Willem Oltmans
Willem Oltmans (10 juni 1925 – 30 september 2004) was een Nederlands journalist en zelfverklaard querulant.
Oltmans werd geboren te Huizen, als zoon van een Nederlandse kininefabrikant. Hij groeide op in Bosch en Duin, en had dezelfde gouvernante als koningin Beatrix. Oltmans volgde het Baarns Lyceum, en studeerde aan Nijenrode en Yale University. In 1953 werkte hij op de buitenlandredactie van Algemeen Handelsblad, en in 1954 ging hij voor United Press werken, om een jaar later over te stappen naar de Telegraaf, als correspondent in Rome.
Inhoud |
[bewerk] Nieuw-Guinea
Tegen de zin van de Nederlandse overheid interviewde hij in 1956 Soekarno in Indonesië. In 1957 bepleitte hij vanuit Jakarta de overdracht van Nieuw-Guinea. Hierdoor werd hij in Nederland als landverrader beschouwd. Hij kreeg geen werk meer en verhuisde daarom naar de Verenigde Staten. In 1961 zou hij via een memorandum aan president Kennedy hebben voorkomen dat Nederland oorlog ging voeren om Nieuw-Guinea. Op zijn advies liet de Amerikaanse regering zich door Prins Bernhard voorlichten over de kwestie Nieuw-Guinea. Toen minister van Buitenlandse Zaken Joseph Luns vervolgens in Washington kwam pleiten voor de Nederlandse zaak, zou Luns te verstaan zijn gegeven dat Nederland diende te vertrekken uit Nieuw-Guinea.
[bewerk] Tegenwerking en Compensatie
Sindsdien werd Oltmans door Luns op alle mogelijke manieren tegengewerkt in het uitoefenen van zijn beroep. Na het vertrek van Luns gingen de pesterijen door; ook toen Oltmans naar Zuid-Afrika was verhuisd en de Nederlandse staat had laten weten daar te willen blijven wonen. Oltmans keerde tenslotte berooid naar Nederland terug. Hij voerde een jarenlang proces tegen de Nederlandse Staat, dat hij won. In 2000 werd hem, na arbitrage van een door Pierre Vinken voorgezeten commissie van drie, als vergoeding van hem door de Staat toegebrachte schade acht miljoen gulden belastingvrij uitgekeerd. Na 2 miljoen gulden aan advocaatskosten te hebben voldaan, kocht Oltmans van het resterende bedrag onder meer een penthouse aan het Singel te Amsterdam dat hij Huize Kok-Van Aartsen doopte, en een Steinway-vleugel.
[bewerk] Televisiepersoonlijkheid
Hij had toen jaren in een eenkamer-woning te Amsterdam geleefd van een bijstandsuitkering. In 1997 nam Theo van Gogh zestien uur beeldmateriaal met hem op, met de bedoeling daaruit een televisieserie te monteren. (Een compilatie van het materiaal werd evenwel pas na hun beider dood uitgezonden.) In 1998 maakte Oltmans enkele televisieprogramma's voor Mystèr-TV van de Amsterdamse mediaondernemer Luc Sala. Hierna vond hij de weg naar Hilversum terug, en werd hij een bekende gast in diverse televisieprogramma's. Vooral de laatste jaren voor zijn dood was hij regelmatig op de Nederlandse televisie te zien. In die periode werd hij door Erik van Muiswinkel gepersifleerd in het televisieprogramma Kopspijkers.
[bewerk] JFK
In 1991 speelde Oltmans een bijrol (baron George De Mohrenschildt) in JFK, de film van de Amerikaanse filmregisseur Oliver Stone over de moord op president Kennedy. Oltmans vermoedde in werkelijkheid dat De Mohrenschildt meer van de moord wist en interviewde hem meerdere malen voordat De Mohrenschildt na een bezoek aan Oltmans in Amsterdam en een gezamenlijk reisje naar Luik dood werd aangetroffen in Florida. (Officiële lezing: zelfmoord; volgens Oltmans is De Morenschildt vermoord.)
[bewerk] Dagboek
Oltmans schreef tientallen boeken, en hield sinds zijn negende een dagboek bij, dat in totaal in 76 delen zal worden uitgegeven. Tot aan zijn dood in 2004 bleef hij actief als journalist, dagboekschrijver en commentator. Een jaar voor zijn overlijden begon hij nog met een website, waarop hij al snel dagelijks politiek commentaar plaatste. In de laatste jaren van zijn leven was hij goed bevriend met de weduwe van Joseph Luns' broer Huib.
[bewerk] Zijn dood
Oltmans leed al geruime tijd aan kanker, en was lid van de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie (NVVE). Om de aftakeling en ontluistering die met zijn ziekte gepaard zou gaan voor te zijn maakte hij met hulp van de NVVE een einde aan zijn leven. Hij overleed op 79-jarige leeftijd in zijn woning te Amsterdam.
[bewerk] Laatste interview
Enkele uren na zijn overlijden zond Nova in een extra uitzending een interview door Theo van Gogh uit, dat niet lang voor Oltmans dood was opgenomen en na zijn dood uitgezonden moest worden. Aan de orde kwamen onder meer de dood zelf, en de vraag en of zijn persoonlijke kruistocht van 47 jaar tegen de Nederlandse Staat geen verloren tijd was geweest. Oltmans antwoordde dat persoonlijk eerherstel nooit verloren tijd is. Van Gogh bleef vragen of Oltmans met dit eerherstel het doel van zijn leven bereikt was: "Ben je besodemieterd, er is niks veranderd! [...] Ik word nog meer gehaat dan voorheen, omdat ik nu goed bij kas ben." Later in het interview kwam ter sprake dat het leven een grote pelgrimstocht is naar 'het Grote Misschien' (grand peut-être).
De laatste vraag was: "Heb je je laatste woorden al bedacht?"
Waarop Oltmans antwoordde: "Nee, want dat is nog even niet aan de orde."
