Seks
Z Wikipedii
Seks (łac. sexus - płeć), w znaczeniu ogólnym całość życia erotycznego człowieka, wynikająca z podziału na dwie płci, w znaczeniu węższym stosunek płciowy. Stosunek płciowy może być zbliżeniem dwóch osób płci przeciwnej lub tej samej (zob. homoseksualizm), a także większej liczby osób (seks grupowy).
Spis treści |
Badania seksualności
Badaniem zjawisk związanych z seksualnością człowieka zajmuje się seksuologia, a leczeniem zaburzeń w tej sferze seksiatria. Specjaliści z tego zakresu to seksuolog, androlog i ginekolog oraz psycholog. Naukowe badania zachowań seksualnych mają swój początek w XX wieku.
Raport Kinseya
Raport, Alfred Kinsey i współpracownicy {Pomeroy, Martin, Gebhart}: Sexual behavior in the human male; 1948, Sexual behavior in the human female; 1953
Pierwszym badaczem, który wniósł zasadniczy wkład do naukowego opisu zachowań seksualnych był Alfred Kinsey. Kinsey i jego współpracownicy przeprowadzili ponad 10 000 wywiadów z dorosłymi mężczyznami i kobietami, pytając o ich praktyki seksualne (5300 mężczyzn i 5940 kobiet). Zgromadzili oni dane na temat stosunków seksualnych przedmałżeńskich i w małżeństwie, homoseksualizmu, masturbacji i innych form aktywności seksualnej oraz wzorców zachowań seksualnych w zależności od płci, wykształcenia, wyznania i innych czynników socjologicznych. Raport Kinseya zawierał ponad 500 pytań, a z badań wynikało, że 86% dorosłych ludzi żyje w sprzeczności z kodeksem obyczajowym. Badania Kinseya zapoczątkowały przełom kulturowy. W roku 1951 wiedzę z badań Kinseya rozszerzyli antropolog Clellan Ford i psycholog Frank Beach, porównując zachowania seksualne ludzi ze 190 kultur.
Niektóre dane z raportu Kinseya
- Seks oralny miało 60% badanych osób, stosunki przedmałżeńskie 40%, a doświadczenia homoseksualne 25%. 15% mężczyzn w USA między 16 a 25 rokiem życia ma za sobą doświadczenia homoseksualne stałe bądź okresowe, z czego 18% tyle samo doświadczeń homo- i heteroseksualnych, a 4% to osoby o wyłącznie homoseksualnych przeżyciach.
- Masturbacja jest zjawiskiem powszechnym. Uprawia ją 92% mężczyzn i 62% kobiet.
- Średnia długość prącia we wzwodzie wynosi 15,25 cm, ze średnim odchyleniem 1,96 cm (pomiary wykonywane przez osoby badane).
Badania Mastersa i Johnson
Masters & Johnson: Human sexual eresponse; 1966, Human sexual inadequacy; 1970
Virginia Johnson i Wiliam Masters pierwsi zbadali zachowania seksualne w laboratorium, objęli nimi 312 mężczyzn i 382 kobiety. Wyniki zostały oparte o 10 000 cykli reakcji seksualnych, badanych elektrodami i przyrządami medycznymi instalowanymi w narządach. Choć badacze starali się dobierać do badań osoby, których zachowanie można traktować jako "przeciętne i zwyczajne", należy wziąć pod uwagę, że byli to ochotnicy, a zatem osoby być może łatwiej znoszące ekspozycję społeczną.
Niektóre dane z badań Mastersa i Johnson
Wiele informacji dotyczących fizjologicznych reakcji człowieka w sferze seksualności pochodzi z opisywanych badań. Nieprawdą okazał się mit o różnicy między orgazmem łechtaczkowym a pochwowym, udowodniono poliorgastyczność kobiet (możliwość przeżycia kilku orgazmów w trakcie jednego zbliżenia) oraz identyczność reakcji fizjologicznych w trakcie masturbacji i stosunku seksualnego. Badania wykazały także, że około 50% małżeństw cierpi z powodu zaburzeń seksualnych, a około 45% rozwodów w USA jest spowodowanych niedopasowaniem seksualnym.
Inne badania
- Christensena i Carpentera 1962 - H. Christensen i T. Carpenter opublikowali badania transkulturowe, wychodząc z założenia, że rozbieżność między postawami a zachowaniem seksualnym jest ważnym czynnikiem przystosowania lub nieprzystosowania emocjonalnego i seksualnego. Stwierdzono, że rozbieżności między postawami a zachowaniem seksualnym skłaniają się na niekorzyść postaw (zachowanie swobodniejsze od postawy).
- Schofielda 1965 - Mike Schofield przeprowadził w Wielkiej Brytanii badania reprezentatywne postaw i zachowań seksualnych młodzieży. Wynikało z nich, że nieznaczny odsetek młodzieży akceptował stosunki przedmałżeńskie i uprawiał je. Badania panelowe dowiodły, że młodzi Anglicy zachowywali się niezgodnie z własnymi postawami i masowo przeszli inicjację seksualną przed małżeństwem.
- Herthofta 1968
- Schnabla 1972
- Siguscha i Schmidta 1973 - Volkmar Sigusch i Günter Schmidt badali w RFN rozwój socjoseksualny, postawy i zachowania seksualne młodzieży licealnej. Raport ten poddaje rewizji te poglądy, dotyczące postaw seksualnych młodzieży, które nie znajdowały dotychczas oparcia w wynikach badań empirycznych. (...)większość młodzieży nastawia się na złożenie małżeństwa i rodziny oraz opowiada za miłością i wiernością seksualną (...) kładzie nacisk na związki uczuciowe, na podłożu których podejmuje stosunki seksualne (...).
- Synteza Iry Reissa - Ira Reiss doszedł do wniosku, że etyka seksualna w wyraźny sposób ewoluuje we wszystkich środowiskach i nowa moralność seksualna jest dziełem młodych. Stwierdza się zmniejszenie poczucia winy oraz konfliktów moralnych związanych z inicjacją, co jest skutkiem wzrostu oświaty medycznej. Nie stwierdza się wśród młodzieży dewaluacji takich pojęć jak miłość, wierność, obyczajowość młodzieżowa zastąpiła dawną monogamię kilku przejściowymi monogamiami przed ślubem, zgodnie z przekonaniami większości młodzieży rygory monogamii, wierności, lojalności obowiązują dopóty, dopóki partnerzy czują się ze sobą dobrze.
Zachowania seksualne
Oprócz pełnych stosunków płciowych, ludzi (a także niektóre gatunki zwierząt) cechuje też cały zakres innych zachowań seksualnych. Zaliczają się do nich flirtowanie, uwodzenie (czyli zachowania i działania mające na celu zainteresowanie sobą potencjalnego partnera seksualnego), petting (czyli pieszczenie narządów płciowych lub innych stref erogennych partnera, które może doprowadzić do orgazmu, ale z wyłączeniem immisji członka do pochwy), masturbacja {autoerotyzm} (czyli doprowadzanie się do orgazmu bez fizycznej aktywności innej osoby).
Ujęcie biologiczne
Z biologicznego punktu widzenia podstawowym celem stosunku płciowego, jest prokreacja, prowadząca do powstania nowego osobnika potomnego.
- sekwencja zdarzeń w prokreacji: stosunek płciowy→zapłodnienie→ciąża→poród→połóg
- równolegle przebiega rozwój nowego osobnika: komórka jajowa→zygota→zarodek→płód→noworodek
Wiele gatunków zwierząt, w tym także ludzie, uprawia stosunki płciowe również poza okresami płodności, dla przyjemności lub podtrzymania bliskich związków ze stałym partnerem.
Zachowania społeczne
Popęd seksualny człowieka jest motorem wielu zachowań społecznych, między innymi twórczości artystycznej. Wiele utworów artystycznych jest bardzo silnie nasyconych podtekstami lub jawnymi nawiązaniami erotycznymi (zob. erotyka).
W skrajnej postaci niektóre rodzaje sztuki erotycznej zatracają całkowicie swoją wartość artystyczną i służą wyłącznie wywoływaniu silnego podniecania korzystających z nich osób. Tego typu działalność określa się jako pornografia. Granica między pornografią i erotyką jest jednak bardzo płynna i trudna do ustalenia.
Kontrowersje etyczne
Tak jak każde zachowanie człowieka, tak i zachowania seksualne podlegają ocenie etycznej. Praktycznie wszystkie ludzkie społeczności mają zasady ustalające które zachowania seksualne są właściwe, a które nie. Część z tych zasad jest regulowana przez prawo. W większości społeczeństw piętnowane jest zmuszanie do stosunków płciowych oraz stosunki płciowe związane z psychicznymi i fizycznymi cierpieniami lub nieświadomością osób uczestniczących w nich.
Poza prawem zachowania seksualne są regulowane przez inne systemy, np. wzorce kulturowe, czy zasady religijne.
Stanowisko Kościoła katolickiego wobec badań Kinseya wyraził Aldo Leoni w Encyklopedii grzechu (Il Peccato, 1957). Jest ono potępiające z powodu publicznego udostępnienia informacji (ujawniać należy wzory moralne) oraz zarzuca mu powierzchowną interpretację wyników.
Więcej o zapatrywaniach moralnych kościoła katolickiego w artykule Nauki społeczne Kościoła katolickiego.
Większość społeczeństw zabrania również stosunków między bliskimi krewnymi (kazirodztwo), co ma swoje uzasadnienie genetyczne. Dzieci poczęte z takich związków obciążone są większym ryzykiem chorób dziedzicznych. Dodatkowo występuje tutaj pomieszanie relacji intymności i podporządkowania, co może zaburzać spójność grupy.
Zachowania dysfunkcjonalne
Zachowania seksualne odbiegające od normy seksuologicznej są nazywane dewiacją w odróżnieniu od seksualnych odchyleń patologicznych, czyli zboczeń. Trudności seksualne to tzw. dysfunkcje seksualne.
Więcej o dewiacjach i zboczeniach seksualnych w artykule parafilia.
Zobacz też
- Lista pozycji seksualnych
- płeć - narządy płciowe
- erekcja - ejakulacja - orgazm - masturbacja
- orientacja seksualna - heteroseksualizm - homoseksualizm - biseksualizm - aseksualizm
- transseksualizm
- miłość - seksapil
- antykoncepcja - afrodyzjak
- dysfunkcje seksualne: impotencja - oziębłość płciowa
- prostytucja - dom publiczny - seksizm
- kopulacja
