Rozenkrans
Een rozenkrans of paternoster is een gebedssnoer, in gebruik in de Rooms-Katholieke Kerk, die via de islam (de tasbih) een variant van de boeddhistische gebedssnoer (de mala) introduceerde.
De rozenkrans bestaat uit 5 grote en 50 kleine kralen en wordt gebruikt voor het rozenkransgebed. Dit gebed bestaat uit het bidden van het Onzevader (15 maal) en het Wees Gegroet (150 maal) door de rozenkrans drie maal te doorlopen. Tijdens dit gebed wordt het leven en lijden van Christus overwogen, alsmede de verrijzenis.
Het bidden van 150 maal een 'wees gegroet' is in feite een vereenvoudiging voor het gewone kerkvolk dat de 150 psalmen niet uit het hoofd kon opzeggen, zoals de kloosterbroeders dat wel konden. De rozenkrans dankt haar naam aan een openbaring van Onze Lieve Vrouwe zelf: iedere keer dat een 'wees gegroet' wordt gebeden, schenkt men haar een mooie roos. Elke complete rozenkrans is voor haar een kroon van rozen.
Het bidden van een rozenkrans gaat gepaard met het gedenken van geloofsgeheimen (het woord 'geheim' dient men op te vatten in de betekenis van 'mysterie'). Er zijn er vijftien van. Per vijf gegroepeerd staan deze bekend als de 'blijde', de 'droevige' en de 'glorievolle' geheimen. In 2002 heeft Paus Johannes Paulus II, bij het begin van het Jaar van de Rozenkrans, daar de 'vijf geheimen van het Licht' aan toegevoegd. Bij elkaar geven de 'geheimen' een soort samenvatting van het evangelie. Hierdoor kan het bidden van de rozenkrans iemand duidelijker bewust maken van de Bijbelboodschap. De verkorte versie van het rozenkransgebed is het rozenhoedje. Hiervoor gebruikt men de rozenkrans of paternoster (met zijn 5 grote en 50 kleine kralen) slechts eenmaal. Wanneer men één rozenhoedje, bestaande uit vijf zogenaamde 'tientjes', bidt, koppelt men de geheimen of mysteries aan een bepaalde dag van de week (bijvoorbeeld donderdag de Eucharistie-instelling, zaterdag het onbevlekt hart van Maria); zo overweegt men op maandag en donderdag de blijde geheimen, op dinsdag en vrijdag de droevige, op woensdag, zaterdag en zondag de glorievolle geheimen.
De geheimen zijn:
- Blijde geheimen
- De engel Gabriël brengt de blijde boodschap aan Maria (Annunciatie)
- Maria bezoekt haar nicht Elisabeth (Maria-Visitatie)
- Jezus wordt geboren in de stal van Bethlehem (Kerstmis)
- Jezus wordt in de tempel opgedragen (Maria-Lichtmis)
- Jezus wordt in de tempel teruggevonden
- Geheimen van het Licht
- De doop van Jezus in de Jordaan.
- De openbaring van Jezus op de bruiloft van Kana.
- Jezus’ aankondiging van het Rijk Gods.
- De gedaanteverandering van Jezus op de berg Tabor. (Gedaanteverandering van de Heer)
- Jezus stelt de Eucharistie in. (Witte Donderdag/Sacramentsdag)
- Droevige geheimen (Goede Vrijdag)
- Jezus bidt in doodsangst tot zijn hemelse Vader
- Jezus wordt gegeseld
- Jezus wordt met doornen gekroond
- Jezus draagt het kruis naar de berg van Calvarië
- Jezus sterft aan het kruis
- Glorievolle geheimen
- Jezus verrijst uit de doden (Pasen)
- Jezus stijgt op ten hemel (Hemelvaart)
- De Heilige geest daalt neer over de apostelen (Pinksteren)
- Maria wordt in de hemel opgenomen (Maria-ten-Hemelopneming)
- Maria wordt in de hemel gekroond (Maria Koningin)
Naast het gedenken van de geheimen is er plaats voor gebedsintenties, zodat er ook een persoonlijk aspect aan dit gebed is verbonden.
Steeds na het noemen van een geheim en intentie worden er 10 weesgegroeten gebeden (een zogenaamd tientje). Dit wordt voorafgegaan door een Onze Vader en afgesloten met een korte lofprijzing. Om de tel niet kwijt te raken is het handig om de rozenkrans te bidden met behulp van een daartoe bestemde kralenketting. Bij ieder kraaltje hoort een gebed. De kraaltjes van een tientje liggen bij elkaar, het Onzevader wordt op een geïsoleerd kraaltje gebeden, tussen twee tientjes in. De rozenkransketting heeft vijf tientjes, zodat men driemaal rond moet, om de volledige rozenkrans te bidden. Eén keer rond heet een rozenhoedje. Aan de ketting zit trouwens nog een 'staartje' met een kruis eraan: deze is voor inleidende aanroepen, gebeden en een geloofsbelijdenis bedoeld.
[bewerk] Oktober, rozenkransmaand
Aan christelijke zijde werd de overwinning bij de Slag bij Lepanto (7 oktober 1571) toegeschreven aan het bidden van de Rozenkrans door zowel het niet-strijdende volk als de krijgsmacht. Na de slag stelde Paus Pius V officieel op 7 oktober een feestdag in als gedachtenis van de overwinning op de Turken. Hierdoor gold vanaf dan de maand oktober als Rozenkransmaand binnen de Rooms-katholieke Kerk.
[bewerk] Trivia
In een "All Access"-documentaire van muziekzender VH1 die verslag deed van de band U2 aan de vooravond van hun tournee in 2005 liet zanger Bono aan de kijkers weten dat hij tijdens de tournee altijd een rozenkrans bij zich droeg die hij van paus Johannes Paulus II had gekregen.
[bewerk] Zie ook
- Mala
- Gebedssnoer van de Zeven Deugden
- Tasbih
- gebedssnoer van de Tien Deugden van Maria
