Nikolaos (Nikos) Skalkottas (Grieks: Νικόλαος (Nίκος) Σκαλκώτας) (Chalkis, op het eiland Euboa, Griekenland, 8 maart 1904 – Athene, 19 september 1949) was een Grieks componist.
Skalkottas groeide op het eiland Euböa in een heel muzikale omgeving op. Toen hij vijf jaar jong was, vertrok de hele familie naar Athene en hij begon daar viool te speelen. Zijn eerste muzieklessen kreeg hij van zijn vader, een amateurfluitist, daarna van zijn neef, eveneens een fluitist en pianist. Zijn zuster was ook pianiste en zangeres. Op 10-jarige leeftijd studeerde hij aan het Odeon (of: Odeion), het conservatorium, te Athene, waar hij in 1920 het diploma voor viool met een gouden medaille behaald met de interpretatie van het Vioolconcert van Ludwig van Beethoven. Dit bezorgde hem een studiebeurs.
In 1921 vertrok hij naar Duitsland, waar hij tot 1933 verbleef. Hij studeerde aan de Hochschule für Musik in Berlijn in de meesterklas voor viool van Willy Hess. Verder studeerde hij compositie bij Paul Juon en Paul Kahn. Een leerling van Ferruccio Busoni, Philipp Jarnach, was zijn volgende leraar. Toen Jarnach in 1927 van Berlijn vertrok, bezocht Skalkottas de meesterklas bij Arnold Schönberg die hij vereerde. Hij studeerde bij hem tot 1931. Ook kreeg hij compositieles van Kurt Weill. Schönberg schrijft in zijn laatste boek Stil und Idee - nadat hij rond 20 jaren geen contact met hem heeft gehad - dat Skalkottas als een van de weinige van zijn honderden leerlingen iemand is, die componist in de hele zin van het woord is geworden.
In mei 1933 ging Skalkottas overhaast naar Griekenland terug en liet zijn vriendin, met wie hij twee kinderen had, en alle manuscripten van partituren achter. Rond 60 van zijn 170 composities zijn sindsdien spoorloos verdwenen.
Het leven in Griekenland was voor hem niet eenvoudig. Hij kreeg geen waardering en dat had invloed op zijn personlijkheid en karakter. De vroeger zo sprankelende, levenslustige Skalkottas trok zich terug in isolement en als redmiddel begon hij intensief te componeren. Hij sprak zelden - zelfs tegenover vrienden - over zijn scheppende werkzaamheid en deed niets om de uitvoering of publicatie van zijn werken gerealiseerd te krijgen. Zo bleef het belangrijkste deel van zijn werken tot zijn overlijden onbekend.
In het bijzonder in de jaren 1938 en 1939 componeerde hij meer en meer en werkte dag en nacht - naast talrijke tijd- en gezondheidsrovende werkzaamheden, die hem de basis voor een heel eenvoudig leven mogelijk maakten - en het ene meesterwerk na het andere ontstond. In al die jaren van grote scheppende bedrijvigheid verliep zijn dagelijks leven zonder grote veranderingen, altijd door ellende en vergetelheid bedreigd.
In 1946 huwde hij met Maria Pangali, een Griekse pianiste, met wie hij twee zonen kreeg.
De werken die tussen 1935 en 1945 ontstonden, getuigen van toenemende structurele complexiteit en meesterschap in opbouw, culminerend in werken als het operavoorspel, maar oorspronkelijk als symfonie geconcipieerde De terugkeer van Odysseus (1942), en de onvoltooide Tweede Orkestsuite. Skalkottas is een fantasievolle instrumentator en orkestrator. Zijn Techniek van de orkestratie uit 1940 bleef manuscript.
[bewerk] Composities
[bewerk] Werken voor orkest
- 1929 Andantino (deel II) uit "Sonatina No. 1"
- 1929-1935 Symfonische suite no. 1
- 1931 Concerto No.1, voor piano en orkest
- Allegro moderato
- Andante cantabile
- Allegro vivace - Presto
- 1933-1936 36 Griekse dansen
- Tsamikos - An Eagle
- Critikos
- Ipirotikos
- Peloponnissiakos
- Critikos - I enjoy no other dance
- Kleftikos
- Sifneikos
- Kalamatianos
- Dance of Zalongo
- Macedonikos
- Oh friends, who threw this apple?
- Thessalioks
- Syrtos
- Sifneikos - At Saint Marcella
- Critikos - Early at dawn I will rise
- Nissiotikos - A woman from Mylopotamos
- Vlachikos
- Black Sash
- Kathistos
- Chitikos
- Tsamikos
- Epitrapezios (Critikos)
- Maecedonikos
- Peloponnissiakos - The brave Lyngos
- Hostianos
- Ipirotikos
- Kleftikos
- Mariori
- Down there, at the villages of Valtos
- Macedonikos
- Chitikos - Down there at the seashore
- Kleftikos
- Kiss under a bitter-orange tree
- Arcadikos
- Messolongitikos
- Mazochtos - I shall become a swallow
- Alternatiefe versies van dansen
-
- Chiotikos
- Tsamikos
- Macedonikos
- 1937 Concerto No.2, voor piano en orkest
- Allegro molto vivace
- Andantino
- Allegro moderato
- 1938 Concerto, voor viool en orkest
- Molto appassionato
- Andante con spirito
- Allegro vivo vivacissimo - Prestissimo
- 1938 The Maiden and Death, balletsuite voor orkest
- Moderato maestoso - attaca
- Allegro - attaca
- Andantino - Tempo di Valse (Lento) - Allegro moderato - Lento - attaca
- Vivo; Allegro - attacca
- Lantement - attaca
- Moderato assai; Lento - Allegro moderato - Lento
- 1939 The Gnomes balletmuziek
- Introduction
- Espressivo molto
- The Gnomes in the Underworld
- Carol
- Hearth
- Carol
- The Gnomes (I)
- The Gnomes (II)
- The Monster
- Chase
- Dismissal
- Chorale
- The Song of Joy
- Finale
- 1939 Concertino, voor hobo en kamerorkest
- 1940 Concerto voor contrabas en orkest
- Andante - Allegro
- Andantino
- Allegro vivo e molto ritmato
- 1942 Kleine suite no. 1, voor strijkers
- Allegro
- Andante
- Allegro vivo
- 1942-1943 Symfonie in een beweging "De terugkeer van Odysseus"
- 1943 Griekse dans in C
- 1944 Largo Sinfonico uit de Tweede suite voor orkest
- 1944-1945 Ouvertüre Concertante
- Allegro
- 1944-1949 Mayday Spell - A Fairy Drama, symfonische suite
- Overture
- Fairy Tale
- Ballet - Dance of the Faires
- Love scene
- Argyro´s Song
- Little Dance Song
- Folk-song
- Short folk dance
- Prelude
- The mother´s lament
- 1947-1948 Oud Griekse mars
- 1948 Four Images
- The harvest
- The seeding
- The vintage
- The wine-press
- 1948 Sinfonietta in Bes
- 1949 Tema con variazioni
- Thema. Andantino - attacca
- Variatie 1. Allegretto - attacca
- Variatie 2. Moderato - attacca
- Variatie 3. Allegro ritmato
- 1949 Characteristic Piece — "Nocturnal Amusement"
- 1949 Kleine suite no. 2
- 1949 De Zee, ballet suite
- Prelude
- The Child of the Sea
- Dance of the Waves
- The Trawl
- The Little Fish
- The Dolphins
- Nocturne
- The Preparation of the Mermaid
- Dance of the Mermaid
- The Tale of Alexander the Great
- Finale. Hymn to the Sea
- Concerto, voor drie bouzouki's en orkest
- Karakteristisch stuk in C, voor xylofoon en kamerorkest
- Kleine Serenade (Serenata)
[bewerk] Werken voor harmonieorkest
- 1939 Concerto No.3, voor piano en tien blaasinstrumenten
- Moderato
- Andante sostenuto
- Allegro giocoso
- 1940-1942 Griekse dansen voor harmonieorkest
- 1940-1942 Suite No. 1 uit "Griekse dansen"
- 1940-1942 Suite No. 2 uit "Griekse dansen"
- Epirotikos
- Kalamatianos
- Sifneikos
- Kritikos
- 1947 Klassieke symfonie in A-groot, voor blaasinstrumenten, slagwerk en contrabas
[bewerk] Toneelwerken
- 1944/1949 Im Maienzauber, in vijf bedrijven
- 1948 Dansensuite, ballet
- 1949 De Zee, ballet
[bewerk] Vocale muziek
- Vijftien liederen
- Zestien liederen, voor sopraan en piano - tekst: Hrissos Esperas
- Perfection
- Glimmer
- Ad apertum Libri
- Night-Time
- Revelation/Apocalypse
- Loneliness
- Spring
- Fig Tree
- Chrysanthemums
- Passage
- The Loom´s Song
- Farmer
- Reeds
- Orchard
- This Evening
- Autumn
[bewerk] Werken voor koor
- 4 liederen, voor driestemmig vrouwenkoor
[bewerk] Kamermuziek
- 1925 Sonata no.1, voor viool en piano
- Allegro furioso, quasi Presto
- Adagietto
- Allegro ritmato
- Adagio - Allegro molto Moderato
- 1927 Sonatina
- 1928 Strijkkwartet no. 1
- Allegro giusto
- Andante con variazioni
- Allegro (ben ritmato) vivace
- 1929 Strijkkwartet no. 2
- 1929 Sonatina no. 2, voor viool en piano
- Allegro
- Andante
- Allegro vivace
- 1935 Sonatina no. 3, voor viool en piano
- Allegro giusto
- Andante
- Maestoso - Vivace
- 1935 Strijkkwartet no. 3
- Allegro moderato
- Andante
- Allegro vivace (Rondo)
- 1936 March of the Little Soldiers, voor viool en piano
- 1936 Nocturne, voor viool en piano
- 1936 Kleine koraal en fuga, voor viool en piano
- 1936 Trio, voor piano, viool en cello
- Andante - Allegro giusto - Andante
- Thema con variazioni
- Molto vivace
- 1938-1947 Negen Griekse dansen, voor strijkkwartet
- 1939 Sonatina no. 4, voor viool en piano
- Moderato
- Adagio
- Allegro moderato
- 1939 Concertino, voor hobo en piano
- 1939 Scherzo, voor klarinet, viool, altviool en cello
- 1940 Largo, voor cello en piano
- 1940 Strijkkwartet no. 4
- Allegro molto vivace
- Thema con Variazioni, Index 1 - 8
- Scherzo
- Allegro giusto (e ben ritmato)
- 1940 Sonata No. 2, voor viool en piano
- 1941-1943 Concertino, voor trompet en piano
- 1941-1942 Kwartet no. 1, voor piano en blazers (hobo, fagot en trompet)
- Moderato assai
- Rondo
- 1941-1943 Kwartet no. 2, voor piano en blazers (hobo, fagot en trompet)
- Tango
- Fox-trot
- 1943 Sonata Concertante, voor fagot en piano
- Allegro molto vivace
- Andantino
- Presto
- 1944-1945 Concerto, voor twee violen en twee piano's (met het "Rembetiko" thema)
- Allegro giocoso
- Variations sur un thème grec Rembetiko
- Finale and Rondo
- 1947 De oude Gero Dimos, voor strijkkwartet
- Andante
- Allegro
- Tempo I
- Allegretto brioso
- Allegro
- 1947 Echo, voor harp solo
- 1948 Bolero, voor cello en piano
- 1948-1949 Serenata, voor cello en piano
- 1948-1949 Tender Melody, voor cello en piano
- 1949 Sonatina, voor cello en piano
- Allegro moderato
- Andante
- Allegro molto vivace
- Duo, voor viool en cello
- Allegro ordinario e un poco agitato
- Andante molto espressivo
- Molto vivace
- Allegro vivo, „Bure dans-scenes”
- Duo, voor viool en altviool
- Allegro vivo
- Andante
- Ben ritenuto
- Tien Stukken, voor strijkkwaret (Schetsen)
- Sinfonia
- Concerto
- Passacaglia
- Suita
- Concertino
- Serenata
- Ragtime
- Notturno
- Capriccio
- Rondo
[bewerk] Werken voor piano
- 1924 Griekse suite
- 1924 Suite, voor twee piano's
- 1927 15 kleine varities voor piano
- 1927 Sonatina, voor piano
- Allegretto vivace
- Siciliano
- Rondo
- 1936 Suite no. 1, voor piano
- Preludio
- Serenade
- Menuetto
- Finale
- 1938 8 Variaties over een Grieks volksmelodie, voor pianotrio
- 1940 Piano Pieces, deel I
- 1940 Piano Pieces, deel II
- 1940 Piano Pieces, deel III
- 1941 Berceuse, voor piano
- 1947 Echo, voor piano solo
- 1947 Das Lied von Kleidonas
- 1948 Processie naar Acheron
