Zwijndrecht (Nederland)
|
|||||||
 |
|||||||
| Provincie |  Zuid-Holland |
||||||
| Hoofdplaats | Zwijndrecht | ||||||
| Oppervlakte - Land - Water |
22,77 km² 20,41 km² 2,28 km² |
||||||
| Inwoners Bevolkingsdichtheid |
44.278 (1 augustus 2006) 2172 inw./km² |
||||||
| Geografische ligging | 51°49' NB 4°39' OL | ||||||
| Geografische ligging | {{{coordinaten}}} | ||||||
| Belangrijke verkeersaders | A16 | ||||||
| Station(s) | {{{station}}} | ||||||
| Netnummer | 078 | ||||||
| Postcodes | 3330-3335 | ||||||
| Officiële website | www.zwijndrecht.nl | ||||||
| Politiek | |||||||
| Burgemeester (lijst) | A.S. Scholten | ||||||
| Bestuur | {{{bestuur}}} | ||||||
| Zetels {{{partijen}}} |
{{{zetels}}} | ||||||
Zwijndrecht (
uitspraak (info·uitleg)) is een plaats en gemeente in de Nederlandse provincie Zuid-Holland. De gemeente ligt in de Zwijndrechtse Waard (een deel van IJsselmonde) en grenst aan Barendrecht, Ridderkerk, Hendrik-Ido-Ambacht en de rivieren Noord en Oude Maas. Het bekende 'Drierivierenpunt', het drukst bevaren punt in Nederland, ligt bij Zwijndrecht. De rivieren de Noord, de Beneden-Merwede en de Oude Maas komen hier samen.
In 2003 werd de gemeente Heerjansdam aan Zwijndrecht toegevoegd. Zwijndrecht fungeert al jaren als voorstad voor Dordrecht. Pogingen van die stad om via het Rijk een annexatie van Zwijndrecht gedaan te krijgen zijn echter steeds mislukt.
De gemeente telt 44.278 inwoners (1 augustus 2006, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 22,77 km² (waarvan 2,28 km² water).
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Het ontstaan van Zwijndrecht is nauw verbonden met de historie van de Zwijndrechtse Waard. De naam 'Suindrecht' voor het gebied van de Zwijndrechtse Waard komt voor het eerst voor in 1006, in een giftbrief waarmee Bisschop Ansfrid goederen schenkt aan een klooster nabij Amersfoort. De schenking omvatte onder meer de kerk van Zwijndrecht. Het afstaan van Suindrecht en zijn andere bezittingen door de Graaf van Leuven en Hui was een voorwaarde om Bisschop te worden. De gift wordt in een acte uit 1028 bevestigd, hiermee wordt ook bewezen dat het gebied toen al bewoond werd. Zwijndrecht heeft in de 15e gebloeid als belangrijke locatie voor de zoutwinningindustrie. Dit ging in de 17e eeuw over naar tuidersdorp om in de 19e eeuw weer meer industrie te krijgen.
[bewerk] Zwin en drecht
De naam Zwijndrecht is een samenvoeging van het West-Frankische woord Suin (Zwin, Zwijn) en het woord drecht dat van het latijnse trajectum afgeleid is. Zwin komt van 'Swinen' en kan worden vertaald als het weglopen van water als in het afnemen van diepte tijdens eb. Drecht betekent oversteekplaats, overvaart of veer. Zwijndrecht betekent dus letterlijk ‘getijdengeul waar kan worden overgestoken’. Deze uitleg doet vermoeden dat Zwijndrecht vroeger bij laag water aan Dordrecht vastzat, tijdens hoog water waren beide nederzettingen gescheiden. Een situatie die zou dateren van voor de twaalfde eeuw. Deze situatie zou hebben bestaan tot aan de Elisabethvloed in 1421.
De gelijknamige Vlaamse gemeente Zwijndrecht heeft dezelfde ligging ten opzichte van Antwerpen.
De benaming Zwijndrecht gold eerst voor de hele Zwijndrechtse Waard, die werd begrensd door de rivieren de Pelster, de Noord, de Oude Maas en het Waaltje, tussen Heerjansdam en Oostendam. Bewoners van dat gebied moeten al in de vroege Middeleeuwen (900 - 1300) hun land (beperkt) hebben bedijkt, als bescherming tegen veelvuldige overstromingen.
[bewerk] Ambachtsheerlijkheden
In 1322 vond een watersnood plaats waarbij velen het leven verloren. Dat was voor graaf Willem III van Holland aanleiding om bedijkingsplannen te ontwikkelen. In een oorkonde van 14 januari 1331 bepaalde hij dat ‘degenen die delen van de Zwijndrechtse Waard bedijkten, ambachtsheer werden van dat deel van de Waard’. Door die oorkonde ontstonden de ambachtsheerlijkheden, genoemd naar hun bedijkers. Schobbelands Ambacht, Heer Oudelands Ambacht, Groote en Kleine Lindt, Heerjansdam, Kijfhoek, Meerdervoort, Sandelingen Ambacht en Alewijns Ambacht.
In de periode na de bedijkingwerkzaamheden (na 1337), werden in de diverse ambachten woongemeenschappen gesticht. Inwoners van Rijsoord bouwden als eerste een kerk, rond 1395 volgden kerken in Heerjansdam, Hendrik-Ido-Ambacht, Kijfhoek en Heer Oudelands Ambacht. Nog later kwam daar de kerk van Schobbelands Ambacht bij. In Kleine Lindt stond geen kerk.
[bewerk] Gemeentelijke status
De diverse woongemeenschappen, die onder bestuur stonden van ambachtsheren en erfgenamen, kregen in 1833 de officiële gemeentelijke status. In de tweede helft van de negentiende eeuw verenigden een vijftal dorpen zich tot het Zwijndrecht zoals dat tot eind 2002 bekend was. In 1855 werd Meerdervoort bij Zwijndrecht gevoegd, twee jaar later gingen Heer Oudelands Ambacht en Kijfhoek samen met Groote Lindt. Pas in 1881 werd Groote Lindt bij Zwijndrecht ingelijfd. Sinds 1 januari 2003 behoort ook de kern Heerjansdam tot de gemeente.
[bewerk] Bestaansbronnen
Door de eeuwen heen creëerden de bewoners van de Zwijndrechtse Waard allerlei bestaansbronnen. Leefden ze in de periode voor de bedijking vooral van de visserij, na de bedijkingwerkzaamheden ontwikkelden de inwoners van Zwijndrecht en omgeving eerst land- en later tuinbouwactiviteiten. Vanaf 1850 boden tuinders hun spullen aan op markten, begin twintigste eeuw verkochten ze hun producten op een veiling. Rond dezelfde tijd begon de export van groenten richting Duitsland en Engeland, per trein (vanaf 1872) en boot.
Inwoners van de Zwijndrechtse Waard verdienden daarnaast lange tijd een inkomen met zoutbereiding. In 1590 verleende de Dijkgraaf der Hoogheemraden een eerste vergunning voor het oprichten van een zoutkeet (ook wel zoutziederij genoemd), in de zeventiende en achttiende eeuw telde Zwijndrecht ruim veertig zoutketen. Na zoutvondsten in Boekelo, liep de productie in Zwijndrecht langzaam terug. In 1958 werd de laatste Zwijndrechtse keet gesloopt.
Halverwege de negentiende eeuw vestigden de eerste industrieën zich in Zwijndrecht; een glasblazerij, vensterglasfirma, bierbrouwerij en chocoladefabriek. Rond 1900 kwamen grotere productiebedrijven als rijstpellerij Euryza en chemische fabrieken als Hercules, Van de Bergh en Jurgens (het tegenwoordige Unimills) naar de gemeente. In de twintigste eeuw industrialiseerde Zwijndrecht gestaag.
[bewerk] Gemeentewapen
Het wapen van Zwijndrecht is volgens deskundigen een oud familiewapen, ooit gevoerd door een familie Van Zwijndrecht. Op 20 februari 1816 is bij besluit van de De Hooge Raad van Adel de gemeente Zwijndrecht in het bezit gesteld van dit wapen. Het bestaat het uit een gouden schild, beladen met drie zwarte ‘vuurijzers’ (heugels). Kenmerkend voor het wapen is de eerste heugel met negen tanden, terwijl de tweede en de derde heugel acht tanden hebben. Aanvankelijk werd aangenomen dat de heugels een symbool waren voor de vuurijzers waarmee zoutpannen boven het vuur werden gehangen in de vele zoutziederijen van Zwijndrecht. Dit is echter onwaarschijnlijk, omdat het wapen al in 1453 werd gevoerd, terwijl de zoutindustrie pas ontstond aan het einde van de zestiende eeuw. De herkomst van de heugels en van de familie Van Zwijndrecht is onbekend.
[bewerk] Internationaal
De gemeente Zwijndrecht onderhoudt een aantal internationale contacten aan voor het onderhouden, stimuleren en ontwikkelen van (bestaande) vriendschapsrelaties op het gebied van jumelageovereenkomsten, het bevorderen van handelscontacten, het organiseren van internationale uitwisselingsprogramma's op het gebied van cultuur, sport, onderwijs, economie en handel, en het bevorderen van internationale betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Momenteel geldt dit in het bijzonder voor Norderstedt (Duitsland), Poprad (Slowakije) en Zwijndrecht (België).
[bewerk] Overige kernen
Heerjansdam en Kleine-Lindt.
[bewerk] Kern Heerjansdam
De kern Heerjansdam maakt sinds 1 januari 2003 deel uit van de gemeente Zwijndrecht. De naam Heerjansdam komt voor het eerst voor in 1323, in een document waarmee een Amersfoortse abdij haar grond in de Zwijndrechtse Waard verkocht aan graaf Willem III. Die kreeg daarmee de hele Waard in bezit, behalve Heren Heyenland (het latere Heerjansdam), dat eigendom was van Hendrik van Brederode. In 1325 sloten graaf Willem III en Hendrik van Brederode een verdrag om de Zwijndrechtse Waard samen te bedijken. Daardoor vormden zich na 1331 ambachtsheerlijkheden Schobbelands Ambacht, Heer Oudelands Ambacht, Groote en Kleine Lindt, Kijfhoek, Meerdervoort, Sandelingen Ambacht Alewijns Ambacht en Heerjansdam.
[bewerk] Zetelverdeling
- PvdA 9 zetels
- CDA 6 zetels
- VVD 4 zetels
- ChristenUnie-SGP 4 zetels
- Algemeen Belang Zwijndrecht 3 zetels
- GroenLinks 2 zetels
- D66 1 zetel
[bewerk] Beroemde mensen die in Zwijndrecht wonen en/of zijn geboren
- Anouk, zangeres
- Remon Stotijn, Artiest (Anonymous Mis Postman)
- Raymond Heijstek, honkballer
- Ramona Stook, ritmisch gymnaste
- Percy Isenia, honkballer
- Arnold Vanderlijde, bokser
- Sebastian Wulff, tv-presentator en cabaretier
- Def Rhymz, rapper
[bewerk] Bronnen
Delen van deze beschrijving zijn overgenomen van de website van de gemeente Zwijndrecht met toestemming.
[bewerk] Externe link
- Website van de gemeente
- Geschiedenis van Zwijndrecht op de pagina van Oudheidkamer "De Vergulde Swaen"
