Staatsieportret

Een staatsieportret is een portret dat het staatshoofd afbeeldt, het heeft een publiek doel gemaakt door een portretschilder of portretfotograaf.

Staatsieportretten kunnen worden geschilderd, getekend of gefotografeerd; de persoon die wordt afgebeeld neemt hiervoor een houding aan die gezag of symboliek uitstraalt (bijvoorbeeld met regalia, eretekens of triumphalia). Het portret wordt meestal vervaardigd door een bekend vakman. Vroeger waren de hofschilders belast met het vervaardigen van een staatsieportret, vandaag zijn dat erkende fotografen.

Vroeger kon zo een portret worden geschonken als dank of bij een familiegelegenheid (bijvoorbeeld een huwelijk). Zo poseerde Koningin Astrid voor een officieel portret, waarop ze een diadeem droeg dat ze van het Belgische volk had verkregen. Keizerin Maria Theresia schonk de stad Brugge een groot portret van zichzelf. Ze droeg daarop een kanten kleed dat de Bruggelingen hadden vervaardigd; als erkentelijkheid poseerde ze voor een portret.

Vaak was het voor vele mensen alleen zo mogelijk om de monarch te zien op publieke plaatsen. In België is het verplicht voor alle openbare gebouwen een staatsieportret te hebben van het vorstenpaar.

[bewerk] Bekende hofschilders

• Martin van Meytens: keizerin Maria Theresia
• Hyacinthe Rigaud: koning Lodewijk XIV
• Diego Velazquez: koning Filips III, Filips IV
• Pieter Paul Rubens: Aartshertog Albrecht van Oostenrijk
• Antoon van Dyck: Karel I van Engeland
• Élisabeth Vigée-Le Brun: Marie-Antoinette
• Antoine Pesne: Frederik de Grote
• Hans Holbein de Jongere: Hendrik VIII
• Franz Xaver Winterhalter: Keizerin Elisabeth van Oostenrijk en Keizerin Eugénie

[bewerk] Bekende hoffotografen

• Lord Snowdon-Britse Hof
• Steen Evald-Deense Hof