ISO 8859-1

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

ISO 8859-1, lub bardziej formalnie ISO/IEC 8859-1, czy też Latin-1, bądź "zachodnioeuropejskie", jest pierwszą częścią ISO/IEC 8859 — standardu kodowania znaków ustalonego przez Międzynarodową Organizację Normalizacyjną, a później wspólnie utrzymywanym przez ISO i IEC. Standard po rozszerzeniu o dodatkowe przypisania znaków, jest podstawą dla dwóch powszechnie używanych mapowań znaków, znanych jako ISO-8859-1 (proszę zauważyć dodatkowy myślnik) i Windows-1252.

[edytuj] Status

W czerwcu 2004 roku, trzecia grupa robocza ISO/IEC odpowiedzialna za utrzymywanie zestawów znaków kodowanych ośmiobitowo została rozwiązana, a co za tym idzie, wszelka praca i utrzymanie ISO 8859 (w tym ISO 8859-1) zostały wstrzymane, w celu skoncentrowania się nad uniwersalnym zestawem znaków i Unicode. W informatyce, kodowania dostarczające pełne wsparcie dla UCS (takie jak UTF-8, czy UTF-16) coraz częściej są wybierane niż zestawy znaków oparte na Latin-1.

[edytuj] Pokrycie języków

Przy pomocy ISO 8859-1 można zakodować to, co zwane jest "alfabetem łacińskim nr 1", składającym się ze 191 znaków łacińskiego pisma. Każdy znak jest kodowany jako pojedyncza, 8-bitowa wartość. Mogą one być użyte w prawie każdym systemie wymiany danych do komunikowania się w poniższych europejskich językach (z kilkoma wyjątkami, z powodu brakujących znaków):

albańskim
angielskim
baskijskim
duńskim
estońskim (brakuje Š, š, Ž, ž dla zapożyczeń)
- Proszę zauważyć, że Windows-1252 je zawiera
fareskim
fińskim (brakuje Š, š, Ž, ž dla zapożyczeń)
- Proszę zauważyć, że Windows-1252 je zawiera
francuskim (brakuje Œ, œ i rzadkiego Ÿ)
- Proszę zauważyć, że Windows-1252 je zawiera
hiszpańskim
irlandzkim (nowa ortografia)
islandzkim
katalońskim
łacińskim
niderlandzkim (brakuje Ĳ, ĳ)
niemieckim
norweskim (Bokmål i Nynorsk)
portugalskim
retoromańskim
szkockim
szwedzkim
włoskim

Innymi pokrytymi językami są:

W związku z powyższym to kodowanie znaków jest używane w Amerykach, Zachodniej Europie, Oceanii i większej części Afryki, lecz dla niektórych języków brakuje poprawnych typograficznych cudzysłowów, zamiast których są dostępne « i ».

[edytuj] Różnice w stosunku do ISO/IEC 8859-15

W ISO/IEC 8859-1 brakuje znaków: zaczynając od kilku francuskich liter, poprzez reprezentację "IJ" jako jednego znaku (Ĳ), fińskich liter używanych w transkrypcjach obcych nazw i kilku zapożyczeniach, skończywszy na braku kilku powszechnych glifów takich jak sztylet (†), typograficzne cudzysłowy („,”) i dywizów (-, –, –). Dodatkowo symbol Euro (€) nie może być zakodowany. Z tych powodów powstało ISO/IEC 8859-15, jako uaktualnienie ISO/IEC 8859-1 dodające symbol euro i kilka innych wymaganych znaków. To jednak wymagało usunięcia z ISO/IEC 8859-1 kilku mniej używanych znaków, takich jak ułamki i bezliterowe diakrytyki: ¤, ¦, ¨, ´, ¸, ¼, ½, i ¾. Szczegółowo przedstawia to poniższa tabela:

Porównanie kodowań
Hex	ISO 8859-1	ISO 8859-15	Hex	ISO 8859-1	ISO 8859-15	Hex	ISO 8859-1	ISO 8859-15	Hex	ISO 8859-1	ISO 8859-15
0x80	ZK		0xA0			0xC0	À		0xE0	à
0x81	ZK		0xA1	¡		0xC1	Á		0xE1	á
0x82	ZK		0xA2	¢		0xC2	Â		0xE2	â
0x83	ZK		0xA3	£		0xC3	Ã		0xE3	ã
0x84	ZK		0xA4	¤	€	0xC4	Ä		0xE4	ä
0x85	ZK		0xA5	¥		0xC5	Å		0xE5	å
0x86	ZK		0xA6	¦	Š	0xC6	Æ		0xE6	æ
0x87	ZK		0xA7	§		0xC7	Ç		0xE7	ç
0x88	ZK		0xA8	¨	š	0xC8	È		0xE8	è
0x89	ZK		0xA9	©		0xC9	É		0xE9	é
0x8A	ZK		0xAA	ª		0xCA	Ê		0xEA	ê
0x8B	ZK		0xAB	«		0xCB	Ë		0xEB	ë
0x8C	ZK		0xAC	¬		0xCC	Ì		0xEC	ì
0x8D	ZK		0xAD			0xCD	Í		0xED	í
0x8E	ZK		0xAE	®		0xCE	Î		0xEE	î
0x8F	ZK		0xAF	¯		0xCF	Ï		0xEF	ï
0x90	ZK		0xB0	°		0xD0	Ð		0xF0	ð
0x91	ZK		0xB1	±		0xD1	Ñ		0xF1	ñ
0x92	ZK		0xB2	²		0xD2	Ò		0xF2	ò
0x93	ZK		0xB3	³		0xD3	Ó		0xF3	ó
0x94	ZK		0xB4	´	Ž	0xD4	Ô		0xF4	ô
0x95	ZK		0xB5	µ		0xD5	Õ		0xF5	õ
0x96	ZK		0xB6	¶		0xD6	Ö		0xF6	ö
0x97	ZK		0xB7	·		0xD7	×		0xF7	÷
0x98	ZK		0xB8	¸	ž	0xD8	Ø		0xF8	ø
0x99	ZK		0xB9	¹		0xD9	Ù		0xF9	ù
0x9A	ZK		0xBA	º		0xDA	Ú		0xFA	ú
0x9B	ZK		0xBB	»		0xDB	Û		0xFB	û
0x9C	ZK		0xBC	¼	Œ	0xDC	Ü		0xFC	ü
0x9D	ZK		0xBD	½	œ	0xDD	Ý		0xFD	ý
0x9E	ZK		0xBE	¾	Ÿ	0xDE	Þ		0xFE	þ
0x9F	ZK		0xBF	¿		0xDF	ß		0xFF	ÿ

Gdzie „ZK” oznacza znak kontrolny, a „Znak” oznacza znak wspólny dla obydwu zestawów znaków.

[edytuj] Tablica kodów

Zważywszy na fakt, że 191 znaków kodowanych przez ISO/IEC 8859-1 jest graficzne i zgodne z większością przeglądarek, mogą być wyświetlone w poniższej tabeli. Przez to, że znaki spacji (0x20), spacji niełamliwej (0xA0), miekkiego dywizu (0xAD), nie zostałyby wyświetlone w sposób widoczny, zastosowano skróty ich nazw.

ISO/IEC 8859-1:1998
	x0	x1	x2	x3	x4	x5	x6	x7	x8	x9	xA	xB	xC	xD	xE	xF
0x	Znaki kontrolne
1x	Znaki kontrolne
2x	SP	!	"	#	$	%	&	'	(	)	*	+	,	-	.	/
3x	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	:	;	<	=	>	?
4x	@	A	B	C	D	E	F	G	H	I	J	K	L	M	N	O
5x	P	Q	R	S	T	U	V	W	X	Y	Z	[	\	]	^	_
6x	`	a	b	c	d	e	f	g	h	i	j	k	l	m	n	o
7x	p	q	r	s	t	u	v	w	x	y	z	{	\|	}	~
8x	Nie używane
9x	Nie używane
Ax	NBSP	¡	¢	£	¤	¥	¦	§	¨	©	ª	«	¬	SHY	®	¯
Bx	°	±	²	³	´	µ	¶	·	¸	¹	º	»	¼	½	¾	¿
Cx	À	Á	Â	Ã	Ä	Å	Æ	Ç	È	É	Ê	Ë	Ì	Í	Î	Ï
Dx	Ð	Ñ	Ò	Ó	Ô	Õ	Ö	×	Ø	Ù	Ú	Û	Ü	Ý	Þ	ß
Ex	à	á	â	ã	ä	å	æ	ç	è	é	ê	ë	ì	í	î	ï
Fx	ð	ñ	ò	ó	ô	õ	ö	÷	ø	ù	ú	û	ü	ý	þ	ÿ

Wartości 0x00–0x1F i 0x80–0x9F nie są przydzielone do znaków przez ISO/IEC 8859-1.

ISO 8859-1 został oparty międzynarodowym zestawie znaków używanym przez DEC w popularnym terminalu VT220. Kodowanie to opracowane zostało przez Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Standaryzacji Systemów Informacyjnych i Komunikacyjnych i opublikowane wraz z ISO 8859-2, ISO 8859-3 i ISO 8859-4 jako część specyfikacji ECMA-94.

[edytuj] Mapowanie na Unicode

Poniższa tabela przedstawia miejsca znaków z ISO 8859-1 w Unicode.

ISO/IEC 8859-1:1998
Hex	Znak	Unicode	Hex	Znak	Unicode	Hex	Znak	Unicode	Hex	Znak	Unicode
0x80	ZK	U+0080	0xA0	NBSP	U+00A0	0xC0	À	U+00C0	0xE0	à	U+00E0
0x81	ZK	U+0081	0xA1	¡	U+00A1	0xC1	Á	U+00C1	0xE1	á	U+00E1
0x82	ZK	U+0082	0xA2	¢	U+00A2	0xC2	Â	U+00C2	0xE2	â	U+00E2
0x83	ZK	U+0083	0xA3	£	U+00A3	0xC3	Ã	U+00C3	0xE3	ã	U+00E3
0x84	ZK	U+0084	0xA4	¤	U+00A4	0xC4	Ä	U+00C4	0xE4	ä	U+00E4
0x85	ZK	U+0085	0xA5	¥	U+00A5	0xC5	Å	U+00C5	0xE5	å	U+00E5
0x86	ZK	U+0086	0xA6	¦	U+00A6	0xC6	Æ	U+00C6	0xE6	æ	U+00E6
0x87	ZK	U+0087	0xA7	§	U+00A7	0xC7	Ç	U+00C7	0xE7	ç	U+00E7
0x88	ZK	U+0088	0xA8	¨	U+00A8	0xC8	È	U+00C8	0xE8	è	U+00E8
0x89	ZK	U+0089	0xA9	©	U+00A9	0xC9	É	U+00C9	0xE9	é	U+00E9
0x8A	ZK	U+008A	0xAA	ª	U+00AA	0xCA	Ê	U+00CA	0xEA	ê	U+00EA
0x8B	ZK	U+008B	0xAB	«	U+00AB	0xCB	Ë	U+00CB	0xEB	ë	U+00EB
0x8C	ZK	U+008C	0xAC	¬	U+00AC	0xCC	Ì	U+00CC	0xEC	ì	U+00EC
0x8D	ZK	U+008D	0xAD	SHY	U+00AD	0xCD	Í	U+00CD	0xED	í	U+00ED
0x8E	ZK	U+008E	0xAE	®	U+00AE	0xCE	Î	U+00CE	0xEE	î	U+00EE
0x8F	ZK	U+008F	0xAF	¯	U+00AF	0xCF	Ï	U+00CF	0xEF	ï	U+00EF
0x90	ZK	U+0090	0xB0	°	U+00B0	0xD0	Ð	U+00D0	0xF0	ð	U+00F0
0x91	ZK	U+0091	0xB1	±	U+00B1	0xD1	Ñ	U+00D1	0xF1	ñ	U+00F1
0x92	ZK	U+0092	0xB2	²	U+00B2	0xD2	Ò	U+00D2	0xF2	ò	U+00F2
0x93	ZK	U+0093	0xB3	³	U+00B3	0xD3	Ó	U+00D3	0xF3	ó	U+00F3
0x94	ZK	U+0094	0xB4	´	U+00B4	0xD4	Ô	U+00D4	0xF4	ô	U+00F4
0x95	ZK	U+0095	0xB5	µ	U+00B5	0xD5	Õ	U+00D5	0xF5	õ	U+00F5
0x96	ZK	U+0096	0xB6	¶	U+00B6	0xD6	Ö	U+00D6	0xF6	ö	U+00F6
0x97	ZK	U+0097	0xB7	·	U+00B7	0xD7	×	U+00D7	0xF7	÷	U+00F7
0x98	ZK	U+0098	0xB8	¸	U+00B8	0xD8	Ø	U+00D8	0xF8	ø	U+00F8
0x99	ZK	U+0099	0xB9	¹	U+00B9	0xD9	Ù	U+00D9	0xF9	ù	U+00F9
0x9A	ZK	U+009A	0xBA	º	U+00BA	0xDA	Ú	U+00DA	0xFA	ú	U+00FA
0x9B	ZK	U+009B	0xBB	»	U+00BB	0xDB	Û	U+00DB	0xFB	û	U+00FB
0x9C	ZK	U+009C	0xBC	¼	U+00BC	0xDC	Ü	U+00DC	0xFC	ü	U+00FC
0x9D	ZK	U+009D	0xBD	½	U+00BD	0xDD	Ý	U+00DD	0xFD	ý	U+00FD
0x9E	ZK	U+009E	0xBE	¾	U+00BE	0xDE	Þ	U+00DE	0xFE	þ	U+00FE
0x9F	ZK	U+009F	0xBF	¿	U+00BF	0xDF	ß	U+00DF	0xFF	ÿ	U+00FF