Portret

Een portret is een schilderij gemaakt door een portretschilder of een foto gemaakt door een fotograaf, of andere artistieke voorstelling van een persoon of een groep (personen).

Portretten zijn vaak eenvoudige afbeeldingen van het gezicht zonder veel creativiteit (zoals pasfoto's). De opzet is te tonen hoe de persoon eruit ziet, met soms wat artistiek inzicht in zijn of haar persoonlijkheid. Meestal is herkenbaarheid van het gezicht het belangrijkst.

Een portret waar twee personen zijn afgebeeld heet een dubbelportret. Dat met meerdere personen een groepsportret.

Portretten worden vaak gemaakt naar aanleiding van een gebeurtenis (de klassenfoto, een familieportret bij een jubileum) of ter herinnering (burgemeestersportret). Portretfotografie is een commerciële industrie in de hele wereld.

Portretkunst bloeide in Romeinse beeldhouwwerken, waarvan de geportretteerden eisten dat ze realistisch waren, zelfs de minder knappe. Tijdens de 4e eeuw verloor het portret terrein aan een verheerlijkt symbool van hoe de persoon eruit zag. Echte portretten van het werkelijke uiterlijk van individuen verschenen opnieuw in Europa in de late middeleeuwen, in Bourgondië en Frankrijk.

Een van de bekendste portretten in de Westerse wereld is Leonardo da Vinci's schilderij Mona Lisa, een schilderij van een onbekende vrouw.

Enkele van de vroegste portretten van mensen die geen koningen of keizers waren, zijn de begrafenisportretten die bewaard bleven in het droge klimaat van de regio Fayum in Egypte. Dit zijn de enige schilderijen uit de Romeinse periode die bewaard zijn gebleven, afgezien van fresco's.

Als een kunstenaar een portret van zichzelf maakt, wordt het een zelfportret genoemd. Het vroegst bekende geschilderde zelfportret was dat van de Franse kunstenaar Jean Fouquet rond 1450, maar als de definitie wordt uitgebreid, is het eerste zelfportret die van een Egyptenaar - farao Akhenaton's beeldhouwer Bak, die een voorstelling van zichzelf en zijn vrouw Taheri hakte rond 1365 v. Chr.. Toch lijkt het aannemelijk dat zelfportretten teruggaan tot de rotstekeningen.

Sinds het begin van fotografie hebben mensen fotoportretten laten maken. De populariteit van het daguerreotype in het midden van de 19e eeuw werd voornamelijk veroorzaakt door de vraag naar goedkope portretten. Fotostudio's schoten tevoorschijn in steden overal ter wereld, waar soms meer dan 500 platen per dag werden geschoten. De stijl van deze vroege werken geeft de technische uitdagingen weer die samenhangen met 30-seconden belichtingstijden en de esthetiek van die tijd. Geportretteerden werden over het algemeen neergezet gezeten tegen een effen achtergrond en belicht met het zachte licht van een hoog raam en alles wat met spiegels gereflecteerd kon worden. Met de zich ontwikkelende fotografische technieken namen enkele fotografen hun talenten mee naar buiten de fotostudio: naar slagvelden, overzee, en naar de wildernis. Ook daar werden voortaan portretfoto's genomen.

In de politiek zijn portretten van leiders vaak symbolen voor een staat. In de meeste landen is het gebruikelijk een portret van het staatshoofd op te hangen in belangrijke overheidsgebouwen. Overmatig gebruik van het portret van een leider kan een teken zijn van persoonsverheerlijking. Voorbeelden hiervan zijn de portretten van Adolf Hitler en Saddam Hussein tijdens hun bewind.

Portretrecht is het recht van ieder individu om wel of niet in te stemmen met publicatie van zijn of haar portret.

In de literatuur wordt met de term 'portret' een beschrijving of geschreven analyse van een persoon of ding bedoeld. Een geschreven portret geeft vaak een diep inzicht.

[bewerk] Zie ook

• Staatsieportret

[bewerk] Externe links

• National Portrait Gallery in de Verenigde Staten (Engels).
• National Portrait Gallery in Groot-Brittannië (Engels).
• Jeanne Ivy's zelfportretpagina - What Artists Find When They Search in the Mirror (Engels).
• Portrait Detectives - Leuke interactieve introductie in de analyse van portretkunst (Engels).
• Reportret - Een galerij reconstructies van ontbrekende portretten uit de wereldgeschiedenis (Nederlands).

Voor woordenboekinformatie, zie de pagina [[wikt:{{{1}}}|{{{1}}}]] op WikiWoordenboek

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Portrait van Wikimedia Commons.

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Selfportrait van Wikimedia Commons.