Onzekerheidsrelatie van Heisenberg
De onzekerheidsrelatie van Heisenberg, genoemd naar Werner Heisenberg, is een belangrijke relatie in de kwantummechanica die stelt dat het niet mogelijk is om tegelijkertijd de plaats én de snelheid (of impuls) van een deeltje te weten met onbeperkte nauwkeurigheid. Dit komt doordat het proces van de meting op deze schaal altijd het resultaat zal beïnvloeden: op het moment dat er een meting plaatsvindt, verandert deze meteen de plaats, de snelheid of allebei. Heisenberg kwantificeerde deze onzekerheid in de formule
waarbij Δx de onzekerheid in de plaats is, Δp de onzekerheid in de impuls en h de constante van Planck. De waarde van deze constante is ongeveer 6,63×10-34 J s.
De onzekerheidsrelatie van Heisenberg heeft belangrijke gevolgen in veel takken van de natuurkunde, met name op kleine schaal (kwantumfysica). Voor (veel) zwaardere deeltjes dan elementaire, zoals stoelen, huizen of stuifmeelkorrels, geldt de relatie uiteraard ook, maar is de onzekerheid verwaarloosbaar doordat de constante van Planck zo klein is.
Ook voor andere grootheden dan plaats en impuls geldt een vergelijkbaar verband; een belangrijk voorbeeld is de onzekerheidsrelatie voor tijd t en energie E,
Dit betekent dat de hoeveelheid energie in een systeem des te meer onbepaald is naarmate de tijdsschaal waarop het systeem varieert kleiner is. Hierdoor kan er ook als het ware energie 'geleend' worden, wat o.a. aanleiding geeft tot het bestaan van virtuele deeltjes en het tunneleffect.
[bewerk] Externe links
- http://www.doingnothing.com/ta9.html (uitleg)
- http://plato.stanford.edu/entries/qt-uncertainty/ (lange uitleg)
