Mireille Cottenjé
Mireille Robertine Cottenjé (Moeskroen, 18 november 1933 - Brugge, 9 januari 2006) was een Belgisch nederlandstalig schrijfster en verpleegster. Daarnaast werkte zij onder andere ook nog als toneelspeelster. Haar literaire arbeid bestond behalve uit romans eveneens uit boeken voor jongeren, verhalenbundels en toneelwerken.
Inhoud |
[bewerk] Levensloop
Geboren te Moeskroen in het gezin van Julien Cottenjé de Dauphin en Albertine Sinctobin werd zij vanaf anderhalf tot aan haar tiende opgevoed in een nonnenklooster. Door een gebrek aan vrijheid daar was ze een opstandig kind geworden dat toen ze terugkwam niet meer goed in het ouderlijk huis te Brugge kon aarden; deze sociale gesteldheid vormde bij haar de grondslag voor de in de rest van haar leven tentoongespreide ijver om vrij te willen zijn.
Na haar middelbare school volgde ze diverse verpleegstersopleidingen en ging ze werken in een polikliniek van socialistische signatuur in de plaats Oostende alwaar ze haar latere man Robert Colombie - een architect - ontmoette met wie ze in 1956 in het huwelijk trad. Vervolgens verhuisden ze naar het toenmalige Belgisch Kongo en gingen ze wonen in de oostelijke provincie Kivu. Cottenjé legde zich er belangenloos op het verplegend verzorgen van de aldaar wonende bevolking toe. Ze kregen zes kinderen waarvan er twee overleden. Toen Belgisch Kongo in 1960 onafhankelijk werd en dit voor de nodige troebelingen zorgde vertrok het gezin weer naar België. Haar meegemaakte ervaringen zou ze later neerleggen in diverse boeken zoals Dagboek van Carla (haar debuut uit 1968) en Lava (uit 1969).
Cottenjé kon moeilijk wennen aan een leven in België. Nadat ze door een nieuwe zwangerschap niet meer kon werken begon ze haar dagboeken om te werken tot literaire romans. Dit beviel haar zo goed dat ze op dit ingeslagen pad voortging. Haar inspiratie putte zij uit zelf doorstane belevenissen waardoor haar romans tamelijk autobiografisch van opzet zijn. Leidraad in haar boeken is de mate van (on)vrijheid in de echtelijke verhouding tussen man en vrouw. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in het al eerder genoemde Dagboek van Carla waarin zij het huwelijk ten grave draagt. Huwelijksperikelen komen dan ook vaker voor in haar werken, ze maakte zelf ook het nodige op dat terrein mee. Voorbeelden zijn Lava uit 1973 waarin dit relationele thema weer tevoorschijn komt (het boek betreft een afrekening met onderdrukkende mannen). En in Met 13 aan tafel uit 1977 alsook in Dertien mannen van tafel uit 1978 wordt deze problematiek wederom aangekaart en staan zowel mannen als vrouwen met hun ervaringen met echtscheiding centraal.
Cottenjé vond dat zij binnen haar huwelijk voldoende vrijheid miste en ging alleen wonen in 1973 maar scheidde zelf nooit. Haar nieuwe liefde werd de Belgische nederlandstalige misdaadschrijver Jef Geeraerts waarmee ze een reis naar Lapland ondernam waarvan ze verslag deed in haar boek Eeuwige Zomer. Toch bestendigde deze relatie niet en ook de paar relaties die zij daarna had deden dat niet. Knelpunt was telkenmale dat zij meende in te boeten aan een stuk van de door haar zo gewenste vrijheid. Uiteindelijk had ze geen relaties meer en werd ze een feministisch activiste voor de PAG, de Pluralistische Actiegroep Gelijke Rechten Man-Vrouw.
Dit had ook gevolgen voor haar literaire werk dat zich steeds meer in de richting van maatschappelijke betrokkenheid bewoog, zoals bijvoorbeeld zich duidelijk laat zien in de set gebundelde verhalen getiteld Mist (in 1979 uitgebracht).
Ook in de jaren tachtig was zij tamelijk productief en actief. Het keerpunt kwam in de loop van het decennium daarop. In de eerste helft van de jaren negentig maakte ze nog een paar verre reizen (Vietnam en Zuid-Afrika) en schreef ze nog een - achteraf gezien - laatste boek (Wisselspoor) waarna ze bijna helemaal een punt zette achter haar letterkundige en activistische werkzaamheden. Haar laatste grotere reis was naar Cuba. Vrij snel daarna overleed Mireille Cottenjé, te Brugge, op 72-jarige leeftijd aan kanker.
[bewerk] Prijzen
Voor het jeugdboek Het grote onrecht (uit 1973) ontving zij in datzelfde jaar de Prijs van Knokke-Heist Beste Jeugdboek.
Een andere prijs die zij in de wacht mocht slepen was eveneens voor een jongerenboek met de titel Er zit muziek in de lucht (uit 1974) waarvoor zij in 1980 de Staatsprijs voor Jeugdliteratuur ontving, een literaire prijs die eens in de drie jaar wordt uitgereikt (tegenwoordig Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Jeugdliteratuur geheten).
[bewerk] Werken
- Dagboek van Carla (1968)
- Eeuwige zomer (1969)
- Het grote onrecht (1973)
- Lava (1973)
- Er zit muziek in de lucht (1974)
- Kort lang, lang kort (1974)
- Lieve Daddy (1975)
- Straks is allang voorbij (1976)
- Met 13 aan tafel (1977)
- Dertien mannen aan tafel (1978)
- Mist (1979)
- Muren doorbreken (1980)
- Waarom niet de waarheid? (1980)
- Zeg nu zelf: het gevangenisleven van een bink (1981)
- De verkeerde minnaar (1982)
- Ma gaat er vandoor (1982)
- Zo'n zeer bijzondere zondag (1986)
- Te klein voor de waarheid (1987)
- Octopus (1987)
- Jooris Van Hulle (1988)
- Wisselspoor (1991)
