Nicola Sacco en Bartolomeo Vanzetti
Nicola Sacco (22 april 1891–23 augustus 1927) en Bartolomeo Vanzetti (11 juni 1888–23 augustus 1927) waren twee Italiaanse anarchisten die in 1908, onafhankelijk van elkaar, naar de VS emigreerden en elkaar daar leerden kennen. In 1920 werden zij bij toeval op straat gearresteerd en, omdat ze anarchisten waren, vastgehouden zonder aanklacht. Die was echter gauw gevonden: kort tevoren was er in Braintree (Massachusetts) een roofoverval gepleegd. Sacco en Vanzetti werden in staat van beschuldiging gesteld en hoewel tijdens een langslepend proces feitelijk niets wees op hun schuld—er waren meerdere getuigen die bewezen dat beiden niet op de plek van de misdaad hadden kúnnen zijn—ter dood veroordeeld. Hoewel ze gratie hadden kunnen krijgen, weigerden zij dit omdat zij dan schuld hadden moeten bekennen. Overal in de VS en daarbuiten waren jaren achtereen massale protesten en massabetogingen tegen deze gruwelijke vorm van klassenjustitie. Mensen als Albert Einstein, Anatole France, Romain Rolland, Henri Barbusse, George Bernard Shaw, John Dos Passos, Alfred Dreyfus en Madame Curie tekenden petities. Niets mocht baten. Op 23 augustus 1927 werden beiden op de elektrische stoel ter dood gebracht. Er ging een golf van ontzetting door de wereld.
In 1977 ondertekende gouverneur Michael Dukakis van Massachusetts een proclamatie waarin staat dat Nicola Sacco en Bartolomeo Vanzetti geen eerlijk proces hadden gekregen. Spencer Sacco uit Newport, Rhode Island, kleinzoon van van Nicola Sacco, was bij die gelegenheid aanwezig en verklaarde dat hij deze proclamatie verkoos boven een postume gratieverlening omdat dat alsnog, postuum, een schuldbekentenis zou inhouden. In hetzelfde jaar werden beide anarchisten in Boston in de staat Massachusetts met een standbeeld officieel gerehabiliteerd. "Hiermee geeft de stad toe dat deze mannen geen eerlijk proces hebben gekregen" zei burgemeester Thomas Menino bij die gelegenheid.
[bewerk] Literatuur
Sacco en Vanzetti: Brieven (Deze brieven werden door hen in gevangenschap geschreven vanaf 1921 tot hun dood in 1927).
