Nowy Targ
Z Wikipedii
Współrzędne: 49°28' N 020°01' E
Nowy Targ | |||
|
|||
Województwo | małopolskie | ||
Powiat | nowotarski | ||
Gmina - rodzaj |
Nowy Targ miejska |
||
Założono | XIII w. | ||
Prawa miejskie | 22 czerwca 1346 | ||
Burmistrz | Marek Stanisław Fryźlewicz (e-mail) |
||
Powierzchnia | 51,07 km² | ||
Położenie | 49° 28' N 20° 01' E |
||
Wysokość | 585-680 m n.p.m. | ||
Liczba mieszkańców (2006) - liczba ludności - gęstość |
33 460 655 os./km² |
||
Strefa numeracyjna (do 2005) |
18 | ||
Kod pocztowy | 34-400 do 34-403 | ||
Tablice rejestracyjne | KNT | ||
TERC10 (TERYT) |
2121611011 | ||
Położenie na mapie Polski |
|||
Urząd miejski3
ul. Krzywa 134-400 Nowy Targ tel. 18 266-29-39; faks 18 266-23-12 (e-mail) |
|||
Strona internetowa miasta |
Nowy Targ (słow. Nový Targ) to miasto i gmina, w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, u zbiegu Białego i Czarnego Dunajca (tu powstaje Dunajec), we wschodniej części Kotliny Orawsko-Nowotarskiej, u podnóża Gorców. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa nowosądeckiego. Miasto jest historyczną stolicą Podhala.
Według danych z 1 stycznia 200612, miasto miało 33 460 mieszkańców.
Spis treści |
[edytuj] Struktura powierzchni
Według danych z roku 200612, Nowy Targ ma obszar 51,07 km².
- użytki rolne: 48%
- użytki leśne: 36%
Miasto stanowi 3,46% powierzchni powiatu.
[edytuj] Demografia
Dane z 1 stycznia 200612:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 33 460 | 100 | 17 606 | 52,6 | 15 854 | 47,4 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
655 | 344,7 | 310,3 |
Według danych z roku 20026, średni dochód na mieszkańca wynosił 1368,52 zł.
[edytuj] Transport
Przez miejscowość przechodzi łącząca Kraków z Zakopanem droga krajowa nr 47, będąca częścią zakopianki. W Nowym Targu zaczyna się droga krajowa nr 49 prowadząca do przejścia granicznego do Słowacji w Jurgowie.
Drogi wojewódzkie:
Drogi Krajowe:
[edytuj] Szkolnictwo wyższe
- Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Targu
- Akademia Ekonomiczna w Krakowie - Punkt Konsultacyjny w Nowym Targu
[edytuj] Sport
W mieście działa klub hokejowy Podhale Nowy Targ - najbardziej utytułowany, wielokrotny mistrz Polski, klub Szarotka Nowy Targ - kilkukrotny mistrz Polski w unihokeju posiadający także sekcję piłki nożnej oraz klub unihokeja Górale Nowy Targ (aktualny wicemistrz Polski). Istnieje również Auto Moto Klub Gorce Nowy Targ który jest najbardziej utytułowanym klubem trialowym w Polsce. Auto Moto Klub Gorce może się również poszczycić najlepszym zawodnikiem trialu, Tadeuszem Błażusiakiem który jest mistrzem Europy z 2004 roku.
- Klub Sportowy Podhale Nowy Targ
- Klub Sportowy Szarotka Nowy Targ
- Klub Sportowy Gorce Nowy Targ
- Klub Sportowy Górale Nowy Targ
- Aeroklub Nowy Targ
- Auto Moto Klub Gorce
[edytuj] Kultura
- Młodzieżowy Dom Kultury
- Miejski Ośrodek Kultury
- Galeria Jatki , Małopolskie Biuro Wystaw Artystycznych
- Kino "Tatry"
[edytuj] Muzea
- Muzeum Podhalańskie PTTK - powstałe w 1966 roku mieści się w nowotarskim Ratuszu (I piętro). Oglądać w nim można wystawę przedstawiającą cechowe rzemiosło podhalańskie. Co kilka tygodni prezentowane są także różnego rodzaju wystawy fotograficzne.
[edytuj] Historia
- 1326 - Wiadomość o istnieniu osady Novum Forum, posiadającej kościół parafialny.
- 1346 - Kazimierz III Wielki wydaje przywilej ponownej lokacji miasta Nowego Targu (22 czerwca).
- 1487 - Kazimierz Jagiellończyk nadaje Miastu prawo do drugiego jarmarku w roku i targu tygodniowego w czwartki.
- 1525 - Zygmunt I zezwala spółce górniczej, z udziałem Jana Buriana z Nowego Targu, na poszukiwanie metali w Karpatach.
- 1533 - Nowy Targ otrzymuje przywilej zabraniający obcym kupcom omijać miasto.
- 1601 - Wielki pożar (spłonęły m. in. kościół parafialny i stare akta miejskie).
- 1656 - Zniszczenie miasta i wymordowanie znacznej części jego mieszkańców przez Szwedów.
- 1710 - Podczas pożaru Miasta spłonęło 41 domów i kościół parafialny.
- 1770 - Włączenie dóbr nowotarskich do Austrii.
- 1784 - Wielki pożar strawił większość zabudowy miejskiej, w tym kościół parafialny i dwór starościński. Wytyczenie obecnego planu miasta.
- 1823 - Otwarta zostaje pierwsza apteka w Nowym Targu.
- 1881 - Utworzenie ochotniczej straży pożarnej.
- 1884 - Powstaje gmach sądu powiatowego (założonego w roku 1867).
- 1886 - Zakończenie budowy obecnego ratusza.
- 1898 - Wybudowano elektrownię miejską.
- 1899 - Oddano do użytku linię kolejową Chabówka-Zakopane.
- 1904 - Rozpoczyna działalność Gimnazjum w Nowym Targu (wrzesień).
- 1925 - Utworzono rezerwat "Na Czerwonem" (później "Bór na Czerwonem").
- 1933 - Powstanie Klubu Sportowego Podhale Nowy Targ; miasto odwiedza prezydent Ignacy Mościcki.
- 1939 - 1 września około godz. 16.30 wojska niemieckie zajmują bez walki miasto.
- 1941 - Utworzenie Konfederacji Tatrzańskiej z siedzibą w Nowym Targu.
- 1942 - Likwidacja getta nowotarskiego (30 sierpnia).
- 1945 - Wyparcie z miasta wojsk niemieckich przez armię radziecką (29 stycznia).
- 1955 - Rozpoczynają działalność Nowotarskie Zakłady Przemysłu Skórzanego.
- 1979 - Wizyta papieża Jana Pawła II w Nowym Targu w czasie jego pierwszej pielgrzymki do kraju (8 czerwca).
- 1994 - Założenie Euroregionu Tatry z siedzibą w Nowym Targu.
[edytuj] Ochrona przyrody
[edytuj] Rezerwaty przyrody
- Bór na Czerwonem - rezerwat ścisły znajdujący się na terenie Nowego Targu, gdzie chroni się roślinność torfowiskową. Rośnie tu bardzo dużo chronionych paprotników.
[edytuj] Turystyka
[edytuj] Szlaki turystyczne
[edytuj] Zabytki
[edytuj] Kościół pod wezwaniem św. Anny
Drewniana budowla, wzniesiona na podciętym od północy stromą skarpą wzgórzu, na terenie cmentarza. Zbudowany został prawdopodobnie w końcu XV wieku (tradycja o jego ufundowaniu przez zbójników w 1219 roku nie znajduje żadnego potwierdzenia w źródłach). Późniejsze przebudowy zatarły większość jego pierwotnych cech gotyckich. Najpoważniejszy remont dokonany został tuż przed 1610 rokiem, ok. 1772 roku dobudowano wieżę, a późniejsze remonty przeprowadzono w latach: 1865, 1879, 1903, 1974 i 2002. Późnobarokowy ołtarz główny pochodzi z 1 poł. XVIII wieku. W jego polu środkowym umieszczono obraz Rodziny N. P. Marii z 1516 r. (przykryty obrazem Św. Rodziny z 1763 r.), a w górnej kondygnacji obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z pocz. XVI wieku. W ołtarzach bocznych z końca XVII wieku znajdują się barokowe obrazy: św. Marii Magdaleny i św. Marii Egipcjanki w lewym oraz Matki Boskiej Łaskawej i św. Rozalii w prawym. Malowidła ścienne autorstwa urodzonego w Nowym Targu malarza Hipolita Lipińskiego z ok. 1880 roku, przedstawiają m. in. legendę o założeniu kościoła przez zbójników. Do ciekawszych elementów wyposażenia wnętrza należą także: rokokowa ambona, organy z 2 poł. XVIII wieku oraz dwie gotyckie rzeźby przedstawiające Matkę Boską Bolesną i św. Jana Ewangelistę. Podczas ostatniego remontu, przeprowadzonego w l. 1998-2001, odnowiono m. in. malowidła ścienne i położono marmurową posadzkę. Kościół znajduje się na małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
(Literatura: Marian Kornecki "Gotyckie kościoły drewniane na Podhalu", Wydawnictwo Literackie, Kraków 1987).
[edytuj] Kościół pod wezwaniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej
Kościół Św. Katarzyny jest obecnie najstarszym istniejący kościółem na Podhalu. Został wybudowany w roku 1346. Ufundował go król Kazimierz Wielki. Wcześniej istniała tylko parafia przyszłej patronki miasta. Z powodu pożarów które trawiły kościół w latach: 1601, 1656 (potop szwedzki),1710, 1719, 1932 i następujących po nich remontach kościół nie wygląda tak jak 600 lat temu. Obecnie kościół jest murowany. Wystrój wnętrza kościoła utrzymany jest w stylu barokowym. W głównym ołtarzu znajduje się obraz Św. Katarzyny (z 1892 roku). W lewym ołtarzu bocznym mieści się obraz Przemienienia na górze Tabor. Zdobią go figury Mojżesza i Eliasza, zaś w antepedium wprawiona jest tłoczona skóra - kurdyban, wg legendy przywieziony spod Wiednia przez Jana III Sobieskiego. Z prawej zaś strony znajduje się ołtarz św. Józefa który jest kopią bogatego, barokowego ołtarza zniszczonego w pożarze w 1932 roku, w którym znajduje się jego obraz (1970 rok). Drugi obraz, umieszczony w tym ołtarzu, to wizerunek św. Agnieszki Męczennicy. Obydwa te obrazy przysłaniają ukoronowaną figurę Matki Bożej Królowej. Ołtarz wieńczy obraz św. Anny z Maryją i św. Joachimem oraz postać św. Michała Archanioła, depczącego szatana. Niżej na ścianach nawy po każdej stronie jest jeszcze jeden ołtarz - z lewej z figurką św. Antoniego z Dzieciątkiem, św. Teresy i Św. Kunegundy oraz obrazem Matki Bożej Wniebowziętej (z 1899 roku); zaś z prawej ołtarz poświęcony św. Mikołajowi, św. Barbarze oraz św. Teresie, której obraz wisi w tym ołtarzu. Ciekawy jest także chór muzyczny z tyłu kościoła. Dzięki pracom konserwatorskim odsłonięto umieszczone na balustradzie XVIII-wieczne zdobienia i malowidła, będące ilustracją do fragmentów psalmów. Miały one za zadanie wzbudzić pogardę dla wartości doczesnych i ulotnych. Balustrada podzielona jest na 7 pól. Pierwsze i ostatnie malowidło noszą podpisy: "Panie przed Tobą wszelkie pragnienie moie, y wzdychanie moie nie jest tayne Tobie"; oraz: "Me wchodź wsad zsługą twoim, albowiem nie każdy będzie usprawiedliwiony przed obliczem twoim". Przy kościele znajduje sie ogród różańcowy ze źródełkiem.
[edytuj] Pomniki
Na terenie Nowego Targu znajdują się trzy pomniki: pomnik Władysława Orkana w samym środku Rynku, pomnik Adama Mickiewicza przy wejściu do parku miejskiego, oraz pomnik Jana Pawła II na nowotarskim lotnisku.
[edytuj] Miasta partnerskie
Miasta partnerskie: