Oude Rome
Dit artikel zou samengevoegd moeten worden met Romeinse Rijk, of er dient een duidelijker afbakening tussen beide artikelen te worden gemaakt (Overleg).
 |
Portaal Oude Rome |
Het oude Rome (Latijn: Roma; Urbs) was een polis in Midden-Italië dat uitgroeide tot een wereldrijk. Haar cultuur zou zich verspreiden over het hele Middellandse-Zeegebied en zelfs daarbuiten. Ze slaagde er ook in om andere culturen te assimileren en zich een mengcultuur als het hellenisme eigen te maken.
Inhoud |
[bewerk] Ligging
De ligging van Rome kon niet beter zijn dan ze was, want door haar ligging aan de eerste doorwaadbare plaats in de Tiber vanaf de zee en ligging in het midden van Italië, leek de stad wel voorbestemd om over een wereldrijk te heersen. De Romeinse redenaar Marcus Tullius Cicero meende dan ook de goddelijke voorzienigheid van Romulus - de legendarische stichter van de stad - hierin te kunnen zien (Rep. II 10.).
[bewerk] De stad Rome
 |
| o funderingen van hutten x graven |
Rome bestond oorspronkelijk uit verscheidene kleine nederzettingen, gelegen op de Palatijn, Capitolijn en Quirinaal. Deze nederzettingen zouden zich tot een synoikisme omvormen, waaruit de stad Rome ontstond.
Het is onzeker of al deze nederzettingen van Latijnse oorsprong waren. Er is vaak gesuggereerd - onder andere aan de hand van de religie - dat de Quirinaal bewoond werd door Sabijnen.
Aan de hand van urnen die gevonden zijn op de Palatijn kunnen we ons een beeld vormen van hoe de hutten er moeten hebben uitgezien.
Onder de Etruskische heerschappij kende Rome een enorme urbanisatie: het Forum Romanum werd gedraineerd, wegen werden aangelegd en Rome werd een echte stad. De Etrusken modelleerden Rome naar de eigen Etruskische steden, die op hun beurt zich baseerden op de Griekse poleis in Zuid-Italië.
Onder de Romeinse Republiek groeide Rome stilaan uit tot een regionale grootsstad in Italië, die de regio van Latium overheerste. Het centrum bleef het Forum Romanum en Rome werd ingedeeld in vier stadsdistricten. De uitbreiding van Rome bleef echter beperkt tot de westoever van de Tiber. De meeste gebouwen in Rome waren opgetrokken uit simpele materialen, waardoor Rome niet echt als de belangrijkste stad van Italië oogde. Met de verovering van Griekenland kregen de Romeinse senatoren de smaak echter te pakken en begon men Griekse kunstwerken naar Rome te vervoeren en rijkversierde gebouwen naar hellenistisch model op te trekken.
[bewerk] Uitbreiding van het rijk
Op deze kaart is duidelijk te zien hoe het Imperium Romanum uitgroeide tot het grootste rijk in de antieke wereld. De eerste grote uitbreiding vond plaats in 133 v. Chr. met de inlijving van Pergamon als de provincia Asia in het Imperium Romanum, tesamen met de tijdens de Punische Oorlogen veroverde provinciae Sicilia, Sardinia en Hispania (rood). Tegen 44 v. Chr maakte héél Gallia samen met grote delen van Klein-Azië en Noord-Afrika deel uit van het groeiende Imperium Romanum (oranje). Wanneer Augustus in 14 n. Chr. zijn laatste adem uitblaast heeft het rijk zowel in het noorden (Germania en Pannonia) als in het zuiden (Alexandria et Aegyptus) en het oosten (Galatia) (geel). In 117 kwam er onder Traianus een laatste uitbreiding naar het oosten met Armenia en Mesopotamia als tijdelijke bezittingen, alsook enkele kleinere uitbreidingen in het noorden (groen). Langzaamaan zal dit reusachtige imperium afbrokkelen, totdat enkel het Byzantijnse Rijk overbleef als laatste erfgenaam van het eens zo machtige Romeinse Rijk. Ook dit rijk zou uiteindelijk gedoemd zijn onder te gaan.
[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Rome voor het hoofdartikel over dit onderwerp.[bewerk] Romeinse maatschappij
De Romeinse maatschappij werd ten dele overheerst door de staat waaraan de Romein was ondergeschikt, maar die ook werd gevormd door een deel van hen.
[bewerk] Romeinse regeringsvormen
| Romeins Koninkrijk > Romeinse Republiek > Principaat > Dominaat > | West-Romeinse Keizerrijk |
| Byzantijnse Keizerrijk |
1. De stad Rome heeft vanaf het begin koningen (gehad); vrijheid en consulaat stelde L. Brutus in. Dictaturen zijn somtijds verleend; noch had meer dan twee jaar het gezag van tienmannen, noch voor lange tijd het consulaire recht van krijgstribunen kracht. Niet die van Cinna, noch die van Sulla (was) een lange heerschappij; en Pompeius' en Crassus' macht ging snel over op Caesar, Lepidus' en Antonius' krijgsmacht ging over op Augustus, die voor deze [= Rome], moe van burgertwisten, een imperium opnam onder de naam van princeps.
Tacitus, Annales I 1; Vertaling: Evil berry, 2005-2006.
Het is moeilijk om bondiger dan de grote - zoniet dé grootste - Romeinse geschiedschrijver Publius Cornelius Tacitus de Romeinse geschiedenis - en in het bijzonder die van haar regeringsvormen - samen te vatten. Rome werd inderdaad vanaf het begin door koningen geregeerd. Door een interne revolutie kwam het koningschap ten val en werd de republiek geïnstalleerd. Deze kende enkele malen alleenheerschappij, zij het slechts voor een kort periode, totdat Augustus - onder de naam van princeps - een eind maakte hieraan en tot het eind van zijn leven alleenheerser bleef, om vervolgens de fakkel door te geven aan zijn adoptiezoon Tiberius Iulius Caesar: het principaat was geboren. Omdat Tacitus zijn Annales tijdens het principaat schreef, vermeldt hij niet het op het principaat volgende dominaat. Dit was een aangepaste versie van het principaat dat meer dan ooit de klemtoon legde op de keizer als dominus ("meester") - alleenheerser. Wanneer het rijk uiteindelijk wordt opgesplitst, zal het West-Romeinse Rijk als snel vervagen om uiteindelijk ten onder te gaan, terwijl het Oost-Romeinse of Byzantijnse Rijk - ten dele door haar immense rijkdom - erin slaagde het verval voor verscheidene eeuwen uit te stellen.
[bewerk] Romeinse familia
De familia vormde de basis van de Romeinse samenleving.
[bewerk] Romeinse kunst & cultuur
[bewerk] Taal & schrift
Het Latijn was de taal van de Romeinen. Hun schrift namen de Romeinen via de Etrusken over van de Grieken.
[bewerk] Romeinse kunst
Zie Romeinse kunst voor het hoofdartikel over dit onderwerp.| Romeinse kunst | |
|---|---|
| Romeins aardewerk | |
| Romeinse architectuur | |
| Romeinse beeldhouwkunst | |
| Romeinse literatuur | |
| Romeinse muziek | |
| Romeinse schilderkunst | |
Romeinse kunst werd gekenmerkt door een groot absorbtievermogen van de kunst van andere culturen.
[bewerk] Romeinse technologie
De Romeinse technologie was gericht op praktische zaken zoals wegenbouw (heerbaan) en watervoorziening (aquaduct).
[bewerk] Romeinse godsdienst
Zie Romeinse godsdienst voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De Romeinse godsdienst was een adogmatische, polytheïstische godsdienst met een strikt formalisme wat betreft de rituelen die moesten worden uitgevoerd.
[bewerk] Romeinse leger
Zie Romeinse leger voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Het Romeinse leger was één van de meest efficiënte legers in de oudheid. De kern van het Romeinse leger waren de legioenen die bestonden uit milites.
[bewerk] Referenties
- T. Allan, Het oude Rome. Leven, mythen en kunst, Hilversum, 2005. ISBN 9057645769
- A. Gabucci, Het oude Rome. Het ontstaan van een mythe, van Augustus tot Justinianus, Roeselare, 2001. ISBN 9054668032
- J. Lendering, Stad in marmer. Gids voor het antieke Rome aan de hand van tijdgenoten, Amsterdam, 2002, pp. 267-270. ISBN 902533153X
- F. Meijer, Keizers sterven niet in bed. Van Caesar (44 v. Chr.) tot Romulus Augustus (476 n. Chr.), Amsterdam, 2001. ISBN 9025334156
 |
Wikibooks heeft een boek over dit onderwerp: Ab Urbe Condita. Een geschiedenis van Rome. |
