Karabinek wz. 29

Z Wikipedii

Karabinek wz.29 (karabin wz.29) (kbk wz 1929) polski karabinek (właściwie krótki karabin) produkowany w latach 1930-1939. Produkowany w Fabryce Broni w Radomiu w łącznej ilości ponad 264 tys. egzemplarzy.

[edytuj] Historia konstrukcji

Po odzyskaniu niepodległości Wojsko Polskie było uzbrojone w karabiny rosyjskie (Mosiny), austriackie (głównie Mannlichery M1895) i niemieckie (Mauser M1898). Wraz z żołnierzami Błękitnej Armii pojawiły się karabiny francuskie (Berthiery i Lebele).

W rezultacie w momencie zakończenia wojny polsko-bolszewickiej w 1921 roku armia polska miała na uzbrojeniu około 24 typów karabinów i 22 karabinków strzelających różnymi nabojami. Ponieważ taka mieszanina wzorów broni utrudniała zaopatrzenie i szkolenie, już od 1919 roku prowadzono prace nad wyborem jednego typu karabinu. Ostatecznie po przyznaniu Polsce przez Radę Ambasadorów gdańskiej filii zakładów Mausera, przyjęto do uzbrojenia karabin Gew98 (niemiecka wersja Mausera M1898) jako wz.98. Maszyny gdańskiej fabryki przewieziono do Warszawy do nowo utworzonej Państwowej Fabryki Karabinów. Produkcję w nowych zakładach rozpoczęto w lipcu 1922 roku.

Już dwa lata później produkcję karabinów wz.98 wstrzymano. Analiza Doświadczeń pierwszej wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej sprawiły, że do uzbrojenia postanowiono wprowadzić w miejsce karabinu karabinek. Podstawą do jego opracowania stał się niemiecki Kar98a (Kar98AZ). Polski karabinek wz.98 różnił się od niego tylko drobnymi szczegółami technicznymi.

Eksploatacja karabinka wz.98 w jednostkach wykazała, że uzbrojenie piechoty w broń pierwotnie projektowaną dla artylerzystów i saperów nie jest dobrym rozwiązaniem. Za największą wadę uznano słabe mocowanie bagnetu w karabinku wz.98(utrudniało to wykorzystanie kbk w walce wręcz, bagnety często wyłamywały się z gniazd gdy napotykały twarde obiekty np. kości)oraz nadmierny odrzut (zbyt mała masa). Dlatego postanowiono opracować nowy wzór broni o cechach pośrednich pomiędzy karabinem a karabinkiem (tzw. krótki karabin).

Prace konstrukcyjne zakończono w 1929 roku. Nowy karabinek (często określany jako karabin) wz.29 miał konstrukcję opartą na karabinku wz.98. Nowe było skrócone łoże, kowadełko (tzw. babka) do rozbierania zamka na kolbie i podstawa bagnetu wz.29, a także lufa z nowego, wytrzymalszego stopu oraz wzmocniona komora zamkowa w miejscu mocowania lufy i ryglowania zamka. Wprowadzono także szereg drobnych zmian w konstrukcji niektórych części zamka, co pozwoliło zwiększyć tolerancję wymiarową (wszystkie części kbk wz.29 były w pełni zamienne). Istniały dwie wersje karabinka, piechoty z zamkiem rączką prostą i kawalerii z zamkiem z rączką zagiętą do dołu.

Produkcję nowej broni rozpoczęto w 1930 roku w Państwowej Fabryce Broni w Radomiu. W warszawskiej Zbrojowni nr 2 przebudowano także do standardu kbk wz.29 część kbk wz.98. Pomimo uruchomienia w 1936 roku produkcji karabinów wz.98a, produkcję karabinków wz.29 kontynuowano do września 1939 roku. Łącznie wyprodukowano ok. 264 000 kbk wz.29 (w tym znaczną część na eksport - wz.29e bez oznaczeń fabryki, sprzedawane min. do Hiszpanii i Afganistanu).

W czasie kampanii wrześniowej kbk wz.29 okazały się bronią porównywalną z niemieckimi Kar98k. Po zakończeniu wojny obronnej znalazły się one na uzbrojeniu partyzantki. Zdobyte egzemplarze karabinka wz.29 zostały także przyjęte do uzbrojenia przez Wehrmacht jako Gewehr 298(p).

[edytuj] Opis techniczny

Karabinek wz.29 był indywidualną bronią powtarzalną. Zamek czterotaktowy, ślizgowo-obrotowy. Ryglowanie za pomocą trzech rygli, dwóch głównych w przedniej części trzonu zamka i jednego pomocniczego w jego tylniej części. Zasilanie ze stałego, dwurzędowego magazynka pudełkowego o pojemności pięciu naboi. Bezpiecznik zamocowany z tyłu zamka nad kurkiem nastawny, skrzydełkowy, trzypozycyjny. Od lewej odbezpieczony, do rozkładania i zabezpieczony (zamek i kurek zablokowane). Przyrządy celownicze składały się z trójkątnej muszki i szczerbinki na suwaku skalowanej od 100 do 2000 metrów co 100 metrów. Broń była wyposażona w bagnet nożowy wz.29.

[edytuj] Bibliografia

• Zbigniew Gwóźdź, Piotr Zarzycki, Polskie konstrukcje broni strzeleckiej, SIGMA NOT 1993. ISBN 8385001697
• Roman Matuszewski, Ireneusz J. Wojciechowski, TBiU nr. 91, Karabin Mauser wz. 1898, WMON 1983. ISBN 83-11-06993-X
• Instrukcja o broni piechoty, Karabinek polski wz. 29, Wydawnictwo Księgarni Wojskowej Min. Spr. Woj. 1928