Virus (biologie)
Een virus is een hoeveelheid erfelijk materiaal (dit kan RNA of DNA zijn), gewoonlijk ingesloten in een omhulsel van eiwit. Virussen verschillen van bacteriën en andere levensvormen doordat ze zich niet onafhankelijk kunnen voortplanten. In plaats daarvan koppelt een virus zich aan een levende cel, en injecteert daarin het eigen erfelijk materiaal. Niet elke cel kan door elk virus worden gebruikt: de eiwitmantel van het virus wordt gebruikt om geschikte gastheercellen te herkennen. Binnen in de gastheercel geeft het erfelijk materiaal van het virus de opdracht om nieuwe virussen te maken. Dit kan in veel gevallen leiden tot de dood van de gastheercel of ziekte of zelfs de dood van het meercellig organisme waar de cel deel van uitmaakt, al zijn er ook gevallen bekend waar een virus nuttige genen inbracht in een bacterie.
Ook bestaan er satellietvirussen, die door de geringe genoomgrootte voor de vermenigvuldiging volledig afhankelijk zijn van andere virussen
Antibiotica zijn niet effectief tegen virusinfecties. De enige reden waarom soms (in Nederland in nog mindere mate dan in België) antibiotica worden voorgeschreven als iemand een virusinfectie heeft is om te voorkomen dat een opportunistische bacterie-infectie als complicatie optreedt.
Een virus kan zich alleen vermeerderen als het zich in een (gastheer)cel bevindt.
Inhoud |
[bewerk] Onderdelen van een virus
Een virus bestaat uit de volgende onderdelen (van buiten naar binnen):
- Een enveloppe: (alleen bij dierlijke virussen voorkomend) dit is een soort extra buitenwand
- Een eiwitmantel: (ook wel capside genoemd) dit is de buitenwand van het virus en beschermt het virus tegen vernietiging door antilichamen.
- Het nucleine zuur: het erfelijk materiaal van het virus ook wel DNA of RNA genoemd.
[bewerk] Indeling van virussen naar hun DNA/RNA
| Klasse | Omschrijving |
|---|---|
| I | Dubbel strengs DNA, cytoplasmatisch gerepliceerd. |
| II | Enkel strengs DNA, waarvan na infectie de complementaire streng gesynthetiseerd wordt. Er is maar 1 familie binnen deze klasse: parvoviridae. |
| III | Dubbel strengs RNA |
| IV | Enkelstrengs positief (sense) RNA, direct infectieus. |
| V | Enkelstrengs negatief RNA, niet direct infectieus |
| VI | Retrovirussen, die vanuit een enkel strengs positief-strengs RNA na infectie die met reverse transcriptase dubbel strengs DNA vormen. |
[bewerk] Lijst van virus-'families'
- adenovirussen
- bunyavirussen
- filovirussen, waaronder ebola en het marburgvirus.
- flavivirussen, o.m. ademhalingsziekten en sommige tumoren
- herpesvirussen, o.m. verwekkers van waterpokken, gordelroos en koortslip
- nidovirussen
- orthomyxovirussen, o.a. Influenza virus
- paramyxovirussen, o.m. verwekkers van mazelen, bof, griep, vogelpest
- parvovirussen
- papovavirussen, o.m. papillomavirus (veroorzaker van o.a. baarmoederhalskanker)
- picornavirussen, o.a. rhinovirus (verkoudheid), polio, ECHO-virus, Hepatitis A
- polyomavirussen
- poxvirussen,
- reovirussen, o.m. Rotavirus (diarree)
- retrovirussen, waaronder HIV, de veroorzaker van aids.
- rhabdovirussen, o.m. het virus dat hondsdolheid veroorzaakt
