Secunde

Een secunde is in de muziektheorie het interval tussen twee diatonisch opeenvolgende tonen. In de stamtoonladder c-d-e-f-g-a-b-c komen dus zeven secundes voor, nl. de intervallen c-d, d-e, e-f, f-g, g-a, a-b en b-c. Hiervan worden de intervallen c-d, d-e, f-g, g-a en a-b gevormd door twee tonen met een hele toonafstand. Zij worden grote secundes genoemd. De intervallen e-f en b-c beslaan slechts een halve toonafstand en heten kleine secundes.

We onderscheiden algemeen:

• de grote secunde: een interval van een hele toonsafstand
• de kleine secunde: een interval van halve toonsafstand

Daarnaast spreekt men nog van verminderde en overmatige secunde. Verlaagt men in een kleine secunde de hoogste toon chromatisch met een halve toon, zoals e-f -> e-fes, dan heet dit laatste interval een verminderde secunde. Op de piano en andere instrumenten in gelijkzwevende temperatuur is dit interval weliswaar enharmonisch gelijk aan de prime e-e, maar vanwege de benaming van de samenstellende noten e en fes moet het als een secunde aangeduid worden. Verhoogt men in een grote secunde de hoogste toon chromatisch met een halve toon, zoals c-d -> c-dis, dan heet dit laatste interval een overmatige secunde. Op de piano en andere instrumenten in gelijkzwevende temperatuur is dit interval weliswaar enharmonisch gelijk aan de kleine terts c-es, maar vanwege de benaming van de samenstellende noten c en dis moet het als een secunde aangeduid worden.

Het woord is ontleend aan het Latijnse woord voor "tweede", als aanduiding van de tweede toon in een toonladder; de toon volgend op de grondtoon. Bij uitzondering wordt dan ook wel van 'seconde' gesproken.

[bewerk] Zie ook

• akkoord
• Interval (muziek) voor een gedetailleerd overzicht van toonsafstanden.

De belangrijkste intervallen in de muziek
priem – secunde – terts – kwart – kwint – sext – septiem – octaaf – none – decime