Alfred Hitchcock
Z Wikipedii
| Alfred Joseph Hitchcock | |
 Alfred Hitchcock w 1956 |
|
| Urodzony | 13 sierpnia 1899 Londyn, Wielka Brytania |
| Zmarł | 29 kwietnia, 1980 Los Angeles, USA |
Alfred Joseph Hitchcock (ur. 13 sierpnia 1899 w Londynie, zm. 29 kwietnia 1980 w Los Angeles) – brytyjski reżyser i producent filmowy.
Początkowo Hitchcock studiował inżynierię i interesował się projektowaniem. Później, zaintrygowany fotografią, wciągnął się w środowisko filmowe w Londynie w roku 1920. Zajmował się wtedy projektowaniem napisów tytułowych do niemych filmów. W roku 1925 nieomal przez przypadek został reżyserem filmowym.
Jako utalentowany człowiek, działający w nowatorskiej dziedzinie, która miała duży potencjał, szybko zyskał powodzenie. Jego pierwszym ważnym filmem był „Lokator” (The Lodger), który ukazał się w 1926 roku. W filmie tym piękna blondynka zostaje zamordowana, a podejrzenie pada na nowego lokatora z pobliskiego mieszkania. Jest on, jak się okazuje, niewinny.
Filmy Alfreda Hitchcocka często przedstawiają niewinnych ludzi wplątanych w wir niezależnych od nich, niezrozumiałych wydarzeń. Ludzie ci czasami mają na sumieniu drobne, nie związane ze sprawą przewinienia. Filmy Hitchcocka w znacznym stopniu oparte są na poczuciu strachu i pobudzonej wyobraźni, znane są także z charakterystycznego typu humoru.
W filmie „Na równi pochyłej” (z roku 1927) bohaterem jest inny niewinny człowiek, oskarżony o kradzież w szkole i w efekcie tego wyrzucony z własnego domu. Mężczyzna ten ma później romans ze starszą kobietą. W jednej ze scen postarzała twarz jego kochanki skonfrontowana jest z konduktem żałobnym niosącym trumnę ulicą obok. W swych późniejszych filmach Hitchcock łączy seksualną zmysłowość z tematem śmierci.
David Selznick starał się sprowadzić Hitchcocka do Hollywood. Hitchcock zaczął robić filmy w Ameryce, poczynając od „Rebeki” z roku 1940 i pracował tam już przez resztę swojego życia. W filmie tym młoda żona musi się zmagać z dziedzictwem, jakie pozostawiła nieżyjąca pierwsza żona. W amerykańskiej twórczości nadal jest obecny charakterystyczny typ humoru, ale znakiem rozpoznawczym Hitchcocka staje się suspens (utrzymywanie widza w stałym napięciu), ponieważ taka technika bardziej przemawiała do amerykańskiej publiczności.
Alfred Hitchcock często zamieniał widzów swoich filmów w podglądaczy, powodując zamazywanie granicy między poczuciem winy i niewinności. Od czasu do czasu wyrażał to bezpośrednio. W „Oknie na podwórze” (Rear Window) L. B. Jeffries (którego gra James Stewart) podgląda przez większość filmu pewnego człowieka. Lars Thorwald (którego gra Raymond Burr), stając z nim w końcu twarzą w twarz, pyta „Czego ode mnie chcesz?”. Burr mógłby o to samo zapytać publiczność...
Film „Okno na podwórze” był wyzwaniem w sensie technicznym, które Hitchcock sobie postawił – został nakręcony w całości z jednego miejsca, a mimo to doskonale potrafi trzymać w napięciu. Powszechnie uważa się, że film ten nakręcono z jednego ujęcia, lub że został zmontowany bez cięć, albo z minimalną ich liczbą. Żadne z tych przypuszczeń nie jest prawdziwe. Film został nakręcony z 10-minutowych ujęć, kilka zmontowań jest widoczne, reszta została ukryta poprzez wypełnienie całego ekranu danym obiektem. Hitchcock używa tego miejsca do zrobienia cięcia i zaczyna następne ujęcie od tego samego miejsca, z którego kamera lub obiekt zaczyna się poruszać.
W dzieciństwie Hitchcock był samotnym, otyłym chłopcem z bujną wyobraźnią. Jako katolik składał co wieczór „spowiedź” z całego dnia swojej matce. Pewnego dnia, będąc już osobą dorosłą i podróżując po Szwajcarii, Hitchcock wyjrzał przez okno i powiedział przyjacielowi – „To najstraszniejszy widok jaki kiedykolwiek widziałem”. Przerażony przyjaciel spojrzał i zobaczył tylko księdza otaczającego ramieniem młodego chłopca. Hitchcock wychylił się z okna samochodu i krzyknął: „Uciekaj chłopcze! Ratuj się!”
Dopiero będąc 20-latkiem, już jako uznany reżyser, Hitchcock wypił po raz pierwszy alkohol i wybrał się na randkę. Niektóre jego filmy pokazują mężczyzn, którzy pragną wyzwolić się z przemożnego wpływu ich matek. W filmie "Północ, północny zachód" (North by Northwest) Roger O. Thornhill grany przez Cary Granta jest wyśmiewany przez matkę z powodu utrzymywania, że jest prześladowany przez jakichś podejrzanych morderców. W filmie „Ptaki” (The Birds) bohater grany przez Roda Taylora stara się wyzwolić od dominującej matki, a jego świat jest atakowany przez opętane ptaki. Zabójca z filmu „Szał” (Frenzy) mieszka w domu ze swoją matką. Oczywiście najbardziej znany jest wątek uzależnienia Normana Batesa od matki z filmu „Psychoza”.
Bohaterki filmów Hitchcocka to pozornie spokojne blondynki, które początkowo wydają się zachowywać właściwie, ale pod wpływem emocji lub sytuacji reagują zdecydowanie instynktownie, czasem wstępując na drogę przestępstwa. Jak już wspomniano, słynną ofiarą morderstwa w filmie „Lokator” była blondynka. W filmie „39 kroków” gwiazda filmowa Madeleine Carroll zostaje zakuta w kajdanki. Z kolei w filmie Marnie, wspaniała blond kobieta Tippi Hedren okazuje się kleptomanką. W To Catch a Thief piękna blondynka – Grace Kelly gra rolę pięknej milionerki zakochanej we włamywaczu. Zaintrygowana wydarzeniami z życia Thorwalda, Lisa włamuje się do jego mieszkania. W słynnym filmie „Psychoza” Janet Leigh po zrabowaniu 40 tysięcy dolarów ginie z rąk Normana Batesa (Anthony Perkins), którego osobowością zawładnęła chorobliwie zazdrosna matka. Albo, jak to wyraził sam Norman w filmie: „My mother is – what's the phrase? – she isn't really herself today.”
Hitchcock uważał, że centralna rola aktorów w filmie jest pozostałością z tradycji teatralnej. Stał się pionierem wykorzystania ruchu i ustawienia kamery, oraz montażu w celu poszerzania możliwości sztuki filmowej.
Zasługą Hitchcocka było zdecydowane wprowadzenie prymatu suspensu nad tradycyjnymi zwrotami akcji. W innych filmach reżyserzy atakują widza dramatycznymi zwrotami akcji, natomiast Hitchcock pokazuje widowni to, czego bohaterowie jeszcze nie wiedzą i następnie w sposób mistrzowski buduje napięcie wokół wydarzeń prowadzących postaci filmu do odkrycia, co się wydarzyło i dlaczego.
Hitchcock był dumny ze swojej umiejętności potęgowania napięcia. Pewnego razu, na lotnisku we Francji, podejrzliwy celnik oglądając paszport Hitchcocka, w którym zapisano jako zawód – producent, zapytał zaczepnie: „A cóż też Pan produkuje?”. „Strach” – odpowiedział reżyser.
Hitchcock uwielbiał jedzenie. Jedno z jego niezrealizowanych zamierzeń filmowych, to sfilmowanie całego dnia z życia miasta poprzez pryzmat kulinarny – jak pożywienie jest sprowadzane, przyrządzane i spożywane, a potem jak to, co z niego zostaje, ląduje w ściekach. Jeden z filmów Hitchcocka był osadzony w części Londynu, gdzie handlowało się żywnością. Zabójca i jedna z jego ofiar znaleźli się w pewnej części filmu w ciężarówce przewożącej worki ziemniaków.
Kiedyś pod koniec przyjęcia, gdzie słabo karmili, przyjmująca go obiadem dama powiedziała: „Mam szczerą nadzieję, że wkrótce spotkamy się na następnym obiedzie”. Na co Hitchcock odpowiedział: „Ależ oczywiście. Może już za chwilę.”
Wątki osobiste są w największym stopniu obecne w filmach Notorious i „Zawrót głowy” – oba dotyczą chorobliwej obsesji mężczyzn, którzy chcą kierować kobietami.
"Zawrót głowy" bardziej bezpośrednio i szczegółowo dotyka zainteresowania Hitchcocka relacją między seksem i śmiercią. Bohaterka grana przez Kim Novak jest bardzo ponętną blondynką i choć mężczyzna grany przez Jimmy Stewarta wie, że jest ona współwinną morderstwa, to zakochuje się w niej. Ona odwzajemnia jego miłość. W dalszej części filmu odczuwa on zaciętą potrzebę kierowania zachowaniami swej kochanki.
Chociaż scenarzyści współpracujący z Hitchcockiem przyczyniali się do urzeczywistniania jego pomysłów na ekranie, to jednak rzadko byli przez niego właściwie doceniani. Wielu utalentowanych twórców, włączając Raymonda Chandlera, nie bardzo mogło poczuć się jako równorzędni Hitchcockowi.
Kiedyś Hitchcock powiedział: „Pisarz i ja planujemy cały scenariusz w najdrobniejszych szczegółach i kiedy jest gotowy, pozostaje tylko nakręcić film. Ale dopiero w studiu filmowym zaczyna się okres podejmowania trudnych decyzji. Tak naprawdę, to tylko pisarz ma łatwość w kształtowaniu postaci, ponieważ nie musi się użerać z aktorami i tą całą resztą.” Hitchcock często krytykował swoich aktorów i aktorki, np. spostponował rolę Kim Novak w „Zawrocie głowy”, a także (co przeszło do historii) stwierdził, że aktorów trzeba traktować jak bydło.
W większości filmów przez niego stworzonych, na krótką chwilę pojawiał się także on sam – wsiadający do autobusu, jako przechodzień przed sklepem, osoba przechodząca przez podwórko, czy w reklamie prasowej. Wyszukiwanie tych scen jest popularną rozrywką. Na ten temat powstają książki i liczne strony internetowe.
Alfred Hitchcock nie był ceniony przez krytyków filmowych za swego życia. Oprócz „Rebeki” żaden z jego filmów nie zdobył Oscara za najlepszy film. Jako producent Hitchcock otrzymał jedną nominację do Oskara za najlepszy film ("Podejrzenie"). Uzyskał 5 nominacji w kategorii najlepszy reżyser: „Rebeka”, „Łódź ratunkowa”, Spellbound, „Okno na podwórze” i „Psychoza”. Ale jedyną statuetką Oscara, którą rzeczywiście otrzymał, była nagroda Irving G. Thalberga w 1968 roku.
[edytuj] Filmy Alfreda Hitchcocka
- Filmy nieme
- Number 13 (1922) – film nieukończony
- Always Tell Your Wife (1923) – zachowały się tylko dwa akty
- Ogród rozkoszy (The Pleasure Garden) (1925)
- Orzeł górski (The Mountain Eagle) (1926)
- Łatwa cnota (Easy Virtue) (1927)
- Lokator (The Lodger, 1926) – pierwszy ważny film Hitchcocka
- Na równi pochyłej (Downhill, 1927)
- Ring (The Ring) (1927)
- Szampan (Champagne) (1928)
- Żona farmera (The Farmer's Wife) (1928)
- Szantaż (Blackmail, 1929)
- Filmy dźwiękowe
- Szantaż (Blackmail, 1929)
- The Manxman (1929)
- Mary (1930)
- Juno and the Paycock (1930)
- Elstree Calling (1930)
- Morderstwo (Murder!) (1930)
- An Elastic Affair (1930)
- The Skin Game (1931)
- Numer siedemnaście (Number seventeen, 1932)
- Bogaci i dziwni (Rich and Strange) (1932)
- Waltzes from Vienna (1933)
- Człowiek, który wiedział za dużo (The Man Who Knew Too Much, 1934)
- 39 kroków (The 39 Steps, 1935)
- Sabotaż (Sabotage, 1936)
- Tajny agent (Secret Agent) (1936)
- Młody i niewinny (Young and Innocent, 1937)
- Starsza pani znika (The Lady Vanishes) (1938)
- Oberża Jamajka (Jamaica Inn) (1939)
- The House Across the Bay (1940)
- Rebeka (Rebecca, 1940)
- Zagraniczny korespondent (Foreign Correspondent, 1940)
- Pan i Pani Smith (Mr. & Mrs. Smith) (1941)
- Podejrzenie (Suspicion, 1941)
- Sabotażysta (Saboteur) (1942)
- Łódź ratunkowa (Lifeboat, 1943)
- W cieniu podejrzenia (Shadow of a Doubt, 1943)
- Malgaska przygoda (Aventure Malgache, 1944) – krótki film propagandowy
- Bon Voyage (1944) – krótki film propagandowy
- Malgaska przygoda (Aventure Malgache, 1944)
- Watchtower Over Tomorrow (krótki film propagandowy) (1945)
- Urzeczona (Spellbound) (1945)
- Osławiona (Notorious, 1946)
- Akt oskarżenia (The Paradine Case) (1947)
- Sznur (Rope, 1948)
- Pod znakiem Koziorożca (Under Capricorn) (1949)
- Trema (Stage Fright) (1950)
- Nieznajomi z pociągu (Strangers on a Train, 1951)
- Wyznaję (I Confess) (1953)
- Okno na podwórze (Rear Window, 1954)
- M jak morderstwo (Dial M for Murder, 1954)
- Kłopoty z Harrym (Trouble with Harry) (1955)
- Złodziej w hotelu (To Catch a Thief) (1955)
- Człowiek, który wiedział za dużo (The Man who Knew Too Much, remake filmu z 1934 roku, 1956)
- Niewłaściwy człowiek (The Wrong Man) (1956)
- Zawrót głowy (Vertigo, 1958)
- Północ, północny zachód (North by Northwest, 1959)
- Psychoza (Psycho, 1960)
- Ptaki (The Birds, 1963)
- Marnie (1964)
- Rozdarta kurtyna (Torn Curtain, 1966)
- Topaz (1969)
- Szał (Frenzy, 1972)
- Intryga rodzinna (Family Plot, 1976)
