Generałowie polscy w niewoli
Z Wikipedii
W okresie II Rzeczypospolitej przez szeregi Wojska Polskiego przeszło 540 generałów.
Generałowie w służbie czynnej:
|
|
|
|
|
|
w sł. czynnej | w rezerwie | w st. spoczynku | |
|
|
|
|
|
|
98 | 7 | 62 | |
|
|
|
|
|
|
93 | |||
|
|
|
|
|
|
95 | |||
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
30 | |||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
97 |
We wrześniu 1939 w Wojsku Polskim pełniło służbę czynną 97 generałów różnych stopni w tm 3 kontradmirałów. W ramach mobilizacji powołano do czynnej służby kilkudziesięciu generałów, będących w rezerwie lub w stanie spoczynku.
Spis treści |
[edytuj] Polegli we wrześniu 1939
W trakcie działań wojennych we wrześniu 1939 poległo na polu chwały 5 generałów służby czynnej - czterech w walce z Niemcami, piąty został rozstrzelany przez NKWD. Podczas obrony Warszawy zmarł z ran jeden generał w stanie spoczynku.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Mikołaj Bołtuć | d. GO "Wschód" | poległ pod Łomiankami, 22 września 1939 |
| Stanisław Grzmot-Skotnicki | d. GO "Czersk" | zmarł z ran pod Tułowicami, 19 września 1939 |
| Józef Kustroń | d. 21 DPG | poległ pod Oleszycami, 15 września 1939 |
| Józef Olszyna-Wilczyński | d. DOK III Grodno | zastrzelony przez NKWD w Sopoćkinach, 22 września 1939 |
| Franciszek Wład | d. 14 DP | poległ pod Iłowem, 17 września 1939 |
| Stanisław Rawicz-Dziewulski | w st. spocz., obrońca Warszawy | zmarł z ran w Warszawie, 18 września 1939 |
[edytuj] W niewoli niemieckiej
Po zakończeniu działań wojennych we wrześniu 1939 w niewoli niemieckiej znalazło się 33 generałów i 1 kontradmirał.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Oflag *) |
| Roman Abraham | VII A Murnau | |
| Władysław Bończa-Uzdowski | VII A Murnau | |
| Władysław Bortnowski | d. Armii "Pomorze" | VII A Murnau |
| Leopold Cehak | d. 30 DP | VII A Murnau |
| Jan Chmurowicz | II C Woldenberg | |
| Walerian Czuma | d. obrony Warszawy | VI B Dössel |
| Franciszek Dindorf-Ankowicz | VII A Murnau | |
| Juliusz Drapella | d. 27 DP | VII A Murnau |
| Janusz Gąsiorowski | VII A Murnau | |
| Jan Jagmin-Sadowski | VII A Murnau | |
| Ludwik Kmicic-Skrzyński | II B Gross-Born | |
| Edmund Knoll-Kownacki | d. GO "Koło" | VII A Murnau |
| Wincenty Kowalski | VII A Murnau | |
| Jan Kruszewski | VII A Murnau | |
| Tadeusz Kutrzeba | d. Armia "Poznań" | VII A Murnau |
| Józef Kwaciszewski | VII A Murnau | |
| Stanisław Małachowski | VII A Murnau | |
| Bernard Mond | VI B Dössel | |
| Zygmunt Piasecki | VII A Murnau | |
| Wacław Piekarski | VII A Murnau | |
| Tadeusz Piskor | d. Armii "Lublin" | VI B Dössel |
| Zygmunt Podhorski | VII A Murnau | |
| Emil Przedrzymirski-Krukowicz | d. Armii "Modlin" | VII A Murnau |
| Zdzisław Przyjałkowski | VII A Murnau | |
| Juliusz Rómmel | d. Armia "Łódź" | VII A Murnau |
| Antoni Szylling | d. Armii "Kraków" | VII A Murnau |
| Stanisław Taczak | VII A Murnau | |
| Wiktor Thommée | VI B Dössel | |
| Józef Unrug | d. obrony wybrzeża | VII A Murnau |
Jeden z generałów wykorzystując niemiecko brzmiące nazwisko podpisał volkslistę i został zwolniony z niewoli. Po powrocie do kraju włączył się do walki z Niemcami w szeregach Armii Krajowej
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Oflag *) |
| Brunon Olbrycht | d. 39 DP | VIII E Johannisbrunn |
[edytuj] Zmarli w niewoli niemieckiej
Od ran wojennych lub w wyniku choroby w Oflagach zmarło 4 generałów.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Oflag *) | Miejsce i data śmierci |
| Franciszek Alter | d. 25 DP | VII A Murnau | szpital Garmisch-Partenkirchen, 23 stycznia 1945 |
| Franciszek Kleeberg | d. SGO "Polesie" | IV B Königstein | szpital Weisser Hirsch, 5 kwietnia 1941 |
| Czesław Młot-Fijałkowski | d. SGO "Narew" | VII A Murnau | Murnau, 17 kwietnia 1944 |
| Juliusz Zulauf | d. 5 DP | VII A Murnau | Murnau, 21 maja 1943 |
*) Generałowie tak jak inni jeńcy wojenni przechodzili przez szerego obozów jenieckich. W tabelach podano nazwę ostatniego oflagu w którym przebywał dany generał w momencie zwolnienia, wyzwolenia lub śmierci.
[edytuj] Zmarli i zamordowani w obozach koncentracyjnych
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Bolesław Roja | w stanie spoczynku (?) | KL Sachsenhausen, 27 maja 1940 |
| płk/gen. Stefan Rowecki "Grot" | dowódca Armii Krajowej | KL Sachsenhausen, sierpień 1944 |
| Mieczysław Ryś-Trojanowski | dowódca DOK nr I, internowany na Węgrzech, przekazany Niemcom w 1941 | KL Mauthausen, 4 kwietnia 1945 |
[edytuj] Internowani w 1939 w Rumunii
17 września Polskę opuścili prezydent RP, premier z całym rządem i Naczelny Wódz ze sztabem. Granicę rumuńską przekroczyło także wiele oddziałów wraz ze swoimi dowódcami. Ignacy Mościcki został internowany w Bicaz, Edward Rydz-Śmigły przewieziony został do Craiovej, natomiast wysocy rangą oficerowie i urzędnicy od 3 października przetrzymywani byli w Baile-Herculane W grupie tej znalazło się także 24 generałów. Mimo internowania wielu z nich udało się uciec.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Data i kierunek ucieczki | Przydział służbowy |
| marsz. Edward Rydz-Śmigły | Naczelny Wódz | 10 grudnia 1940 - Węgry, Słowacja, Polska | szer. członek ZWZ |
| Wacław Stachiewicz | szef sztabu Naczelnego Wodza | styczeń 1940 - Jugosławia, Algieria, Wielka Brytania | bez przydziału |
| Felicjan Sławoj Składkowski | premier rządu RP | lipiec 1940 - Turcja, Palestyna | 1943-1945 - szef służb sanitarnych |
| Tadeusz Kasprzycki | minister spraw wojskowych | ? | ? |
| Janusz Głuchowski | I wiceminister Spraw Wojskowych | Baile Herculene następnie Palestyna od marca 1941 Anglia | od października 1941 d. Brygady Szkolnej w Szkocji od września 1943 d. Jednostek Wojska w Wielkiej Brytanii (JWWB) |
| Mieczysław Maciejowski | II wiceminister Spraw Wojskowych | Rumunia, internowany w Baile Herculane, zm. 17 maja 1940 | |
| Rudolf Dreszer | d. GO w Armii "Prusy" | przez Rumunię do Francji | d. 4 DP, od 1941 bez przydziału |
| Kazimierz Fabrycy | d. Armii "Karpaty" | ? - Palestyna | bez przydziału |
| Jan Jur-Gorzechowski | w stanie spoczynku | Ploeszti, grudzień 1940 - Bliski Wschód - Palestyna. | bez przydziału - dd kwietnia 1943 do 1947 roku za zgodą władz polskich, a na zlecenie władz brytyjskich organizował i kierował szkoleniem służb porządkowych w Palestynie |
| Stanisław Kwaśniewski | inspektor etapów | ? | ? |
| Tadeusz Malinowski | przedstawiciel Naczelnego Wodza przy premierze | ? | ? |
| Karol Masny | szef intendentury | ? | ? |
| Stanisław Kostka Miller | naczelny dowódca artylerii | ? | ? |
| Józef Zając | naczelny dowódca lotnictwa i OPL | ? | ? |
31 stycznia 1941 wbrew konwencjom międzynarodowym - lecz pod naciskiem niemieckim - Rumuni przekazali Niemcom pozostałych w obozach polskich żołnierzy i oficerów. Wśród nich znalazło się 11 generałów, których przetrzymywano początkowo w Dorsten, a później w Dössel.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy |
| Leon Berbecki | |
| Mieczysław Dąbkowski | naczelny dowódca saperów |
| Stanisław Kozicki | |
| Henryk Krok-Paszkowski | |
| Mieczysław Mackiewicz | |
| Teofil Maresch | szef wymiaru sprawiedliwości |
| Stefan Pasławski | |
| Stanisław Skwarczyński | d. GO "Wyszków" |
| Stefan Strzemieński | |
| Aleksander Szychowski | |
| Mikołaj Waraksiewicz |
[edytuj] Generałowie Powstania Warszawskiego
Po upadku powstania warszawskiego do niewoli niemieckiej dostało się 7 polskich generałów. Początkowo przebywali w Oflagu 73 Nürnberg-Langwasser, a następnie w Colditz.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy we wrześniu 1939 | Przydział służbowy w AK |
| płk. (gen.) Tadeusz Komorowski "Bór" | d. osłony środkowej Wisły | d. AK |
| płk (gen.) Antoni Chruściel "Monter" | d. 82 pp | d. Warszawski Korpus AK |
| płk (gen.) Tadeusz Pełczyński "Grzegorz" | d. piech. dyw. 19 DP | za-ca d-cy AK |
| płk (gen.) Albin Skroczyński "Łaszcz" | w Armii "Pomorze" | d. Obszar Warszawski AK |
| płk (gen.) (?) Kazimierz Sawicki "Sawa" | ? | ? |
| płk (gen.) (?) Janusz Bokszczanin "Sęk" | d. 10 psk | Wydział Broni Szybkich AK |
| Tadeusz Kossakowski | przy sztabie Naczelnego Wodza | bez przydziału |
Pod koniec wojny w niewoli niemieckiej znajdowało się 46 polskich generałów.
[edytuj] W niewoli sowieckiej
Po zakończeniu działań wojennych we wrześniu 1939 w niewoli sowieckiej znalazło się 18 generałów i 1 kontradmirał. Tylko sześciu z nich opuściło w 1942 Związek Radziecki w szeregach Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR:
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Miejsce więzienia | Przydział służbowy |
| Władysław Anders | d. Nowogródzkiej BK | Lwów, Moskwa | d. Armia Polska na Wschodzie; II Korpus Polski |
| Mieczysław Boruta-Spiechowicz | GO "Bielsko" | aresztowany przez NKWD 13/14 grudnia 1939 więz. Stanisławów, Łubianka (Moskwa) | d. 5 DP w Armii Andersa |
| Czesław Jarnuszkiewicz | kom. PWiWF | Starobielsk, Łubianka (Moskwa) | bez przydziału - Palestyna |
| Wacław Przeździecki | w st. sp., org. formacje rezerwowe | internowany na Litwie, Kozielsk, Łubianka (Moskwa), Griazowiec | bez przydziału - Palestyna |
| Michał Tokarzewski-Karaszewicz | d. GO w Armii "Pomorze" | areszt. prze NKWD we Lwowie w marcu 1940 | za-ca d-cy APnW; d. org. w Egipcie III Korpusu Polskiego |
| Jerzy Wołkowicki | w stanie spoczynku (?) | Kozielsk, Juchnów, Griazowiec | bez przydział - Londyn |
[edytuj] Zamordowani w niewoli sowieckiej
NKWD zamordowało 15 generałów wziętych do niewoli w toku działań wojennych:
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | okoliczności, miejsce i data śmierci |
| Leon Billewicz | w stanie spoczynku | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Bronisław Bohatyrewicz | w stanie spoczynku | jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| Xawery Czernicki (kontradmirał) | dowództwo Marynarki Wojennej | jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| Stanisław Haller | w stanie spoczynku | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Władysław Jędrzejewski | w stanie spoczynku; zorganizował Straż Obywatelską we Lwowie | aresztowany w październiku 1939 przez NKWD; rozstrzelany lub zmarł w wiezieniu, marzec 1940 |
| Aleksander Kowalewski | w stanie spoczynku (?) | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Henryk Minkiewicz | w stanie spoczynku | jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| Kazimierz Orlik-Łukoski | d. 11 DP, GO "Jasło" | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Konstanty Plisowski | w st. sp., d. twierdzy Brześć | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Rudolf Prich | d. obrony obszaru Lwowa | areszt. przez NKWD, zmarł w więzieniu we Lwowie, 1940 |
| Franciszek Sikorski | w st. sp., d. obrony Lwowa | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Leonard Skierski | w stanie spoczynku | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Piotr Skuratowicz | d. GO "Dubno" | jeniec Starobielska, zamordowany w Charkowie, kwiecień 1940 |
| Mieczysław Smorawiński | d. DOK II Lublin | jeniec Kozielska, zamordowany w Katyniu, kwiecień 1940 |
| płk (gen.) Stefan Kossecki | d. 18 DP (awans pośm. z 1964 r.) | zamordowany w 1939. Według jednej wersji utopiony na statku z jeńcami. Według innej zastrzelony po aresztowaniu na dworcu kolejowym. |
[edytuj] Aresztowani po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski w 1944
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Przydział służbowy w AK | losy po aresztowaniu | |
| płk (gen.) Ludwik Bittner "Halka" | SGO "Polesie" | d. 9 DP AK | sierpień 1944 - Majdanek, Rembertów, Charków, Diagiliewo - 1947 | |
| płk (gen.) Leopold Okulicki "Niedźwiadek" | sztab Naczelnego Wodza | dowódca AK | 19 stycznia 1945 - Moskwa - zamordowany 24 grudnia 1946 w więzieniu | w 1941 aresztowany przez NKWD we Lwowie, zwolniony, powrócił przez Londyn do kraju |
| płk (gen.) Aleksander Krzyżanowski "Wilk" | ? | dowódca AK w Wilnie | 1944 - wywieziony w głąb ZSRR, aresztowany przez UB - zm. 29 września 1951 w więzieniu |
[edytuj] Internowani w Szwajcarii
2 Dywizja Strzelców Pieszych walczyła w czerwcu 1940 w południowo-wschodniej Francji. 20 czerwca przekroczyła granicę Szwajcarii.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy we wrześniu | Po zakończeniu działań |
| płk (gen.) Bronisław Prugar-Ketling | d. 11 KDP | d. 2 DSP we Francji |
[edytuj] Losy generałów września 1939
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Po zakończeniu działań | |
| Karol Bogucki | ??? | ||
| Stanisław Burhardt-Bukacki | w 1939 d. Polskiej Misji Wojskowej we Francji | ||
| Stefan Dąb-Biernacki | d. Armii "Prusy" | przedostał się na Zachód, odsunięty od stanowisk | |
| Mieczysław Dąbkowski | dowódca saperów i fortyfikacji Naczelnego Wodza | internowany w Rumunii i do 1945 roku przebywał w niewoli niemieckiej. Po wyzwoleniu osiadł we Francji, zm. 12.02.1946r. | |
| Władysław Kalkus | 19 marca 1939 roku, a cztery dni później na stanowisko Dowódcy Lotnictwa w czasie pokoju został mianowany gen. bryg. pil. Władysław Kalkus natomiast Naczelnym Dowódcą Lotnictwa i Obrony Przeciwlotniczej na wypadek wojny został gen. bryg. Józef Zając. Dowódcami Polskich Sił Powietrznych byli: gen. pil. Władysław Kalkus (od maja do lipca 1940 r.), gen. pil. Stanisław Ujejski (od lipca 1940 do sierpnia 1943 r.), gen. pil. Maciej lżycki (od września 1943 do kwietnia 1947 r.). | ||
| Marian Kukiel | w stanie spoczynku | przedostał się do Francji | zastępca ministra spraw wojskowych; w Anglii dowódca I Korpusu Polskiego i od 1942 Minister Obrony Narodowej |
| Władysław Langner | d. obrony Lwowa | ||
| Gustaw Łowczowski | |||
| Juliusz Tarnawa-Malczewski | |||
| Aleksander Narbut-Łuczyński | |||
| Wilhelm Orlik-Rueckemann | |||
| Gustaw Paszkiewicz | |||
| Henryk Krok-Paszkowski | |||
| Bolesław Popowicz | gen. od 1927 | ||
| Mikołaj Prus-Więckowski | ???? | ||
| Jan Romer | |||
| Klemens Rudnicki | |||
| Mieczysław Ryś-Trojanowski | |||
| Kazimierz Sawicki | |||
| Wacław Scewola-Wieczorkiewicz | |||
| Władysław Sikorski | |||
| Kazimierz Schally | |||
| Stanisław Skwarczyński | |||
| Felicjan Sławoj Składkowski | |||
| Aleksander Szychowski | |||
| Marian Smoleński | |||
| Kazimierz Sosnkowski | |||
| Wacław Stachiewicz | |||
| Kazimierz Strzemię-Marczyński | |||
| Władysław Szyszko-Bohusz | |||
| Stanisław Świtalski | |||
| Stanisław Tatar | |||
| Marian Turkowski | |||
| Józef Werobej | |||
| Józef Wiatr | |||
| Bolesław Wieniawa-Długoszowski | |||
| Kazimierz Wiśniowski | |||
| Mariusz Zaruski | |||
| Ferdynand Zarzycki | |||
| Karol Ziemski | |||
| Marian Żegota-Januszajtis | |||
| Eugeniusz Żongołłowicz |
[edytuj] Wrześniowi pułkownicy - awansowani do stopnia generalskiego
W obozach zagłady w Katyniu i innych miejscach w latach wojny 1939-1945 zginęło 38 generałów i 1 kontradmirał. 37 przedostało się przez granicę, wstępując do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Tak podczas wojny, jak i po wojnie niektórzy wyżsi oficerowie otrzymali stopnie generalskie od prezydenta RP Władysława Raczkiewicza na emigracji. Ostatnie awanse noszą datę - 1964 r. z nadania Naczelnego Wodza na Uchodźstwie.
| Imię i nazwisko | Przydział służbowy | Po zakończeniu działań |
| Adam Brzechwa-Ajdukiewicz | płk / gen. z 1964 pośmiertnie | |
| Stanisław Dąbek | płk / gen. z 1964 | |
| Konstanty Drucki-Lubecki | płk / gen. z 1964 | |
| Kazimierz Dworak | płk / gen. z 1945 | |
| Leopold Engel-Ragis | płk / gen. ???? | |
| Adam Epler | płk / gen. z 1991 | |
| August Fieldorf | płk / gen. z 1944 | |
| Julian Filipowicz | płk / gen. z 1942 | |
| Józef Giza | płk / gen. z 1944 | |
| Kazimierz Glabisz | płk / gen. z 1945 | |
| Jan Karcz | płk / gen. z 1969 | |
| Tadeusz Klimecki | płk / gen. z 1940 | |
| Alojzy Wir-Konas | płk / gen. pośmiertnie ?? / więzień Starobielska | rozstrzelany w Katyniu |
| Stanisław Kopański | płk / gen. z 1940 | |
| Stefan Kossecki | płk / gen. z 1964 | |
| Wilhelm Liszka-Lawicz | płk / gen. z 1966 | |
| Stanisław Maczek | płk / gen. z 1945 | |
| Izydor Modelski | płk / gen. z 1940 | |
| Stefan Mossor | płk / gen. z 1945 | |
| Roman Odzierzyński | płk / gen. z 1943 | |
| Leopold Okulicki | płk / gen. z 1944 | |
| Michał Ostrowski | płk / | |
| Ignacy Oziewicz | płk / do 1943 w NSZ | |
| Władysław Powierza | płk / gen. z 1964 | |
| Bronisław Rakowski | płk / gen. z 1941 | |
| Stanisław Skalski | por / gen. z 1988 | |
| Stanisław Sosabowski | płk / gen. z 1944 | |
| Nikodem Sulik | płk / gen. z 1944 | |
| Antoni Szymański | płk / gen. z 1964 | |
| Bolesław Szarecki | płk / gen.z 1941 |
