Autobus

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Spis treści

1 Wstęp
2 Rodzaje autobusów
3 Marki autobusowe
4 Polskie konstrukcje (opisane)
5 Zagraniczne konstrukcje
6 Linki zewnętrzne

[edytuj] Wstęp

Miejski Ikarus 260.04 - MZA Warszawa #612

Przegubowy i niskopodłogowy autobus MAN

Autokar polskiej reprezentacji w piłce nożnej

Autobus - pojazd samochodowy fabrycznie wyposażony w więcej niż dziewięć miejsc, łącznie z miejscem dla kierowcy. A. przystosowany jest do przewozu pasażerów i ich bagażu. Może mieć jeden lub dwa pokłady, może ciągnąć przyczepę bagażową.

Poprzednikami autobusów w drogowym transporcie pasażerskim były omnibusy ciągnięte przez konie. W niektórych krajach (Anglia) już w XIX wieku rozpowszechniły się także omnibusy o napędzie parowym, jednak konieczność wożenia dużych masowo i objętościowo zapasów wody i paliwa nie sprzyjały rozwojowi konstrukcji tych pojazdów. Wynalazek silnika spalinowego pod koniec XIX wieku umożliwił powstanie omnibusów spalinowych - czyli autobusów. Pierwsze konstrukcje a. powstały niezależnie u wielu producentów poprzez zabudowę kabiny pasażerskiej na podwoziu samochodu ciężarowego i były napędzane silnikami o zapłonie iskrowym, od okresu międzywojennego coraz szerzej stosowano silniki o zapłonie samoczynnym (Diesel). Już w latach 20-tych XX wieku budowano a. z jedną kabiną pasażerską (pierwsze konstrukcje miały osobne stanowisko kierowcy). Potrzeba zwiększenia zdolności przewozowej a. przyczyniła się do budowy pierwszych konstrukcji wieloosiowych (w tym przegubowych) i piętrowych, a także stosowania przyczep autobusowych. Od lat 50-tych XX wieku, ze względu na intensywną politykę budowy darmowych dróg przez państwa rozwinięte, autobusy zastępowały często zadania kolei lokalnych. W tym czasie budowa a. zaczęła wyróżniać się konstrukcyjnie od budowy innych samochodów, tzn. w miejsce klasycznego układu napędowego (silnik umieszczony z przodu, napędzane kola tylne) zaczęto stosować coraz częściej silnik umieszczony z tyłu lub pod podłogą, w autobusach do ruchu lokalnego upowszechniły się automatycznie otwierane przez kierowcę drzwi. Ze względów bezpiecześntwa zaniechano także stopniowo stosowania przyczep na rzecz rozwoju autobusów przegubowych. W konstrukcji autobusów turystycznych, w odróżnieniu od dalekobieżnych autobusów komunikacji publicznej, powszechnie stosowano duże, panoramiczne okna i przeszklone dachy. Po 1970 roku w konstrukcji autobusów miejskich zarysowała się tendencja do obniżania podłogi, aby ułatwić wsiadanie osobom o ograniczonej zdolności poruszania się. W autobusach dalekobieżnych komunikacji publicznej oraz turystycznych (zwanych autokarami) zaczęto stosować toalety o zamkniętym obiegu i klimatyzację, co zbliżyło komfort podróżowania nimi do jazdy pociągiem. Autokary wyposażane sa ponadto powszechnie w instalację nagłaśniającą, barek, możliwość projekcji filmów. Od 1990 roku, ze względu na dużą rolę silników spalinowych w zanieczyszczeniu środowiska i zabrudzeniu zabudowy (emisja sadzy), przedsiębiorstwa transportu miejskiego coraz częściej kupują a. napędzane mniej szkodliwym gazem ziemnym (CNG) lub zastępują a. w strefach o intensywnej lub zabytkowej zabudowie neutralnymi dla środowiska tramwajami, tworząc terminale przesiadkowe.

W Polsce pierwsze autobusy budowano w okresie międzywojennym (Ursus). Były to niewielkie minibusy na podwoziu lekkiej ciężarówki, nie nadające się do obsługi większych miejscowości. Powstające wówczas firmy autobusowe zmuszone były ze względu na ograniczenia importowe sprowadzać z krajów zachodnich duże podwozia autobusowe (np. Leyland) i budować karoserie we własnym zakresie (powszechnie stosowano wówczas karoserie drewniane z poszyciem blachą). Po 1945 roku w Polsce produkcja autobusów rozwinęła się w Jelczu i Sanoku. W Jelczu budowano przede wszystkim pojazdy duże na licencji zagranicznej (czechosłowacka Karosa, później francuski Berliet, opracowano także hybrydę francuskiego nadwozia z węgierskim podwoziem Ikarusa). Sanocka wytwórnia wyspecjalizowała się w midibusach (kolejne wersje autobusów San, później bardzo udany Autosan H9). Nową polską marką jest Solaris, fabryka tworząca nowoczesne konstrukcje a., powstała na bazie istniejącej wcześniej montowni firmy Neoplan. Solaris oferuje jako jedyny z polskich producentów a. całkowicie niskopodłogowe z silnikiem w zabudowie wieżowej w tylnym narożniku nadwozia.

W nadwoziach a. montowane są również trolejbusy.

[edytuj] Rodzaje autobusów

ze względu na przeznaczenie:
- autobusy komunikacji publicznej:
  - lokalne
    - miejskie
    - podmiejskie
  - dalekobieżne
- turystyczne (autokar)
- szkolne
- specjalne (np. policyjne, medyczne)
ze względu na rozmiary
- mikrobus (autobus w nadwoziu samochodu dostawczego)
- klasa mini, tzw. minibus (mały autobus, <7 m długości)
- klasa midi, tzw. midibus (średniej wielkości autobus, 7-10 m długości)
- klasa maxi (duży autobus, 10-12 m długości)
- klasa mega (autobus wieloosiowy, zwykle ponad 15 m długości)
ze względu na konstrukcję nadwozia
- klasyczny
- autobus przegubowy zwany również członowym - większość autobusów klasy mega
- piętrowy
ze względu na wysokość podłogi
- niskopodłogowy (wejście bez stopni, podłoga na spodzie nadwozia, ok. 25-35 cm nad poziomem jezdni)
- średniopodłogowy (jeden stopień wejściowy, podłoga na poziomie ok. 50 cm nad poziomem jezdni)
- wysokopodłogowy (dwa lub więcej stopni wejściowych, podłoga na poziomie ponad 70 cm nad poziomem jezdni)
- wysokopokładowy (podłoga na poziomie ponad 100 cm nad poziomem jezdni, osobny dolny pokład przeznaczony na luki bagażowe, konstrukcja typowa dla autobusów dalekobieżnych i turystycznych)
- niskowejściowy (częściowo niskopodłogowy - najczęściej w przedej części a w tylnej wysokopodłowgowy)