

De réir cúpla cosmeolaíocht, tá baint éigin ag an Scairp le dúil chlasaiceach an Uisce, agus mar sin de aithnítear mar chomhartha an uisce í (mar aon leis an bPortán agus na hÉisc). It is also one of the four Mutable signs (along with Gemini, Virgo, and Pisces). Tá an Scairp freisin ar cheann de na ceithre chomhartha dhaingeana (i dteannta an Tairbh, an Leoin, agus an Uisceadóra). Is é an Tarbh is frithchomhartha polach leis. Is é an Scairp áitreabh Mharsa. (Tar éis a aimsithe is é Plútón is pláinéad ceannasach nó comhcheannasach leis an Scairp dar le cuid mhaith ag na hastralaithe nua-aimseartha.)

Baineann gach comhartha astralaíoch le roinn éigin an choirp, agus tuigtear an roinn sin mar ionad a chumhachta. Rialaíonn an Scairp na baill ghiniúna.

Is é an scairp, an t-iolar, an phéist agus an féinics a úsáidtear mar shiombailí na Scairpe.

[athraigh] Réaltaí

Réaltaí a bhfuil ainmneacha dílse acu:

Antares nó Cor Scorpii nó Kalb al Akrab nó Vespertilio (21/α Sco) 1.06

< ανταρης [seasann] in aghaidh Airéis/Mharsa

< cor scorpii croí na scairpe

< القلب العقرب al-qalb[u] al-^caqrab croí na scairpe

< vespertīlio an sciathán leathair

Acrab [Elacrab] nó Graffias [Grafias, Grassias] (féach ξ Sco) (8/β^1,2 Sco) – dúbailte 2.56, 4.90

< العقرب al-^caqrab an scairp

γ Sco: aistrithe go dtí an Mheá mar σ Lib.

Dschubba [Al Jabba] nó Iclarkrau (7/δ Sco) 2.29

< الجبهة al-jabha[h] clár an éadain

< ? iklil al ´aqrab coróin na scairpe

Wei (26/ε Sco) 2.29
ζ^1,2 Sco (nó Grafias, féach ξ Sco) – dúbailte 4.70, 3.62
Sargas (θ Sco) 1.86

Shaula (35/λ Sco) 1.62

< الشولاء aš-šawlā´ [an ruball] ardaithe

Jabbah [Jabah] (nó Lesath, féach υ Sco) (14/ν Sco) – dúbailte 4.00, 6.30

< جبهة jabhah clár an éadain

Graffias [Grafias] (féach β Sco) (ξ Sco) – ilréalta 4.16, 4.77

Alniyat [Al Niyat]

< النياط an-niyāţ na hartairí

20/σ Sco 2.90
23/τ Sco 2.82

Lesath [Lesuth] (υ Sco) 2.70

اللسعة al-las^ca[h] an chealg

Jabhat al Akrab

< جبهة العقرب jabhat[u] al-^caqrab clár éadain na scairpe

9/ω¹ Sco 3.93
10/ω² Sco 4.31

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Bayer acu:

γ Sco, féach σ Lib; η Sco 3.32; ι¹ Sco 2.99; ι² Sco 4.78; κ Sco 2.39; μ¹ Sco 3.00; μ² Sco 3.56; 19/ο Sco 4.55; 6/π Sco 2.89; 5/ρ Sco 3.87; 17/χ Sco 5.24; 15/ψ Sco 4.93; 1/b Sco 4.63; 12/c¹ Sco 5.67; 13/c² Sco 4.58; d Sco 4.80; 22/i Sco 4.79; k Sco 4.83; 2/A Sco 4.59; A Sco 3.19; H Sco 4.18; N Sco 4.24; Q Sco 4.26

Réaltaí a bhfuil ainmneacha Flamsteed acu:

3 Sco 5.87; 4 Sco 5.63; 11 Sco 5.75; 16 Sco 5.43; 18 Sco 5.49 – leathchúpla na gréine; 24 Sco 4.91; 25 Sco 6.72; 27 Sco 5.48

Réaltaí suntasacha eile:

HD 147513 5.38 – pláinéad aici
PSR B1620-26 – déréalta le pulsár is abhac bán in M4; pláinéad aici
Scorpius X-1 12.2 – deréalta X-ghathach

[athraigh] Féach fosta

[athraigh] Naisc sheachtracha

[athraigh] Tagairtí

Burnham, Robert Jr. (1966, 1978). Burnham's Celestial Handbook: An Observer's Guide to the Universe Beyond the Solar System, v.3. General Publishing Company, Ltd., Toronto. ISBN 0486236730.

Réalteolaíocht | Réaltbhuíonta an Stoidiaca | Astralaíocht