Moskovië
Moskovië is een historische naam die vaak wordt gegeven aan het Rusland van vóór de hervormingen van Peter de Grote van omstreeks 1700. Moskovië was één van de opvolger-staten van het Kievse Rijk.
De Russische staat was aanvankelijk bekend als Vorstendom Moskou (княжество Московское), later werd het lange tijd Grootvorstendom Moskou (Великое Княжество Московское; Velikoje Knjazjestvo Moskovskoje) om tenslotte bekend te worden onder de naam Russisch Tsarendom (Царство Русское; Tsarstvo Roesskoje). In Russische geschriften werd het aangeduid als Grootvorstendom Moskou.
De ontwikkeling van de Russische staat kan worden gevolgd vanaf Vladimir-Soezdal via Moskovië naar Rusland en vanaf daar het Russische Rijk. Moskovië trok mensen en welvaart naar het noordoostelijke deel van het Kievse Rijk en vestigde handelsrelaties met de Oostzee, Witte Zee, Kaspische Zee en Siberië. Ook ontstond in deze periode een gecentraliseerd en autocratisch politiek systeem. Moskovische politieke tradities hadden daardoor een grote invloed op de Russische samenleving.
[bewerk] Periode
Met het gebruik van de naam "Moskovië" wordt door sommigen beoogd het cultuurverschil te benadrukken tussen het Rusland van vóór 1700, dat tamelijk vijandig stond tegenover de Europese cultuur, en het Rusland van na 1700, waarvan de bovenlaag van de samenleving, de adelsklasse, in sterke mate verwesterd was.
Door historici wordt de scheiding tussen Moskovië en haar opvolger Rusland echter meestal een paar eeuwen eerder gelegd, namelijk bij Ivan IV of nog wat eerder bij Ivan III. Ivan III ("de Grote") veroverde namelijk de laatste onafhankelijke opvolgstaat van het Kievse Rijk in Rusland; de Republiek Novgorod, waarmee de centralisatie van de staat voltooide. Hierna ontstond de uitdrukking leider "van alle Ruslanden". Hij deed dit in dezelfde tijd als Lodewijk XI dit deed in Frankrijk. Het was ook Ivan III die vanaf 1476 weigerde nog langer belasting te betalen aan de Gouden Horde en in 1480 een strafexpeditie van de Horde onder Achmed Khan afsloeg tijdens de Confrontatie bij de Oegra.
Bekend en vaak geciteerd in Rusland zijn de woorden die de monnik Filotheus van Pskov in 1510 tot Vasili III van Moskovië (de zoon van Ivan III en de Byzantijnse prinses Sophia Palaeologus) richtte: "Twee Romes zijn gevallen, het derde Rome zal niet sterven, er komt geen vierde. Niemand zal Uw tsarendom vervangen.", waarbij hij verwees naar het land Rusland, en niet naar de stad Moskou.
Ivan IV ("de Verschrikkelijke") wordt ook vaak genoemd als eerste Russische tsaar aangezien deze Kazan, de hoofstad van het Khanaat van Kazan veroverde in 1552 en daarmee de weg openlegde voor de expedities naar Siberië, waarvan de eersten nog onder zijn regering werden uitgevoerd. Ivan IV was ook de eerste die zich tot "tsaar van Rusland" liet kronen. In de volksmond binnen Europa bleef de naam Moskovië als benaming echter veel langer bestaan.
