Rockwell B-1 Lancer

Z Wikipedii

B-1B Lancer
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Wytwórnia	Rockwell International
Typ	bombowiec strategiczny
Konstrukcja	półskorupowa aluminiowo-tytanowa
Załoga	4
Historia
Data oblotu	23 grudnia 1974
Dane techniczne
Napęd	4 × General Electric F101-GE-102, turbowentylatorowe
Moc	64,94 kN (136,92 kN z dopalaniem) każdy
Wymiary
Rozpiętość	maksymalna: 41,67 m minimalna: 23,84 m
Długość	44,5 m
Wysokość	10,4 m
Powierzchnia nośna	181,2 m²
Masa
Własna	87090 kg
Startowa	216360 kg
Uzbrojenia	w komorach: 34020 kg podwieszanego: 26760 kg
Paliwa	88450 kg
Osiągi
Prędkość max.	1,25 Ma (1330 km/h)
Pułap	18 000 m
Zasięg	12000 km
Promień działania	5543 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
6 węzłów podwieszeń 3 komory bombowe
Użytkownicy
USAF
Rzuty

B-1B Lancer (ang. lansjer, ułan) – amerykański bombowiec strategiczny dalekiego zasięgu zbudowany przez wytwórnię Rockwell International (obecnie Boeing IDS). Wraz z samolotami B-52 Stratofortress i B-2 Spirit stanowi trzon strategicznego lotnictwa bombowego Stanów Zjednoczonych.

Oficjalna nazwa Lancer nie została powszechnie przyjęta przez latające tą maszyną załogi. Częściej jest on określany mianem Bone (ang. kość) pochodzącym od fonetycznej nazwy B-1 jako B-one.

Spis treści 1 Historia rozwoju 1.1 Program B-1 1.2 Wznowienie programu B-1 1.3 Częściowe wycofanie ze służby 2 Konstrukcja bombowca B-1B Lancer 3 Uzbrojenie 4 Użycie operacyjne bombowców B-1B Lancer 5 Katastrofy i wypadki 6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia rozwoju

[edytuj] Program B-1

Projekt samolotu B-1 powstał podczas zimnej wojny około 1965 roku w ramach programu AMSA (Advanced Manned Strategic Aircraft - zaawansowany załogowy samolot strategiczny). Zadaniem samolotu tego typu miała być penetracja przestrzeni powietrznej przeciwnika i przenoszenie broni jądrowej.

Po wstępnych pracach rozwojowych w 1970 powierzono wytwórni Rockwell International zadanie zbudowania nowego bombowca. Pierwszy z czterech prototypów oznaczony jako B-1A oblatano 23 grudnia 1974 roku. Maszyna ta miała być zdolna do długodystansowych lotów z prędkościami naddźwiękowymi na niskim pułapie i osiągania 2,5 Macha na dużych wysokościach. B-1A nigdy nie wszedł do produkcji ze względu na przerwanie w 1977 roku decyzją prezydenta Jimmiego Cartera programu budowy tego bombowca, ale wszystkie 4 prototypowe maszyny kontynuowały loty testowe do 1981 roku.

Pierwszy z prototypów został przekazany na złom, a drugi wykorzystywano jako platformę badawczą w równolegle prowadzonym programie rozwojowym B-1B aż do jego katastrofy 29 sierpnia 1984 roku. Egzemplarz ten był wyposażony w nowatorski system ratunkowy w postaci kapsuły ratunkowej zamiast foteli wyrzucanych. Rozwiązanie to umożliwiało pracę załogi w zwykłym ubraniu, bez kombinezonów ciśnieniowych i masek tlenowych, ale podczas katastrofy drugiego prototypu nieprawidłowe rozwinięcie się spadochronu doprowadziło do śmierci pilota. Jedyną maszyną poza B-1A, w której stosuje się wystrzeliwaną kapsułę ratunkową jest F-111 Aardvark.

Dwa pozostałe prototypy ocalały i zostały przekazane do muzeów. Trzeci egzemplarz znajduje się w muzeum "Wings Over the Rockies" w Denver w stanie Kolorado, a czwarty po zakończeniu służby w ramach programu B-1B przekazano do Narodowego Muzeum Amerykańskich Sił Powietrznych (National Museum of the United States Air Force) koło Dayton w stanie Ohio, a później przeniesiono do Muzeum Sił Strategicznych i Kosmosu w Ashland w Nebrasce. Egzemplarz ten był wyposażony w standardowe fotele wyrzucane tak jak później produkowany bombowiec B-1B.

[edytuj] Wznowienie programu B-1

W 1981 roku wznowiono program bombowca B-1 w ramach ogólnej rozbudowy amerykańskich sił zbrojnych. Zgodnie z nową strategią B-1 miał pełnić funkcję tymczasowego bombowca strategicznego do czasu wprowadzenia nowocześniejszego, zbudowanego w technologii stealth B-2 Spirit.
Pierwszy egzemplarz produkcyjny B-1B wzbił się w powietrze w październiku 1984 roku, a pierwszym dostarczonym bombowcem był samolot "The Star of Abilene" (gwiazda Abilene), który trafił do bazy Dyess w Teksasie. Pełną zdolność bojową maszyny te osiągnęły 1 października 1986 roku, a ostatni B-1B wszedł do służby 2 maja 1988. Maszyny były przydzielone do pięciu skrzydeł podległego Dowództwu Lotnictwa Strategicznego (Strategic Air Command).

[edytuj] Częściowe wycofanie ze służby

Łącznie zbudowano 100 egzemplarzy produkcyjnych bombowców B-1B, z których 93 pozostało w służbie do 2003. W tym samym roku postanowiono zredukować ich liczbę o 33 egzemplarze, przeznaczając zaoszczędzone w ten sposób pieniądze na utrzymanie pozostałych maszyn, jednak korekta budżetu przeprowadzona w roku 2004, pozwoliła na powtórne wprowadzenie do służby jeszcze 7 bombowców B-1B, co łącznie daje 67 zdolnych do lotu maszyn. Pozostałe wycofane maszyny zostały przeznaczone na części zamienne dla pozostających w służbie egzemplarzy.

[edytuj] Konstrukcja bombowca B-1B Lancer

Bombowiec B-1B jest dolnopłatem konstrukcji mieszanej tytanowo-aluminiowej o zmiennej geometrii skrzydeł napędzany wydajnymi turbowentylatorowymi silnikami General Electric z dopalaniem. Taka konstrukcja zapewnia duży zasięg maszyny i duże prawdopodobieństwo przetrwania na polu walki, łącznie ze wstrząsem spowodowanym wybuchem jądrowym. Skrzydła samolotu mogą być ustawiane pod kątami 15, 25, 55 i 67,7 stopnia, a po modyfikacji przeprowadzonej w latach 1998 - 1999 także 45 stopni. Konfiguracja z rozłożonymi skrzydłami używana jest do startu, lądowania i lotów na dużej wysokości dla zapewnienia maksymalnego zasięgu. Z kolei konfiguracja ze skrzydłami złożonymi umożliwia osiąganie dużych prędkości pod i naddźwiękowych poprzez zmniejszenie oporów aerodynamicznych.

Silniki zamontowane są parami w rozszerzonej części kadłuba będącej nasadą skrzydeł. Chociaż mają one większą moc niż zastosowane w B-1A jednostki napędowe to w przeciwieństwie do poprzednika nie pozwalają one na osiągnięcie prędkości wyższych niż 2 Ma. Prędkość maksymalna Lancera na dużym pułapie nie przekracza 1,25 Ma (1330 km/h), a na małej wysokości osiąga 0,95 Ma (1118 km/h) co jest wartością większą niż był zdolny osiągnąć B-1A. Pod względem technicznym B-1B Lancer może osiągać większe prędkości, ale jest to ryzykowne ze względu na możliwość uszkodzenia konstrukcji maszyny, a zwłaszcza chwytów powietrza zmodyfikowanych w celu ograniczenia odbicia promieniowania radarowego, co ma duży wpływ na jego wykrywalność. Dodatkowe pokrycie maszyny materiałem absorbującym promieniowanie radarowe RAM (Radar Absorbent Material) pozwoliło na zmniejszenie jego sygnatury do 2% w porównaniu do samolotów podobnej wielkości takich jak B-52 Superfortress. W porównaniu do pierwszej wersji samolotu B-1A, nowy Lancer posiadał szereg modyfikacji mechanicznych głównie wzmocnień struktury kadłuba, skrzydeł i podwozia. Masa własna samolotu również została zmniejszona.

Samolot zabiera 88450 kg paliwa w ośmiu samouszczelniających się zbiornikach, umieszczonych w nasadzie skrzydeł i kadłubie. Dodatkowo w celu zwiększenia zasięgu jest możliwe zainstalowanie dodatkowych zbiorników w komorach bombowych. B-1B może być również tankowany w locie przez umieszczony w części dziobowej wlew, a charakterystyczny biały wzór namalowany na górnej części dziobu przed kabiną pilotów ma na celu ułatwienie operatorowi latającej cysterny trafienie w gniazdo wlewu.

Załoga bombowca składa się z czterech osób, dwóch pilotów i dwóch operatorów uzbrojenia obronnego i ofensywnego. Wszyscy członkowie załogi mają możliwość awaryjnego opuszczenia samolotu przy pomocy foteli wyrzucanych typu ACES II.

Środki obronne bombowca B-1B to głównie urządzenia elektroniczne mające na celu ostrzeganie o niebezpieczeństwie ataku i zakłócanie sygnałów wrogich systemów namierzających. Samolot jest wyposażony w osiem wyrzutników pułapek termicznych i elektromagnetycznych, dodatkowy zainstalowany na ogonie radar ostrzegający przed samolotami i pociskami rakietowymi przeciwnika, oraz możliwość holowania urządzenia zakłócającego ALE-50.

Od momentu wprowadzenia do służby, B-1B był kilkakrotnie unowocześniany, a ostatnia modyfikacja została przeprowadzona w ramach programu Conventional Mission Upgrade Program i miała na celu dodanie możliwości używania nowego precyzyjnego uzbrojenia naprowadzanego takiego jak JDAM, AGM-154 JSOW i AGM-158 JASSM. Amerykańskie siły powietrzne planują że B-1B Lancer pozostanie w służbie do roku 2020, ale ostatnio coraz częściej jest wymieniany rok 2040 jako ostateczny termin wycofania tych maszyn z użycia.

[edytuj] Uzbrojenie

B-1B Lancer może przenosić wiele rodzajów konwencjonalnego i jądrowego uzbrojenia bombowego i rakietowego w trzech wewnętrznych komorach bombowych i na sześciu zewnętrznych węzłach podwieszeń.
Przewidywano użycie broni jądrowej w postaci bomb B28, B61 i B83, oraz pocisków rakietowych AGM-69A.

Najczęściej spotykane konfiguracje uzbrojenia konwencjonalnego:

• 84 × bomba Mk 82 ogólnego przeznaczenia
• 84 × mina morska Mk 62
• 8 × mina morska Mk 65
• 30 × bomba kasetowa CBU-87/89
• 30 × bomba kasetowa CBU-97 z minami termicznymi
• 30 × bomba kasetowa CBU-103/104/105 WCMD
• 24 × GBU-31 bomba standardu JDAM kierowana systemem GPS (głowica bojowa z bomby Mk 84 lub BLU-109)
• 15 × GBU-38 bomba standardu JDAM kierowana systemem GPS (głowica bojowa z bomby Mk 82)
• 24 × bomba Mk 84 ogólnego przeznaczenia
• 24 × pocisk rakietowy AGM-158 JASSM
• 12 × pocisk rakietowy AGM-154 JSOW

[edytuj] Użycie operacyjne bombowców B-1B Lancer

Pierwsze bojowe zastosowanie samolotu B-1 Lancer miało miejsce podczas operacji „Pustynny lis” (Desert Fox) w Iraku w grudniu 1998 roku. Samoloty B-1 Lancer brały także udział w misji „Sprzymierzona siła” w byłej Jugosławii w 1999 roku. Dokonywały również bombardowań podczas misji „Trwała Wolność” (ang. Enduring Freedom) w Afganistanie w latach 2001-2002 oraz operacji „Iracka Wolność” (ang. Iraqi Freedom) w Iraku.

[edytuj] Katastrofy i wypadki

• W grudniu 2001 roku należący do 28. Skrzydła Bombowego bombowiec B-1B Lancer oznaczony kryptonimem Icecube 44, wykonujący misję bojową której celem był Afganistan, podczas przelotu nad Oceanem Indyjskim uległ katastrofie na skutek awarii systemów elektrycznych maszyny. Wszyscy członkowie załogi katapultowali się i po dwóch godzinach zostali uratowani.
• 18 lutego 1998 roku wykonujący misję ćwiczebną bombowiec B-1B Lancer wystartował z bazy lotniczej w Dyess. Podczas lotu wskaźniki pokładowe zarejestrowały awarię silnika numer 3, a załoga zgodnie z procedurą odłączyła pompy paliwowe uszkodzonej jednostki napędowej. Na skutek zwarcia w panelu sterującym nastąpił pożar i wyłączenie wszystkich silników samolotu. Próby ich powtórnego uruchomienia nie powiodły się i załoga była zmuszona katapultować się z maszyny. Wszyscy członkowie załogi uratowali się.
• We wrześniu 1997 roku należący do 28 Skrzydła Bombowego samolot uległ katastrofie rozbijając się na skutek błędu pilota. Wszyscy członkowie załogi zginęli.Była to pierwsza katastrofa bombowca B-1B od momentu wprowadzenia do służby w 1986 roku.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• B-1B Lancer - United States Nuclear Forces
• GlobalSecurity.org B-1